Tác giả Trịnh Thu Hà đã tham dự Viết Về Nước Mỹ từ 2001 với bài “Có Một Người Anh”. Viết Về Nước Mỹ 2005, cô là tác giả được tặng giải danh dự, với “Bài viết Không Tên Về Nước Mỹ”. Sau đây là bài viết mới nhất của cô.
Nghi chào mẹ trước khi bước ra ngoài cửa. Tiếng mẹ đáp lại hòa lẫn với tiếng máy may rào rào làm cô chẳng nghe rõ mẹ nói gì, nhưng Nghi nghĩ rằng mẹ biết cô ra khỏi nhà. Nghi đóng cửa lại và bước về hướng chiếc xe cũ kỹ của mình. Bốn mẹ con Nghi ở trong căn apartment này hơn tám năm qua, từ ngày đặt chân sang Hoa Kỳ qua sự bão lãnh của bố. Sau khi bão lãnh, bố đã mướn căn apartment hai phòng này để mấy mẹ con Nghi ở đến bây giờ.
Cái xe cũ kỹ của Nghi đậu chơ vơ trên đường có một mình trông tội nghiệp làm sao. Cái xe mà Nghi đã mua cách đây hơn sáu năm cho đến bây giờ đã hơn mười tuổi vẫn cọc cạch chở cô đi học và đi làm mỗi ngày. Nước sơn màu xanh của nó có chỗ đã bạc màu, chỗ tróc sơn trông thật thê thảm. Ấy vậy, Nghi cưng cái xe lắm, nó là người bạn đã giúp cô đi hết nơi này đến nơi khác mỗi ngày trôi qua hơn sáu năm rồi.
Cái khu apartment của Nghi ở rất là hổn tạp, đủ mọi thành phần, mà phần lớn là dân lao động Mể, Việt ở, nên tìm chỗ đậu xe rất là khó khăn, nhất là buổi tối. Người mướn nhà trong khu này thường hay đậu xe đầy ra đường, vì vậy buổi tối Nghi thường rất ngán ngẩm khi phải đi đâu vì sợ mất chỗ đậu xe, ngoại trừ cô phải đi học vào ban đêm. Những lúc như vậy, mẹ thường hay lo lắng cho cô ghê lắm. Mẹ cứ nhấp nhổm ngồi không yên, vì sợ cô con gái độc nhất của mẹ sẽ phải đậu xe ở xa nhà rồi lại lội bộ một quãng xa để về nhà.
Những đêm Nghi đi học về trễ, cô thấy mẹ đứng lấp ló ở trước cổng apartment để đợi cô. Vừa thấy bóng dáng Nghi, mẹ đã vội đi lại, rồi thì nắm lấy tay cô kéo đi. Những lúc như vậy, Nghi có cảm tưởng như mình chỉ là một đứa bé gái lên năm tuổi khi bàn tay cô đang nằm trong lòng bàn tay ấm áp của mẹ. Vào trời mùa đông, mỗi khi đứng đợi Nghi ngoài cổng, mẹ thường cầm theo cái khăn quàng cổ bằng len. Khi nắm lấy bàn tay Nghi, mẹ vừa xoa nắn bàn tay gầy guộc của cô vừa xuýt xoa:
- Sao bàn tay con lạnh thế này" Mẹ đã bảo là phải mang găng tay đi theo cơ mà.
Nói rồi, mẹ cầm lấy cái khăn nỉ quấn vội vào cổ Nghi và cầm lấy tay cô dắt về nhà.
Nghi lẳng lặng ra khỏi nhà. Cô không nói với mẹ là cô đến thăm bố. Mặc dù, cô tin chắc rằng nếu mẹ biết Nghi đến thăm bố, mẹ cũng sẽ không nói một lời nào. Mẹ sẽ không giận hờn Nghi, cũng sẽ chẳng có một lời đay nghiến bố. Mẹ vẫn thường hay nhắc nhở ba anh em Nghi mãi:
- Này mấy đứa, lâu lâu nên ghé thăm bố xem bố sống thế nào. Con cái thì phải thế!
