Những Chuyến Bay Cuối
Tác giả: Gió Đồng Nội
Bài số 3187-12-28487vb6270511
Gió Đồng Nội là bút hiệu của một tác giả đã góp nhiều bài đặc biệt và nhận giải danh dự viết về nước Mỹ ngay từ năm đầu tiên. Bà là một chuyên viên làm việc tại Trung Tâm Không Gian Kennedy ở Merrit Island, Florida từ 1981, cùng năm với Columbia, chiếc phi thuyền đầu tiên được phóng lên không gian. Ba mươi năm sau, hiện nay, chương trình phi thuyền con thoi đã tới lúc kết thúc.
Hình bên: Tác giả cùng ê kíp chuyên viên trên một trạm không gian quốc tế ISS (International Space Station). Chiếc ISS này từ lâu đã ở ngoài trái đất.
***
Bùm. Bùm. Hai tiếng nổ thật lớn làm rung động những cửa kính quanh nhà. Hai con chó hoảng sợ phóng từ trong nhà để xe, vòng qua sân đến chĩa mõm trước cửa phòng gia đình, nơi tôi đang ngồi đọc điện báo. Vừa nghĩ bụng có kẻ bắn bậy gần đây chăng thì chợt nhớ là hôm nay chiếc phi thuyền con thoi từ không gian trở về trái đất, vượt bức tường âm thanh, gây ra tiếng nổ này. Tôi mở Ti Vi lên xem. Thấy Discovery trên màn hình, chạy ra sân, chẳng nhìn thấy gì trên bầu trời cả.
Đây là chuyến bay cuối cùng của riêng chiếc Discovery. Sau lần trở về này, nó sẽ dược “nghỉ hưu” vĩnh viễn. Không phải bay nữa. Có lẽ chính phủ sẽ dùng nó để triển lãm nhưng ở đâu thì chưa biết. Chỉ biết chuyến về có khác với chuyến đi. Khi đi, chiếc phi thuyền rời khỏi dàn, phóng lên cao, để lại cột khói sau đuôi, cũng phải vượt bức tường âm thanh nhưng là một tiếng nổ rất lớn, sau đó vài giây thì mặt đất mới rung chuyển.
Không biết đã bao nhiêu lần tôi theo dõi những chiếc phi thuyền đi, rồi về lại trái đất. Trực tiếp có, gián tiếp có. Ban đêm có, ban ngày có. Thường thì tôi thích những chuyến bay đêm hơn. Tuyệt đẹp. Hơn hẳn cảnh trong phim ảnh. Bầu trời cao thăm thẳm, trong màn đêm đen lấp lánh những ánh sao, cả một khối lửa khổng lồ phóng vụt lên không trung tỏa những tia sáng như pháo bông, đem theo một vùng ánh sáng chói lòa rồi từ từ nhỏ dần cho đến khi không còn gì cả. Chỉ trong ít phút, rồi sự tĩnh lặng được trả lại cho bầu trời.
Đó là chuyện khi theo dõi phi thuyền ở riêng nơi công sở. Còn bình thường thì vất vả hơn nhiều. Phải đến điạ điểm được dành cho công cộng, sớm ít nhất là vài tiếng đồng hồ để có chỗ tốt, xem cho rõ. May mắn lắm mới gặp lần phi thuyền không bị hoãn bay (vì rất nhiều lý do), không bị đi tới, đi lui vài lần. Đi xem đã mệt, lúc về còn mệt hơn. Xe nọ nối đuôi xe kia để ra khỏi bãi đậu, lên được xa lộ cũng mất cả nhiều giờ chờ đợi.
Những phi thuyền được bàn dân thiên hạ chiếu cố nhiều làm sao thì những Hỏa Tiễn bị lơ là chừng đó. Cũng phóng ra ngoài không gian, cũng làm những việc quan trọng (có khi hơn) nhưng chẳng mấy ai quan tâm (trừ những người làm việc có liên hệ).
