Người viết: Khôi An
Bài số 2434-16208511-vb7181008Khôi An sang Mỹ đầu năm 1984 .
Hiện nay cô là cư dân cuả Bắc California.
Nghề nghiệp: kỹ sư điện tử tại Intel Cooperation.
Sau đây là bài viết về nước Mỹ đầu tiên của cô.
Mong Khôi An tiếp tục viết thêm.
***
Thấm thoát mà muà Thu lại về .
Không khí se se lạnh của những ngày đầu thu đi đôi một cách lý tưởng với vị đắng duyên dáng và hương thơm nồng đượm của một tách café nóng.
Vì thế tiệm café Starbuck ở gần nhà tôi càng thêm mời gọi và ấm cúng.
Tôi yêu những buổi sáng rảnh rỗi hiếm hoi, ngồi trong tiệm nhẩn nha thuởng thức café và ngắm người qua lại .
Ngay đối diện tiệm là một trường đại học, vì thế tiệm luôn đông khách sinh viên.
Tuổi trẻ lúc nào cũng xinh đẹp, đầy tin yêu và sức sống.
Nhìn họ, tôi như thấy lại hình ảnh của chị em tôi gần hai mươi lăm năm về trước.
Ngày đó, tôi và cô em kế mới đến Mỹ .
Vưà qua những ngày đói khổ ở Việt Nam, và vưà thoát khỏi tay cướp biển Thái Lan trong đường tơ kẽ tóc, trong mắt chúng tôi xã hội bình an, đầy đủ ở Hoa Kỳ quả là chốn thần tiên.
Vì thế, dù phải đối phó với nhiều thay đổi trên miền đất mới và một chuơng trình học khá gay go chúng tôi thấy vẫn còn .
dư sức lực để làm việc kiếm thêm tiền gởi về Việt Nam giúp gia đình còn kẹt lại.
Tuổi trẻ sôi nổi với những "mộng với tay cao hơn trời" (*), cho nên giờ nhìn lại quãng thời gian đó quả là có lắm chuyện dở khóc dở cuời .
Ngày đó, chúng tôi học ở trườ ng đại học cộng đồng (community college).
Thời đó máy vi tính cá nhân còn chưa có, nói gì tới Internet.
Để giúp sinh viên tìm việc, nhà trường có một tấm bảng với chữ "JOBS" thật to dán bên trên.
Các nơi có việc làm chỉ cần liên lạc với truờng, họ sẽ đuợc dành cho một góc nhỏ để ghim mẩu quảng cáo "Cần người" trên tấm bảng.
Đám sinh viên Việt Nam chúng tôi gọi đó là "bảng Jobs".
Ngoài giờ học tôi và em gái đều làm việc trong Math Lab, nơi sinh viên có thể ghé qua để tìm câu trả lời cho một bài toán hóc buá hay nhờ giảng lại một vài lý thuyết chưa hiểu rõ.
Việc làm trong Math Lab tưong đối nhẹ nhàng nhưng chỉ được vài giờ mỗi tuần vì ngân quỹ Work Study (vừa làm vừa học) có hạn mà lại phải chia đều cho đám sinh viên nghèo.
Vì vậy chị em tôi đi thăm "bảng Jobs'' rất thường xuyên.
Trong mắt chúng tôi "bảng Jobs" cũng buồn vui theo muà.
Vào cuối Xuân và đầu Thu công việc thuờng lác đác, bảng vắng vẻ, quạnh hiu.
Khi Hè sang hay Đông tới, bảng tưng bừng sinh khí với hàng loạt công việc ngắn hạn, muà Đông nhiều nhất là việc tính tiền và sắp xếp hàng hoá trong các thuơng xá, còn muà Hè thì phần lớn là công việc trong các khu giải trí.
Hè đầu tiên chị em tôi cũng theo bạn bè xin việc làm trong khu giải trí Great America.
Nhưng vì còn chân ướt chân ráo, chúng tôi nộp đơn hơi trễ.
Hôm đi phỏng vấn, hầu hết mọi việc đã có người nhận, chỉ còn những việc nặng.
Người quản lý phòng tìm người, một thanh niên Mễ cao lớn và nhanh nhẹn, nhìn chúng tôi bằng đôi mắt do dự.
Rồi như không nỡ từ chôí vẻ mặt tràn trề hy vọng của hai chị em tôi, anh ta dẫn chúng tôi đến chỗ có việc làm còn sót lại.