Mẹ cứ hay trách người anh trai và đứa em trai của Nghi là bạc bẽo khi không thường xuyên thăm bố:
- Hai đứa sao ít đi thăm bố chúng mày thế. Con cái gì mà làm biếng thật! Thỉnh thoảng hai con phải đến thăm bố thì cha con mới gần nhau được chứ. Vả lại, phải xem bố sống như thế nào, thế mới là con chứ lại!
Có lẽ con trai thì không giống như con gái, theo lẽ "Nữ nhi thường tình", nên hai ông con trai nhà Nghi chỉ thăm bố khi có mẹ thúc vào hông, còn thì cả hai thích đi thăm quán cafe nhiều hơn. Hình như mẹ quan tâm đến đời sống riêng của bố lắm. Mỗi lần mẹ biết Nghi thăm bố về, mẹ thường hay hỏi thăm về bố rất cặn kẽ:
- Bố con sống thế nào" Bố có khỏe không con" Dì Hoa và các em con có khỏe không"
Đại loại những câu hỏi là như vậy. Khi biết mọi chuyện bình thường thì mẹ không hỏi nữa, và tiếp tục cắm cúi trên cái máy may để may nốt đám hàng gia công.
Bố Nghi ăn ở với một người đàn bà tên Hoa sau hơn ba năm sống ở Mỹ. Bố dấu mẹ và anh em Nghi cho đến ngày bốn mẹ con đặt chân đến Mỹ. Nghi không thể nào quên được cái ngày đầu tiên gặp nhau ở phi trường, khi mẹ con Nghi vừa bước ra khỏi máy bay, đã thấy bố cùng với một người đàn bà tuổi khỏang ba mươi ngoài, đang ôm một đứa bé gái chừng bốn tuổi đứng đợi ở nơi lấy hành lý. Ánh mắt nghi ngờ, ngạc nhiên của Nghi dừng lại ở người đàn bà đó và trên khuôn mặt bố. Bố nhìn mấy mẹ con nở nụ cười thật gượng gạo và vẫn chưa nói một lời nào. Nghi bất chợt xoay qua mẹ, cô thấy nụ cười trên môi mẹ đã chợt tắt lúc nào, cặp mắt mẹ nhìn trân trân vào hình ảnh hai người trước mặt. Ánh mắt mẹ thống bối rối và bất ngờ vì cái hoàn cảnh lạ lùng đang xảy ra trước mắt mình. Nhưng chỉ độ một phút thôi, mẹ lấy lại bình tĩnh bước tới rồi nở nụ cười cũng gượng gạo không kém với cả hai người. Trong khi đó, cả mấy anh em Nghi đều im lặng không nói một lời nào.
Giữa bầu không khí nặng nề, bố bước tới ôm nhẹ lấy mẹ rồi ôm từng đứa con một. Người đàn bà xa lạ đó vẫn đứng im tại chỗ mà quan sát mấy mẹ con Nghi. Bà ta im lặng không nở một nụ cười. Bà ta không tỏ một thái độ thù nghịch hay niềm nở với gia đình Nghi. Có lẽ, chỉ là một sự dửng dưng của kẻ chiến thắng, của người biết rằng mình đã nắm thế chủ động và quan sát đối phương sẽ hành động như thế nào trước tình huống xảy ra. Bố quay lại nhìn bà ta vẫy tay để bà ta tiến tới, và ngập ngừng giới thiệu với mẹ con Nghi:
- Đây là Hoa, người bạn hiện đang chung sống với anh.
Câu giới thiệu tàn nhẫn của bố đã ném mẹ con Nghi đang từ đỉnh cao hạnh phúc xuống ngay hố sâu thăm thẳm của đau khổ. Câu giới thiệu là sự khẳng định những điều nghi ngờ mà mẹ con Nghi từ nãy giờ muốn được giải thích mà vẫn chưa tiện hỏi. Mấy anh em Nghi đều xụ mặt xuống vì bất mãn. Người anh lớn của Nghi đã quay phắt mặt đi không thèm nhìn bố lẫn người đàn bà kia. Mẹ đứng im nhìn người đàn bà đó một chút, bà ta vẫn im lặng bất động. Một thống trôi qua, mẹ gật đầu chào bà ta:
- Chào chị Hoa. Hân hạnh được biết chị.