Tôi còn nhớ có một lần duy nhất, lúc còn làm cho Air Force, tôi được xuống chiếc tầu ngầm nổi lên trong thời gian chuẩn bị phóng hỏa tiễn Trident. Một lần khác (cũng chỉ 1 lần), khi phóng hỏa tiễn Titan, có lẽ chứa nguyên tử nên tất cả mọi người làm việc trong trung tâm không gian đều được cho về sớm; còn những người có phận sự phải học thuộc bản đồ chạy đến nơi trú ẩn khi có biến cố. Vừa làm việc vừa sợ. May mà mọi sự trôi chảy.
Tưởng cũng nên nói thêm là trong khu vực quân sự này, ngoài hai dàn phóng của phi thuyền còn có nhiều dàn phóng hỏa tiễn dành riêng cho mỗi loại. Chẳng hạn Delta chuyên về khí tượng, Titan về khoa học, quân sự; Poseidon, Trident về quốc phòng. Khác với Phi thuyền do NASA (Cơ Quan Hàng Không & Không Gian Quốc Gia) điều hành, chương trình phóng Hỏa Tiễn do Không Quân Hoa Kỳ (Air Force) chịu trách nhiệm. Cùng trong khoảng thời gian này (1990-1995, nếu tôi nhớ không lầm) tôi được nhìn thấy chiếc máy bay con dơi khi đó chưa được phổ biến.
Đang làm việc ở lầu bốn, tự nhiên mấy ông già đồng nghiệp ra đứng hết ở cửa sổ, ngó xuống bãi đáp (Run Way) của phi trường ngay trong Patrick Air Force Bay. Tôi cũng bắt chước. Chỉ trong chốc lát, chiếc phi cơ bí mật có hình thù lạ lùng xuất hiện trên trời và đáp nhanh xuống sân bay rồi lại chỉ trong một gian rất ngắn, cất cánh trong chớp mắt, nhanh y như ma trơi. Mọi người không ai nói gì với ai, chỉ yên lặng xem rồi về chỗ làm việc. Mãi sau này tôi mới biết đó là bí mật quân sự.
Khi Columbia, phi thuyền đầu tiên phóng ra ngoài không gian ngày 12 tháng Tư năm 1981 thì đầu tháng Bảy gia đình tôi đã dọn đến Brevard County theo việc làm trong Trung Tâm Không Gian Kennedy ở Merrit Island. Những thành phố gần chung quanh như Titusville, Cocoa, Cape Canaveral, Rockledge, Cocoa Beach, Melbourne sầm uất hẳn lên. Người đến định cư càng ngày càng nhiều, thành phố càng phát triển. Cho đến một ngày, phi thuyền Challenger vì “O –Ring” ở Solid Rocket Booster bị hở, nhiên liệu chảy vào máy làm nổ tung chỉ sau khi rời dàn phóng được 73 giây. Challenger ra đi không trở lại ngày Thứ Ba, 28 tháng Giêng, năm 1986. Thọ chưa đủ 3 tuổi (phóng lần đầu ngày 4 tháng Tư năm 1983).
Sau tai nạn này, chương trình phi thuyền bị tạm ngưng hoạt động trong 2 năm rưỡi. Không có việc làm, mọi người bỏ đi, để lại các thành phố vắng vẻ, buồn hiu. Không chạy theo hãng đi làm việc ở California, gia đình tôi ở lại, nhất định nhận nơi này làm quê hương thứ hai. Sau thời gian dài đó, những phi thuyền từ từ tiếp tục bay lại. Chậm nhưng chắc vì sự bảo đảm an toàn tăng lên rất cao. Các thành phố dần dần phục hồi mức sinh hoạt. Và đến hôm tai nạn xảy ra cho Columbia, chiếc phi thuyền đầu tiên ra ngoài không gian, cũng là chiếc nhiều tuổi nhất đã gặp nạn trên đường trở về trái đất ngày 1, tháng Hai, năm 2003 vì một miếng ngăn nhiệt vỡ ra từ thùng chứa nhiên liệu bên ngoài (External Tank) gây hư hại hệ thống chắn nhiệt, làm phi thuyền bốc cháy trên vùng trời của Texas và Louisiana mang theo sinh mệnh 7 phi hành gia vào cõi hư vô. Lại nghỉ thêm hơn 2 năm để nghiên cứu, cuối tháng Bảy năm 2006, NASA cho phi thuyền Discovery ra khỏi trái đất.