Trời! đến nơi tôi mới hiểu đuợc nguyên do sự ngập ngừng cuả anh ta.
Công việc là giữ xe cáp cho hành khách lên xuống.
Ai đã từng đi chơi ở Great America chắc đã biết loại xe này.
Xe có hình dáng giống như một cái giỏ khổng lồ, chưá được 6 người khách và di chuyển trên sợi dây cáp bắt ngang khuôn viên cuả cả khu giải trí.
Hành khách đi bộ mỏi chân cứ việc lên xe cáp, đi lủng lẳng trên cao, nhìn xuống phong cảnh vui nhộn bên dưới, thật là thích thú.
Nhưng thích thú là nói về phần hành khách, còn phiá nhân viên thì.
chẳng vui tí nào.
Khi xe vưà ngừng, một nhân viên phải giữ xe lại, không cho xe đụng mạnh vào thanh cản và ngừng lúc lắc để hành khách lên xuống dễ dàng và nhanh chóng, nhuờng chỗ cho tốp khác đang chờ đợi.
Muà hè công viên thưòng đông nên chuyến xe nào cũng chưá đủ 6 nguời.
Tuy miệng giải thích công việc, ánh mắt cuả anh quản lý vẫn không dấu được vẻ nghi ngờ khả năng cuả chị em tôi.
Cũng chẳng trách đuợc anh ta, bất cứ ai nhìn vóc dáng mảnh mai cuả chúng tôi bên cạnh chiếc xe tròn vo, nặng chịch chắc đều có cùng ý nghĩ.
Tôi lắng tai nghe, miệng "OK" lia liạ nhưng trong lòng suy nghĩ lung lắm.
Công việc nặng quá, từ chối thì dễ, nhưng không lẽ mới xin việc làm lần đầu tiên mà chịu thua dễ dàng vậy" Phen này tôi phải áp dụng câu "khỏe dùng sức, yếu dùng mưu", phải biết chọn lúc ra tay.
Giữ xe lại sớm quá sẽ mất nhiều sức, mà níu trễ quá thì xe đâm sầm vào thanh cản.
Khi tới phiên tôi thử, tôi đã nhắm đuợc khi xe chạy ngang lằn sơn nào là "thơì cơ hành động".
Ngay lúc đó, tôi chụp lấy thành xe, dùng hết sức nặng bốn mưoi ký lô cuả toàn thân đu vào chiếc xe ngược chiều nó đang di chuyển.
Trưóc ánh mắt ngạc nhiên của anh quản lý và cả em gái tôi, chiếc xe ngừng lại khá êm ái! Chắc anh quản lý tưởng tôi có võ! Thế là tôi được nhận làm trong khi em gái tôi phải đi về.
Nhưng.
đúng là "phước hoạ khôn luờng", hè năm đó trong khi tôi vật lộn với mấy chiếc xe cáp, em tôi tìm được việc làm ở một tiệm bán bánh ngọt.
Đến đây phải mở ngoặc nói thêm một chút về cô em gái đảm đang cuả tôi.
Trong suốt 2 ngày lênh đênh trên tàu vượt biển, em tôi nằm vùi vì bị say sóng quá nặng.
Vì thế lúc nào tôi cũng có ý nghĩ mình vừa lớn tuổi hơn vừa mạnh khỏe hơn, phải lo bảo bọc cho em.
Nhưng từ khi sang Hoa Kỳ em tôi vụt lên như diều căng gió, học cũng giỏi mà làm việc thì nhanh nhẹn, tháo vát, cộng thêm tính tình hiền lương và tận tâm ít ai bằng.
Tiệm bánh nơi em làm ai cũng trầm trồ khen em làm việc bằng hai nguơì, và sau một thời gian ngắn em đã trở thành cánh tay phải cuả cô chủ tiệm!Về phần tôi, nhiều hôm làm ca trễ, ra về khi công viên đã đóng cưả, cả người bải hoải, nhìn bóng mình xiêu vẹo, cô đơn trong bãi đậu xe vắng tênh, đôi khi tôi cũng thoáng buồn cho số mình.
vất vả.
Cũng may, sau hơn một tháng, tôi tìm được việc ở khu khác trong Great America.
Chẳng biết kỷ niệm với xe cáp có giúp đôi tay tôi thêm "rắn chắc" hay không, nhưng chắc chắn nó đã cho tôi bài học đầu tiên trong đời đi làm trên nước Mỹ: khi đi tìm việc đừng nên tự ái hão mà nên cố gắng tìm việc hợp với khả năng để có thể làm đuợc lâu dài.