Câu chào đầy đủ sự xả giao của mẹ như muối xát vào tim Nghi. Cô thấy cơn tức của mình như trào lên tận cổ họng. Lúc đó Nghi chỉ còn muốn la hét, chửi bới hay đập phá cho đã cơn giận của mình. Cô thấy tức tối cho mẹ mà không biết phải làm sao, Nghi sợ rằng mẹ sẽ xỉu mất, cô khua tay nắm lấy tay mẹ. Nghi chợt nhận ra mẹ cũng đang xiết chặt lấy bàn tay của Nghi thật đau. "A!" Nghi chợt nghĩ ra: "Mẹ cũng đang kìm cơn giận của mẹ đấy thôi!"
Sau giây phút im lặng nặng nề đó, bố đứng im một lúc rồi dẫn tất cả mọi người ra xe, chở tất cả về căn apartment này, mà bố cùng dì Hoa đã cất công đi tìm (theo như lời bố nói!) cả mấy tháng, để chuẩn bị một chỗ sống mới cho mẹ con Nghi.
Mấy tháng đầu tiên trên đất Mỹ, bố đến thăm mẹ con Nghi thuờng xuyên để giúp đỡ mọi thứ, giúp mấy mẹ con làm quen một đời sống hoàn toàn mới trên đất nước lạ hoắc này. Nghi để ý, có những đêm bố ở lại khuya với gia đình, bố và mẹ đã có những lúc nói chuyện với nhau rất lâu, và thuờng sau những buổi nói chuyện như vậy, là mẹ lại khóc suốt đêm trong phòng một mình. Còn bố thì lẳng lặng ra về không một lời từ giã mẹ.
Mẹ thật sự xuống tinh thần trong mấy tháng đầu tiên, thân hình mẹ tiều tụy đến nổi Nghi chỉ lo rằng mẹ sẽ chết vì đau khổ. Lúc đó, Nghi cảm thấy thù ghét bố một cách kỳ lạ. Cô chỉ mong giá như bố chết đi hay cô đừng có bố có lẽ cô sẽ hạnh phúc hơn rất nhiều. Có lần, Nghi đã nặng giọng với bố:
- Bố đừng đến đây nữa, tụi con có thể tự lo lấy được rồi. Bố đến đây, dì Hoa cũng chẳng thích mà mẹ cũng chẳng vui vẻ gì đâu. Bố chẳng làm cho ai hạnh phúc cả. Sự có mặt của bố ở đây không cần thiết đâu.
Bố sững sờ vì câu nói của Nghi, nhưng ông cũng không hề la mắng cô, ông chỉ gật đầu nhẹ và nói:
- Bố hiểu, lỗi tại bố mà.
Sau đó vài tháng, bố Nghi đến thưa hơn và chấm dứt hẳn khi dì Hoa sanh đứa con thứ hai. Dù vậy, thỉnh thoảng bố vẫn gọi phone đến hỏi thăm sức khỏe từng người trong gia đình Nghi.