Từ đó, tuy không nhiều như trước kia (nhiều nhất là 8 chuyến bay trong một năm), phi thuyền chỉ còn bay nhiều là 6 chuyến, ít là 3 chuyến trong một năm. Năm nay, 2011, năm cuối cùng, kết thúc chương trình phi thuyền, với dự trù 3 chuyến bay nhưng mới chỉ thực hiện được một. Chuyến bay của Endeavor bị hoãn tới hoãn lui vì trở ngại kỹ thuật đã làm mọi người chán nản. Giới chính quyền thì cho là họ đã quyết định đúng khi chấm dứt chương trình phi thuyền vì quá tốn kém. Dân chúng thì hết tiền cho những ngày nghỉ hè đi xa nên không còn hào hứng nhiều nữa. Những người còn làm việc thì than trời vì mệt. Cắt giảm hơn hai phần ba nhân viên mọi ngành thì những người còn lại phải làm gấp ba lần, chậm là phải! . Ai nói cũng đúng. Có điều bạn sẽ khó tin khi tôi kể về 1 kinh nghiệm làm việc của mình. Nhiệm vụ của tôi là cung cấp điện năng (Power Up) khi thử nghiệm Center Truss Section (S-Zero), một phần của trạm không gian quốc tế (International Space Station ISS; Ngoài không gian, ISS dùng năng lượng lấy từ mặt trời). ISS là một trạm khoa học cố định trong không gian, do sự đóng góp của 16 quốc gia trên thế giới. Đây là một phòng thí nghiệm về sức hút của trái đất, về nhiệt độ, về áp suất để áp dụng trong những lãnh vực như khoa học, y khoa.
Trở lại câu chuyện của tôi. Sợi giây điện từ ISS đến chỗ cắm không đủ dài. Cần một đoạn giây điện để nối (extension cord). Tôi không thể đi thẳng vào kho để lấy. Phải viết báo cáo, đóng dấu bằng mã số, đưa chuyên viên (technician), để họ đưa trình ký và đi lấy về. Mất hai ngày thật là vô lý, dù kho ở gần ngay bên cạnh. Sau này tôi hiểu ra vì technician làm việc theo công đoàn (union), họ bày ra đủ thứ chuyện để “câu giờ”, lấy tiền phụ trội. Trong khi tụi tôi ăn lương năm, làm thêm giờ cũng chả được gì cả. Họ đến sở lúc 8 giờ, đúng 10 giờ thản nhiên đi nghỉ 10 phút, (nguyên tắc là thế nhưng chẳng có ai nghỉ đúng 10 phút cả) đến 12 giờ đi ăn trưa, rồi lại nghỉ 10 phút lúc 3 giờ (nếu họ lấy 1 giờ ăn trưa). Nếu làm công việc bình thường thì chẳng sao, khổ là khi phải thay quần áo (loại đặc biệt phải mặc trên ISS), đã mất hết 15 phút, công việc đang nửa chừng thì họ tỉnh bơ bỏ dở vì đến giờ nghỉ tạm (break) của chuyên viên. Thế là mình phải nghỉ theo, chờ họ trở lại làm tiếp. Cứ thế mà công việc kéo dài. Thời gian chờ nhau nhiều hơn giờ làm việc thật sự. Tiền thuế dân (trong đó có tôi) đóng mệt nghỉ.
Mới hai tuần trước, chẳng biết mấy ông truyền thông, báo chí lấy dữ kiện ở đâu ra mà loan tin sẽ có đến 4 trăm ngàn người từ khắp các nơi về Kennedy Space Center để xem phóng phi thuyền làm thành phố tưng bừng như mở hội, hy vọng kinh tế khấm khá hơn.
Sau ba lần dời ngày, mọi người đều hy vọng May 16 này phi thuyền sẽ đi êm ru để còn thời giờ cho chuyến chót dự định (June 28) của phi thuyền Atlantis, cũng là chuyến bay cuối cùng, và cũng chấm dứt luôn chương trình phi thuyền con thoi sau 20 năm hoạt động.
