Hình do tác giả gửi.
Bão IAN là cơn bão lớn thứ 4 ở Florida và lớn thứ 5 trong lịch sử lập quốc của Hoa Kỳ. Không chỉ vậy, từ khi trung tâm bão thành lập ngay phía nam Cuba đến lúc tiến vào đất liền ở phía Tây-Nam Florida chỉ có 2 ngày, với sức gió cuốn gần cấp 5 (155 miles/hr.) và tầm ảnh hưởng của nó rộng đến 350 miles đường kính, khiến chính quyền và cư dân nơi đó trở tay không kịp và bị tổn thất nặng nề. IAN còn được gọi là bão nhiệt đới nên ngay cả khi giảm bớt gió, lượng nước mưa vẫn đổ xuống nhiều, có chỗ đo được gần một mét nước trong 24 giờ gây lụt lội khắp nơi và thiệt hại càng nghiêm trong.
Một cách tổng quát những thiệt hại:
- Hiện đã tìm được 67 người thiệt mạng, con số này có thể còn tăng thêm.
- Thiệt hại vật chất ước tính từ 60-70 tỷ usd.
- Có 2.6 triệu ngôi nhà bị mất điện. Cho đến tối thứ Bảy đã phục hồi được hơn một nửa.
Sự di chuyển của bão IAN cũng bất thường khiến các nhà khí tượng khó tiên đoán. Đầu tiên phần lớn trong số họ nghĩ nó sẽ đi dọc bờ Tây và đổ bộ đâu đó trên hướng bắc FL, hôm sau lại báo nó sẽ cập bờ ở Tampa, cuối cùng nó quẹo phải sớm hơn cả chục giờ và đổ vào vùng Fort Meyer, chính xác là cảng Charlotte ở phía Tây Nam.
Ngay khi nhận được tin các cơ quan khí tượng thông báo có bão, các hoạt động về phòng chống được chuẩn bị:
- Thống đốc tiểu bang đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp và đưa ra các hướng dẫn cụ thể. Có 5000 vệ binh quốc gia cùng với các phương tiện của quân đội, được điều động để sẵn sàng ứng phó. Tổng Thống Biden chỉ thị Cơ quan FEMA (Federal Emergency Management Agency) ngay lập tức gửi 700 nhân viên cùng lưu ý đến việc điều phối các nhu yếu phẩm như nhiên liệu, thực phẩm, thuốc men... ưu tiên cho các vùng sắp bị thiên tai.
- Các cơ quan thiện nguyện tầm vóc quốc tế như: Hồng Thập Tự, Medical Corps... đã đến từng nhà hỏi xem ai có nhu cầu đi tránh bão họ sẽ giúp đỡ.
- Các cơ quan truyền thông quốc gia và địa phương hoạt động ráo riết, các phóng viên đến tận các vùng sắp và đang bị bão để tường trình cụ thể để người dân biết được tình hình và mọi diễn biến đang xảy ra.
Những tác hại chính của IAN và cách được phục hồi.
- Gió làm sập nhà hoặc những tổn thất khác như tốc mái, sập hàng rào, cây đổ vào xe, nhà... phần lớn sẽ được bảo hiểm bồi thường.
- Nước lụt cũng gây tổn thất lớn, thí dụ: Căn nhà chỉ cần bị ngập vài inches trong một ngày thôi, theo tiêu chuẩn (code) hướng dẫn của các cơ quan công quyền. Chủ nhà phải cắt bỏ hết phần ván vôi phía dưới lên cao một foot, loại bỏ vật cách nhiệt (insulation) rồi làm mới lại...Nếu không làm vậy, độ ẩm của nó mọc rêu và trở lên độc hại về lâu dài, nên việc phục hồi các căn nhà bị ngập sẽ rất tốn phí nhiều công, của, thời gian. Mà vụ này sẽ không được bảo hiểm bồi thường nếu không mua riêng.
- Hiện nay nhiều vùng vẫn chưa có điện và internet vì còn bị nước ngập, ngay cả khi có điện rồi có thể vẫn chưa có internet bởi các phương tiện cung cấp đường dẫn bị hư hại. Riêng vụ này thì tỷ phú Elon Musk chủ SpaceX đã ngay lập tức cung cấp 120 Starlink satellite tốc độ cao để bà con có internet xài.
- Trong bài diễn văn tuyên bố tình trạng khẩn cấp, Thống đốc Desentis cho biết có 28,000 chuyên viên ngành điện (14,000 trucks) từ khắp các tiểu bang, xa nhất từ Ohio sẽ đến ngay khi bão đi qua để phục hồi lại điện cho cư dân.
Thứ Hai ngày 3-10 TT Biden và phu nhân sẽ đến thăm đảo Puerto Rico, vùng lãnh thổ của Hoa Kỳ mới bị bão Fiona tàn phá vài tuần trước, sau đó họ sẽ đến viếng thăm Florida. Trong cuộc điện đàm với thống đốc Ron DeSantis, TT Biden hứa chính quyền liên bang sẽ thỏa mãn hầu hết các yêu cầu của Florida.