Nhưng bài học đầu tiên có lẽ vẫn chưa đủ nên con đường sự nghiệp của tôi vẫn còn nhiều lận đận
Sau mùa hè làm việc "giữ xe", tôi quyết định chỉ tìm việc nào hợp với sở trường cuả mình.
Lúc đó là đầu thập niên 80, phong trào phim bộ Hồng Kông đang trở thành một sinh hoạt tưng bừng trong cộng đồng Việt Nam hải ngoại.
Các hãng chuyển âm làm việc ráo riết vì khách hàng trông chờ phim từng ngày.
Thế là trên báo Triều Thành hiện ra những mẩu quảng cáo cần các giọng nam, nữ chuyển âm phim bộ.
Nhớ lại có tới mấy người bạn ở trường từng bảo tôi có giọng nói "dễ nghe", lòng tôi lại nhen nhúm một hy vọng mới.
Làm công việc chuyển âm cũng vui mà lại nhẹ nhàng chân tay, có lý quá! Đó là chưa kể cơ hội tham gia trong những phim mà tôi cũng rất thích nhưng không có thì giờ xem.
Biết đâu tôi may mắn được nói cho những vai nữ yêu kiều như Cô Long (Tiểu Long Nữ) trong Thần Điêu Đại Hiệp hay quận chúa Triệu Minh trong Cô Gái Đồ Long.
Biết đâu&Thế là một ngày cuối tuần đẹp trời, tôi uống môt ly nước chanh thấm giọng rồi đi xin việc.
Sau khi lướt qua lá đơn tôi đã điền cẩn thận, chị trưởng nhóm chuyển âm đưa tôi một tờ giấy bảo đọc thử.
Hít vào một hơi dài, tôi lấy giọng trầm bổng đọc những lời đối thoai với tất cả khả năng diễn tả của giọng nói từng được khen là "gợi nhớ Hà thành cuả những ngày xưa thanh lịch".
Đọc xong, tôi liếc mắt đo luờng phản ứng cuả chị và thấy nét mặt chị không có vẻ gì hứng khởi cuả ngưòi mới khám phá một "mầm non đầy triển vọng".
Chị nói "Giọng em ăn microphone, em đọc rõ ràng, nhưng vì em nói giọng Bắc nên chỉ hợp vai nào nói thiệt ít thôi".
Hơi thất vọng nhưng tôi vẫn cố vớt vát "Thí dụ như vai gì hả chị"" "Thì như vai tì nữ nay người bán hàng.
" Thế là tôi đành.
đi về.
Đã sắm vai tì nữ mà còn phải ngôì chờ thật lâu để đưọc nói một câu (và dĩ nhiên tiền thù lao thì tỷ lệ thuận với những lời nói hiếm hoi này), tôi xin thua! Trên đường về, tuy không vui nhưng tôi cứ tủm tỉm cười cho cái.
ngốc cuả chính mình.
Dù không xem phim nhiều nhưng đáng lẽ tôi phải nhận thấy là giọng chuyển âm chính trong phim bộ luôn là giọng Nam.
Tôi sinh ra ở Sài gòn, giọng Bắc là gốc nhưng giọng Nam cũng nói hoài với bạn bè, vậy mà lúc đi xin việc lại không để ý.
Để tự an ủi, tôi đã rút ra bài học thứ hai: trước khi đi phỏng vấn xin việc, nên nghiên cứu về việc đó càng nhiều càng tốt.
Như thế mình sẽ chuẩn bị đúng chỗ và tăng cơ hội thành công.
Trong một thời gian dài sau đó tôi đành yên phận với công việc làm trong Math Lab và kèm thêm Toán cho các bạn sinh viên trong trường.
Có lẽ tôi có khiếu dạy học, vì qua việc làm này tôi đã có nhiều bạn mới.
Một anh bạn nguời Afganistan gọi tôi là "cô giáo nhỏ" ("little teacher").
Một cô bạn nguời Phi được điểm cao trong bài thi cuối năm đã mời tôi một bữa ăn ở nhà hàng Nhật.
Đó là lần đầu tiên tôi đuợc ăn trong một nhà hàng sang trọng có đầu bếp vưà nấu vưà biểu diễn tại bàn.
Tuy vậy, tôi vẫn mong có một việc làm nhiều giờ hơn và trả cao hơn mức lương tối thiểu cuả chương trình Work Study.