Gió Đồng Nội
Tác giả: Gió Đồng Nội
Bài số 3187-12-28487vb6270511
Gió Đồng Nội là bút hiệu của một tác giả đã góp nhiều bài đặc biệt và nhận giải danh dự viết về nước Mỹ ngay từ năm đầu tiên. Bà là một chuyên viên làm việc tại Trung Tâm Không Gian Kennedy ở Merrit Island, Florida từ 1981, cùng năm với Columbia, chiếc phi thuyền đầu tiên được phóng lên không gian. Ba mươi năm sau, hiện nay, chương trình phi thuyền con thoi đã tới lúc kết thúc.
Hình bên: Tác giả cùng ê kíp chuyên viên trên một trạm không gian quốc tế ISS (International Space Station). Chiếc ISS này từ lâu đã ở ngoài trái đất.***
Bùm. Bùm. Hai tiếng nổ thật lớn làm rung động những cửa kính quanh nhà. Hai con chó hoảng sợ phóng từ trong nhà để xe, vòng qua sân đến chĩa mõm trước cửa phòng gia đình, nơi tôi đang ngồi đọc điện báo. Vừa nghĩ bụng có kẻ bắn bậy gần đây chăng thì chợt nhớ là hôm nay chiếc phi thuyền con thoi từ không gian trở về trái đất, vượt bức tường âm thanh, gây ra tiếng nổ này. Tôi mở Ti Vi lên xem. Thấy Discovery trên màn hình, chạy ra sân, chẳng nhìn thấy gì trên bầu trời cả.
Đây là chuyến bay cuối cùng của riêng chiếc Discovery. Sau lần trở về này, nó sẽ dược “nghỉ hưu” vĩnh viễn. Không phải bay nữa. Có lẽ chính phủ sẽ dùng nó để triển lãm nhưng ở đâu thì chưa biết. Chỉ biết chuyến về có khác với chuyến đi. Khi đi, chiếc phi thuyền rời khỏi dàn, phóng lên cao, để lại cột khói sau đuôi, cũng phải vượt bức tường âm thanh nhưng là một tiếng nổ rất lớn, sau đó vài giây thì mặt đất mới rung chuyển.
Không biết đã bao nhiêu lần tôi theo dõi những chiếc phi thuyền đi, rồi về lại trái đất. Trực tiếp có, gián tiếp có. Ban đêm có, ban ngày có. Thường thì tôi thích những chuyến bay đêm hơn. Tuyệt đẹp. Hơn hẳn cảnh trong phim ảnh. Bầu trời cao thăm thẳm, trong màn đêm đen lấp lánh những ánh sao, cả một khối lửa khổng lồ phóng vụt lên không trung tỏa những tia sáng như pháo bông, đem theo một vùng ánh sáng chói lòa rồi từ từ nhỏ dần cho đến khi không còn gì cả. Chỉ trong ít phút, rồi sự tĩnh lặng được trả lại cho bầu trời.
Đó là chuyện khi theo dõi phi thuyền ở riêng nơi công sở. Còn bình thường thì vất vả hơn nhiều. Phải đến điạ điểm được dành cho công cộng, sớm ít nhất là vài tiếng đồng hồ để có chỗ tốt, xem cho rõ. May mắn lắm mới gặp lần phi thuyền không bị hoãn bay (vì rất nhiều lý do), không bị đi tới, đi lui vài lần. Đi xem đã mệt, lúc về còn mệt hơn. Xe nọ nối đuôi xe kia để ra khỏi bãi đậu, lên được xa lộ cũng mất cả nhiều giờ chờ đợi.
Những phi thuyền được bàn dân thiên hạ chiếu cố nhiều làm sao thì những Hỏa Tiễn bị lơ là chừng đó. Cũng phóng ra ngoài không gian, cũng làm những việc quan trọng (có khi hơn) nhưng chẳng mấy ai quan tâm (trừ những người làm việc có liên hệ).
Tôi còn nhớ có một lần duy nhất, lúc còn làm cho Air Force, tôi được xuống chiếc tầu ngầm nổi lên trong thời gian chuẩn bị phóng hỏa tiễn Trident. Một lần khác (cũng chỉ 1 lần), khi phóng hỏa tiễn Titan, có lẽ chứa nguyên tử nên tất cả mọi người làm việc trong trung tâm không gian đều được cho về sớm; còn những người có phận sự phải học thuộc bản đồ chạy đến nơi trú ẩn khi có biến cố. Vừa làm việc vừa sợ. May mà mọi sự trôi chảy.
