Tác giả tên thật Hoàng Ngọc Hoà, từng được trao tặng giải thưởng danh dự Viết Về Nước Mỹ 2002, với bài viết "Bảo Tồn Di Tích Cổ" Công việc của ông Hoà là Phụ tá giám đốc Quản trị thành phố (Assistant to City Manager), kiêm quản trị và tái thiết (Community Redeve-lopment Agency) tại một thành phố phía Nam tiểu bang Florida. Sau đây là bài viết mới nhất của ông.
*
"Hữu Duyên Thiên Lý Năng Tương Ngộ,
Vô Duyên Đối Diện Bất Tương Phùng"
Hắn sinh trưởng và lớn lên trong một đất nước chiến tranh, loạn lạc. Thành phố nhỏ nơi hắn sinh ra, không biết bao nhiêu bạn bè của hắn đã nằm xuống, vì những viên đạn vô tình, thành phố mà hắn có khá nhiều kỷ niệm vui buồn về con mắt của hắn.
Trước khi sinh hắn ra, có ông thầy bói trong làng bảo với mẹ hắn, bà sẽ sinh quý tử, nhất định sẽ là con trai và phải có một cái tật nhỏ, ông nói: "có tật có tài, sau nầy tiếng tăm lừng lẫy nước ngoài", thế nhưng lúc hắn ra đời, mẹ hắn không thấy có tật gì cả, chỉ thấy con mắt trái nhỏ hơn mắt phải tí xíu, nhìn kỹ mới thấy được, nên bà cũng hơi lo, không biết ông thầy bói có đúng không.
Thời đó phần nhiều dân sống trong làng ai có con cháu sinh ra cũng đều đi xem bói hay chấm một lá số tử vi, xem sau này vinh hoa phú quý hay không. Trong một đất nước nghèo nàn, chiến tranh đang lan tràn, tin tưởng vào tướng số và bói toán hay mê tín dị đoan phần nào làm cho người dân cảm thấy có được sự tự tin, dù họ vẫn biết rằng "phúc đức thắng số".
Vào lớp tiểu học vỡ lòng trong làng, con mắt trái của hắn hơi bị lệch đi chút xíu. Những đứa trẻ cùng lớp của hắn hay chọc càng làm hắn bực mình thêm, lúc đầu hắn cảm thấy khó chịu, sau trở thành quen, không còn để ý những lời chọc ghẹo từ chúng nữa, cứ chăm chú học. Bù lại, hắn được các thầy cô thương mến vì học giỏi và viết chữ đẹp nhất lớp, thường được chọn lên bảng viết để các học trò bên dưới chép lại.
Hắn thi đỗ "càng cua"(concourse), cuộc thi tuyển chọn chỉ nhận 200 học sinh trên số dự thi hơn 3000 để vào lớp đệ thất trường trung học công lập lớn nhất thành phố. Đây không những là vinh dự, mà còn bớt nỗi lo về tài chánh cho phụ huynh. Các học sinh kém may mắn hơn, nếu cha mẹ có tiền gởi học các trường tư thục, còn không đành về quê làm ruộng hay đi lính. Mấy đứa trẻ hay châm chọc hắn, thường ngày ít lo học nên "trượt" cũng khá nhiều. Bớt được một số "kẻ thù", lên trung học hắn lại gặp một đám ngỗ nghịch mới, nhưng rồi hắn đỗ "primere", tú tài phần nhất rồi phần hai thứ hạng cao nên được tiếp tục đại học, không phải thu xếp vào quân trường như đám bạn của hắn, (định nghĩa "bạn" của hắn là những người không trêu chọc cái tật nhỏ của hắn).