Mẹ già đi nhiều sau ngày đến Mỹ, Nghi thấy mẹ thường hay ngồi trầm ngâm bên cái bàn máy may. Có lúc mẹ dường như chìm vào sự suy nghĩ quên cả mọi sự xung quanh mình. Mẹ không hay nói, hay than vãn gì về hạnh phúc dang dở của mẹ với anh em Nghi. Nhưng những vết nhăn ngày càng hằn sâu trên trán mẹ, trên khóe mắt mẹ. Nhìn thân hình vàng võ của mẹ ngày ngày dán lên cái bàn máy may, Nghi thấy một sự khổ đau chất ngất tràn ngập trong mẹ. Có những buổi tối, chỉ còn Nghi với mẹ cùng may đồ. Mẹ vừa may, vừa kể cho Nghi nghe những mẩu chuyện dĩ vãng, những nối kết của tình yêu mà bố và mẹ đã có kết thúc là anh em Nghi ra đời. Giọng mẹ đều đều kể chuyện, đôi lúc pha lẫn những tiếng cười khúc khích như nhớ lại một đoạn dĩ vãng êm đẹp nào đó, làm Nghi ngạc nhiên không ít. Có lúc Nghi đã hỏi mẹ:
- Mẹ không ghét bố khi bố đã phản bội mẹ sao"
Mẹ im lặng một lúc, ánh mắt xa xăm, rồi nhìn Nghi, mẹ lắc đầu chậm rãi:
- Đã có lúc mẹ nghĩ rằng mẹ sẽ chết vì sự phản bội của bố. Mẹ nghĩ mẹ sẽ không chịu nổi nếu bố bỏ mẹ. Nhưng cuối cùng mẹ vẫn chịu đựng được, như con thấy đó. Mẹ đã từng giận bố, từng thù ghét bố khi nhận ra sự phản bội đó. Nhưng cuối cùng, mẹ muốn phải vượt qua điều đó. Mẹ chỉ muốn sống vì các con, bố là một phần đời của mẹ trong quá khứ, nhưng các con là phần đời của mẹ trong hiện tại và cả tương lai. Tình yêu mà mẹ dành cho bố vẫn như ngày nào, chỉ tiếc là kết thúc không hoàn toàn như mẹ mong ước. Cuộc đời có những ngã rẽ mà không ai lường trước được con ạ. Cả bố lẫn mẹ đều cảm thấy bố có lỗi với các con.
Cái lối nói cam chịu của mẹ làm Nghi đôi khi thấy khó chịu ngay với mẹ. Nghi tự nghĩ là: " Tại sao mẹ cứ phải làm như là một vị thánh tử vì đạo đối với bố và dì Hoa để làm gì" Cả hai đâu có xứng đáng với sự tha thứ của mẹ. Với Nghi, cô cho đó là điều bất công đối với mẹ, nhưng mẹ hình như chẳng đề ý đến cái bực bội của cô. Mẹ dường như chọn sự tha thứ bố là mục đích sống của mẹ. Mẹ vẫn nói vế bố, về những kỷ niệm xa xưa một cách say mê đến lạ.
Nghi lái xe đến nhà bố. Căn nhà rộng rãi khang trang và thống mát núp sau một tàng cây lớn thật im lìm. Dì Hoa gọi phone cho Nghi chiều hôm qua, nói bố muốn gặp cô có chuyện gấp. Nghi cũng ngạc nhiên khi dì Hoa gọi. Cô và người bà này ít khi nói chuyện với nhau, bởi vì dì luôn có một thái độ xa cách, lạnh lùng đối với mấy anh em cô. Nghi tự hỏi không biết có chuyện gì mà bố đòi gặp mặt mình. Lúc nghe tin bố muốn gặp Nghi, cô vùng vằng không muốn gặp, thì mẹ lại nài nỉ khuyên lơn cô. Thái độ của mẹ làm Nghi thấy tức tối thế nào ấy, nhưng không muốn mẹ buồn, nên cô đã hứa với mẹ là cô sẽ đến gặp bố.
Cánh cửa mở ra, dì Hoa xuất hiện trước mặt Nghi. Trông dì có vẻ thiếu ngủ và già hơn. Đôi mắt trũng sâu, mỏi mệt và mái tóc rối không chải tạo cho dì một vẻ chán chường thiếu sức sống. Dì nhìn Nghi lạnh lùng không nở một nụ cười. Dì Hoa là một người đàn bà khá đẹp, dưới mắt Nghi, nhưng có vẻ nhạt nhẽo vì cái dửng dưng xa vắng của dì. Rất ít khi thấy một nụ cười hiếm hoi trên môi dì. Thật ra, Nghi cũng chẳng màng gì đến Hoa, nhưng bởi vì dì là người bạn đời hiện giờ của bố, nên cô cứ phải gặp dì mãi.