Tưởng cũng nên nói thêm là trong khu vực quân sự này, ngoài hai dàn phóng của phi thuyền còn có nhiều dàn phóng hỏa tiễn dành riêng cho mỗi loại. Chẳng hạn Delta chuyên về khí tượng, Titan về khoa học, quân sự; Poseidon, Trident về quốc phòng. Khác với Phi thuyền do NASA (Cơ Quan Hàng Không & Không Gian Quốc Gia) điều hành, chương trình phóng Hỏa Tiễn do Không Quân Hoa Kỳ (Air Force) chịu trách nhiệm. Cùng trong khoảng thời gian này (1990-1995, nếu tôi nhớ không lầm) tôi được nhìn thấy chiếc máy bay con dơi khi đó chưa được phổ biến.
Đang làm việc ở lầu bốn, tự nhiên mấy ông già đồng nghiệp ra đứng hết ở cửa sổ, ngó xuống bãi đáp (Run Way) của phi trường ngay trong Patrick Air Force Bay. Tôi cũng bắt chước. Chỉ trong chốc lát, chiếc phi cơ bí mật có hình thù lạ lùng xuất hiện trên trời và đáp nhanh xuống sân bay rồi lại chỉ trong một gian rất ngắn, cất cánh trong chớp mắt, nhanh y như ma trơi. Mọi người không ai nói gì với ai, chỉ yên lặng xem rồi về chỗ làm việc. Mãi sau này tôi mới biết đó là bí mật quân sự.
Khi Columbia, phi thuyền đầu tiên phóng ra ngoài không gian ngày 12 tháng Tư năm 1981 thì đầu tháng Bảy gia đình tôi đã dọn đến Brevard County theo việc làm trong Trung Tâm Không Gian Kennedy ở Merrit Island. Những thành phố gần chung quanh như Titusville, Cocoa, Cape Canaveral, Rockledge, Cocoa Beach, Melbourne sầm uất hẳn lên. Người đến định cư càng ngày càng nhiều, thành phố càng phát triển. Cho đến một ngày, phi thuyền Challenger vì “O –Ring” ở Solid Rocket Booster bị hở, nhiên liệu chảy vào máy làm nổ tung chỉ sau khi rời dàn phóng được 73 giây. Challenger ra đi không trở lại ngày Thứ Ba, 28 tháng Giêng, năm 1986. Thọ chưa đủ 3 tuổi (phóng lần đầu ngày 4 tháng Tư năm 1983).
Sau tai nạn này, chương trình phi thuyền bị tạm ngưng hoạt động trong 2 năm rưỡi. Không có việc làm, mọi người bỏ đi, để lại các thành phố vắng vẻ, buồn hiu. Không chạy theo hãng đi làm việc ở California, gia đình tôi ở lại, nhất định nhận nơi này làm quê hương thứ hai. Sau thời gian dài đó, những phi thuyền từ từ tiếp tục bay lại. Chậm nhưng chắc vì sự bảo đảm an toàn tăng lên rất cao. Các thành phố dần dần phục hồi mức sinh hoạt. Và đến hôm tai nạn xảy ra cho Columbia, chiếc phi thuyền đầu tiên ra ngoài không gian, cũng là chiếc nhiều tuổi nhất đã gặp nạn trên đường trở về trái đất ngày 1, tháng Hai, năm 2003 vì một miếng ngăn nhiệt vỡ ra từ thùng chứa nhiên liệu bên ngoài (External Tank) gây hư hại hệ thống chắn nhiệt, làm phi thuyền bốc cháy trên vùng trời của Texas và Louisiana mang theo sinh mệnh 7 phi hành gia vào cõi hư vô. Lại nghỉ thêm hơn 2 năm để nghiên cứu, cuối tháng Bảy năm 2006, NASA cho phi thuyền Discovery ra khỏi trái đất.