Năm 2017 sau bão IRMA, tôi có căn nhà cho thuê bị ngập nước. Sau khi đôi bên đồng ý hủy hợp đồng thuê mướn, tôi hoàn các khoản tiền còn lại cho người mướn để họ có thể tìm mướn chỗ khác và làm chứng những thiệt hại của họ trong nhà. Sau đó họ được FEMA cho hơn $5000.00 tiền thiệt hại. Năm ấy bão IRMA không tàn phá nhiều bằng IAN đợt này, vậy mà liên bang đã gửi hàng chục ngàn nhân viên và các phương tiện xuống hỗ trợ, mỗi thành phần có công việc riêng. Nào xe cạp hốt các loại phế thải chất lên xe tải mang đi, nhân viên sửa nhà, thư ký đi lấy danh sách nạn nhân và kê khai thiệt hại...Hàng này họ cứ tới thăm hỏi tôi xem có cần giúp đỡ gì không? Tôi phần có bảo hiểm, phần có sẵn thợ và nhất là sợ giao việc cho họ sẽ không được như ý mình nên từ chối. Nói vậy để thấy chính quyền của các quốc gia dân chủ như Hoa Kỳ, tuy không hoàn hảo nhưng họ được dân bầu chọn vào các chức vụ dân cử, họ buộc phải chăm lo cho dân, nếu không sẽ bị loại khỏi bộ máy công quyền lần bầu cử sau.
Phần chúng tôi:
Bão IAN quẹo lộn rồi đi vào ngay Orlando. Còn may cho cư dân ở đây là gió giảm nhẹ khi đến nơi làm bớt thiệt hại hơn nhiều so với phía Tây Nam, nơi bão cập bến.
Ít thôi chứ sức gió cuốn 60-70 miles/giờ và độ giật từng cơn cũng khối nhà bị tốc mái, đổ hàng rào,. Nhất là lượng nước mưa đổ xuống đây 16" trong 24 giờ đã gây lụt lội hơn nửa thành phố ở những vùng thấp-trũng.
Riêng vườn nhà tôi ngoài việc bị lụt còn có một số cây bị gãy, đổ ngã nằm xuống hoặc nghiêng qua, vẹo lại.
Như đã tính toán. Sáng thứ Sáu là bắt tay ngay vào việc phục hồi các cây này, sợ để lâu rễ mới nó mọc ra thì khó làm hơn. Sau khi chuẩn bị các thứ đem ra vườn, cứ chồng cong lưng đẩy lên thì vợ dạng cẳng chống vào.
Giải thích nôm na: Nhà sẵn gỗ 2x6 có chiều dài 48", 72", 96". Tôi dùng cưa cưa hình chữ V một đầu hàng loạt, xếp sẵn dưới gốc các cây bị đổ này, đem hai con đội xe và nhiều concrete blocks, gạch, gỗ cắt ngắn...Hai con đội thay phiên nhau kích từng cây lên dần, tới độ cao đủ để chêm các cây gỗ thì mẹ cháu chống nó vào, cho đến khi các cây đổ đứng lên được như cũ thì mới khoá chặt cổ để nó khỏi nhúc nhích, cục cựa, dù mai kia có gió lớn thổi đến cũng không lay chuyển, một vài năm sau hy vọng chúng sẽ phục hồi.
Hôm nay xem ra các cháu đã vui vẻ, hạnh phúc lắm.
Ngoài ra còn phải đi làm việc xã hội với một số bà con hàng xóm, cắt các cành Oak lớn gãy rơi xuống đường làm bế tắc giao thông, chính phủ bây giờ có rất nhiều việc quan trọng hơn để chăm lo. Còn phải sửa vô số hàng rào, cắt cành cây các chỗ khác, dọn ra đường để khi có thể cơ quan FEMA đến giúp kéo đi.
Việc không là việc.
Tạo Hóa nhiều khi cũng lắm trò
Đang không gửi bão loại thật to
Gây ra nhà sập, vườn tan tác
Con người đây đó lại phải lo.
Trong cuộc đời, tôi có hai lần lo âu quá sức. Lần thứ nhất là gặp cơn giông tố sau khi bị cướp biển rồi phá hư máy khi vượt biên 42 năm trước và lần này qua cơn bão IAN. Thử tưởng tượng ban đêm trong nhà tối om, ngoài trời mưa gió vần vũ, những cơn gió hú vang bên ngoài cộng với sấm chớp đì đùng, mà mình bị cắt mọi thông tin với bên ngoài thì không lo âu sao được.
Chả ai muốn có thiên tai xảy đến cho mình. Nhưng lỡ có khi nó đến thì hãy cố gắng vượt qua. Bây giờ thì qua đêm đen trời lại nắng. Cư dân Florida những vùng không bị lụt thì cuộc sống đã trở lại bình thường.
Tạ ơn Đất Trời.
Hồ Nguyễn
Gửi ý kiến của bạn