Nghi gật đầu chào dì, và dì cũng đáp trả cái gật đầu của cô. Vẫn không một nụ cười trên môi,dì hé rộng cửa đề Nghi bước vào.Dì Hoa khép cửa lại, và nói với Nghi"
- Bố cháu ở trong phòng ngủ đó. Cháu cứ tự nhiên nhé.
Rồi dì bỏ vào trong bếp. Nghi đi về hướng phòng ngủ của bố. Căn nhà bốn phòng này không lạ lùng gì với Nghi. Mấy anh em cô đã đến đây nhiều lần, nhưng mẹ thì chưa một lần đặt chân đến. Căn nhà thật rộng rãi, khác xa với căn apartment chật chội mà mấy mẹ con Nghi đang ở. Bố kể với Nghi là bố và dì Hoa cùng mua căn nhà này khi hai người quyết định chung sống với nhau. Cả hai quen nhau khi làm chung một sở. Lúc gặp bố, dì Hoa đang trong tiến trình li dị người chồng cũ vì những xung đột về tiền bạc và tính tình.Có lẽ vì cảm thấy cô đơn , bố và dì Hoa đã tìm đến nhau đề an ủi lúc đầu, nhưng dần dần mối quan hệ trở nên khăng khít hơn và dì không còn muốn rời xa bố nữa. Dì chấp nhận điều kiện là để bố làm đơn bảo lãnh mẹ con Nghi sang mà không làm phiền gì cả. Còn bố thì trở thành chồng dì. Và sau khi mẹ con Nghi sang đến đây, bố phải đoạn tuyệt với mẹ để về ở với dì. "Một cuộc đổi chác tình cảm trong cuộc đời tị nạn." Nghi vẫn thường chua chát nghĩ như vậy.
Bây giờ, bố cũng đã có hai đứa con với dì , một trai, một gái. Đời sống gia đình của bố xem ra cũng êm ấm, nhưng hình như cả bố lẫn dì vẫn có những băn khoăn, đăm chiêu xen giữa tình cảm của hai người. Có lẽ, hình ảnh mẹ con Nghi đơn chiếc vẫn là mũi kim đâm vào mối quan hệ êm ấm của bố và dì. Nghi vẫn nhìn thấy sự bất an đó trên khuôn mặt của dì Hoa, mỗi khi anh em Nghi sang thăm bố. Có lúc, Nghi cảm thấy tội nghiệp cho dì Hoa, vì hình như dì cũng chẳng có hạnh phúc toàn vẹn khi sống chung với bố. Một người đàn bà đẹp như dì, lẽ ra phải có một đời sống tình cảm hạnh phúc hơn mới phải! Ngắm dì Hoa, Nghi nghĩ rằng có lẽ lúc trẻ dì Hoa chắc có nhiều người đàn ông theo đuổi lắm.
Với nước da trắng mát, tướng người gầy gầy cao dong dỏng mái tóc đen dài mượt mà, khuôn mặt thanh thanh với cặp mắt to đen, dì Hoa có một nét đẹp khá quyến rũ. Điều duy nhất mà Nghi cho là khuyết điểm ở gương mặt dì đó là sự trống vắng trong đôi mắt dì. Đôi mắt to đẹp đó dường như rất ít biểu lộ. Nó không phản ánh được những những thay đổi trong tâm tư của dì. Đôi mắt trống vắng đó và cả khuôn mặt bất động của dì làm Nghi không bao giờ có ý muốn tiến đến gần với dì. Mà thật sự, Nghi cũng chẳng có ý muốn đến gần với dì làm gì, bởi lẽ dì Hoa là nguyên nhân gây ra sự chia rẽ trong gia đình cô.
Nghi mở cửa bước vào phòng ngủ của bố. Căn phòng bài trí gọn gàng xinh mắt. Nghi thấy bố nằm trên giường, chăn đắp lên tận ngực. Nghi nhìn kỹ thấy bố dường như đang bịnh nặng lắm. Khuôn mặt xanh xao gầy guộc của bố quay lại nhìn Nghi. Một lúc, bố nở một nụ cười méo mó. Thấy vẻ mệt mỏi của bố, Nghi tiến đến sát bên giường rồi cất tiếng hỏi:
Trịnh Thị Thu Hà