Từ đó, tuy không nhiều như trước kia (nhiều nhất là 8 chuyến bay trong một năm), phi thuyền chỉ còn bay nhiều là 6 chuyến, ít là 3 chuyến trong một năm. Năm nay, 2011, năm cuối cùng, kết thúc chương trình phi thuyền, với dự trù 3 chuyến bay nhưng mới chỉ thực hiện được một. Chuyến bay của Endeavor bị hoãn tới hoãn lui vì trở ngại kỹ thuật đã làm mọi người chán nản. Giới chính quyền thì cho là họ đã quyết định đúng khi chấm dứt chương trình phi thuyền vì quá tốn kém. Dân chúng thì hết tiền cho những ngày nghỉ hè đi xa nên không còn hào hứng nhiều nữa. Những người còn làm việc thì than trời vì mệt. Cắt giảm hơn hai phần ba nhân viên mọi ngành thì những người còn lại phải làm gấp ba lần, chậm là phải! . Ai nói cũng đúng. Có điều bạn sẽ khó tin khi tôi kể về 1 kinh nghiệm làm việc của mình. Nhiệm vụ của tôi là cung cấp điện năng (Power Up) khi thử nghiệm Center Truss Section (S-Zero), một phần của trạm không gian quốc tế (International Space Station ISS; Ngoài không gian, ISS dùng năng lượng lấy từ mặt trời). ISS là một trạm khoa học cố định trong không gian, do sự đóng góp của 16 quốc gia trên thế giới. Đây là một phòng thí nghiệm về sức hút của trái đất, về nhiệt độ, về áp suất để áp dụng trong những lãnh vực như khoa học, y khoa.
Trở lại câu chuyện của tôi. Sợi giây điện từ ISS đến chỗ cắm không đủ dài. Cần một đoạn giây điện để nối (extension cord). Tôi không thể đi thẳng vào kho để lấy. Phải viết báo cáo, đóng dấu bằng mã số, đưa chuyên viên (technician), để họ đưa trình ký và đi lấy về. Mất hai ngày thật là vô lý, dù kho ở gần ngay bên cạnh. Sau này tôi hiểu ra vì technician làm việc theo công đoàn (union), họ bày ra đủ thứ chuyện để “câu giờ”, lấy tiền phụ trội. Trong khi tụi tôi ăn lương năm, làm thêm giờ cũng chả được gì cả. Họ đến sở lúc 8 giờ, đúng 10 giờ thản nhiên đi nghỉ 10 phút, (nguyên tắc là thế nhưng chẳng có ai nghỉ đúng 10 phút cả) đến 12 giờ đi ăn trưa, rồi lại nghỉ 10 phút lúc 3 giờ (nếu họ lấy 1 giờ ăn trưa). Nếu làm công việc bình thường thì chẳng sao, khổ là khi phải thay quần áo (loại đặc biệt phải mặc trên ISS), đã mất hết 15 phút, công việc đang nửa chừng thì họ tỉnh bơ bỏ dở vì đến giờ nghỉ tạm (break) của chuyên viên. Thế là mình phải nghỉ theo, chờ họ trở lại làm tiếp. Cứ thế mà công việc kéo dài. Thời gian chờ nhau nhiều hơn giờ làm việc thật sự. Tiền thuế dân (trong đó có tôi) đóng mệt nghỉ.
Mới hai tuần trước, chẳng biết mấy ông truyền thông, báo chí lấy dữ kiện ở đâu ra mà loan tin sẽ có đến 4 trăm ngàn người từ khắp các nơi về Kennedy Space Center để xem phóng phi thuyền làm thành phố tưng bừng như mở hội, hy vọng kinh tế khấm khá hơn.
Sau ba lần dời ngày, mọi người đều hy vọng May 16 này phi thuyền sẽ đi êm ru để còn thời giờ cho chuyến chót dự định (June 28) của phi thuyền Atlantis, cũng là chuyến bay cuối cùng, và cũng chấm dứt luôn chương trình phi thuyền con thoi sau 20 năm hoạt động.
Gió Đồng Nội
- Từ khóa :
- Gió Đồng Nội
Ý kiến bạn đọc
05/06/201122:35:19
cuong
Khách
hay lắm, nhiều thông tin bổ ích