Thời đó, trẻ con trong làng, trong lớp lúc chơi hay đánh lộn nhau thường mang tên ông bà cha mẹ ra chửi, hay những tật xấu của người khác làm trò đùa. Thế hệ nào, thời gian nào cũng có những đứa trẻ ngỗ nghịch. Nơi hắn sinh ra và lớn lên cũng không tránh khỏi tình trạng nầy, hắn buồn nhưng để trong lòng ít khi nói ra. Mẹ hắn đưa đến bác sĩ chuyên khoa về mắt thì họ cũng bảo không có gì. Thời đó giải phẫu là một điều hiếm thấy, bác sĩ về chuyên môn không có nhiều, phương tiện y khoa còn hạn chế, nên hắn đành bó tay dù biết có tốn bao nhiêu chăng nữa, mẹ hắn cũng dành dụm, kiếm cho được để chữa cho hắn. Lúc lên một tuổi, cha hắn hy sinh cho Tổ quốc khi ông đưa đoàn quân từ Huế ra Quảng Trị và bị địch quân phục kích ngay tại Đại lộ Kinh hoàng, một mất mát lớn cho hắn và gia đình không những về vật chất mà cả tinh thần, hắn nghĩ không chừng ông còn sống, có lẽ ông sẽ kiếm cách đưa hắn đi ngoại quốc chữa bệnh.
Bốn cái xấu mà bọn trẻ con trong làng, trong lớp hay mang ra đùa giỡn là nhất lé, nhì lùn, tam hô tứ sún. Với y khoa và tình trạng tài chánh thời đó, những tật nầy thường không được chữa trị, ai nhỡ sinh ra, có tật, đành chấp nhận.
Tại Mỹ bây giờ sún là điều dễ chữa nhất, nha sĩ cũng có thể làm cho hết hô. Hắn có người quen can đảm chịu ăn chất lỏng 6 tháng để làm lại nguyên hàm răng. Chỉ còn riêng tật lùn vì khi lớn lên cơ thể thiếu dinh dưỡng, các chất bổ xương, là chưa thấy có cách chữa. Trẻ con Việt nam sinh ra trên đất Mỹ cao hơn cha anh sinh trưởng từ Việt nam rất nhiều.
Trở lại căn bệnh của hắn, y khoa ngày nay gọi là strabismus (lazy's eye), một con mắt lúc sinh ra yếu hơn con mắt kia, nên nếu không chữa trước 6 tuổi, con mắt đó sẽ không còn thấy. Vì để tránh nạn nhìn 2 ảnh (double vision), bắp thịt để kiểm soát sự di động của mắt cũng dần yếu đi, có người bị một, có kẻ bị cả hai, thống kê cho biết 4 phần trăm trẻ em sinh ra bị bệnh nầy.
Từ lúc qua Mỹ, trừ thời gian còn nghèo khi mài đũng quần trên ghế nhà trường, sau khi ra trường, có công ăn việc làm, hắn tìm gặp các bác sĩ chuyên khoa về mắt tại các khá nhiều trung tâm nhãn khoa. Ở Mỹ có 2 loại bác sĩ về mắt, một về mắt kính gọi là optometric doctor (O.D.) chỉ có thể khám và làm mắt kiếng, nhưng các bác sĩ Việt nam về ngành này ngoài cửa tiệm cũng treo bốn chữ bác sĩ nhãn khoa! Hai là opthamology doctor (M.D.) chuyên khoa mắt, có thể chữa hay giải phẫu các bệnh về mắt.
Đầu tiên hắn đi tìm các bác sĩ chuyên khoa mắt của Mỹ, vì các thành phố hắn ở không có bác sĩ Việt Nam. Lời khuyên của các vị này gần giống nhau là không đau chữa làm gì, cũng không thể trả lời là mắt hắn bị bệnh gì, sau khi chẩn bệnh đoán rằng tại lúc nhỏ bị ánh sáng mặt trời chiếu vào nên mắt bị mờ và lệch đi!
Sau hơn mười lăm năm tìm kiếm, nhân dịp hãng chuyển hắn về làm việc tại Cali, hắn tìm đến các bác sĩ chuyên khoa mắt người Việt tại đây, mong rằng giải thích bằng tiếng Việt khả dĩ họ có thể tìm cho hắn lối thoát chăng, hay họ có thể giới thiệu hắn đến các bác sĩ khác. Bỏ công tìm kiếm, lấy hẹn, khám xong , kết quả vẫn như cũ không gì khác hơn ngoài câu trả lời, y khoa chưa có phương tiện ghép mắt.. v.. v và v.. v.. có khi hắn nghĩ hình như phần đông các bác sĩ ở đây ít có ai để ý nhiều đến bệnh nhân. Đến phòng mạch bác sĩ có khi mất cả ngày ngồi chờ dù đã có hẹn trước, lỡ vào bệnh viện tâm trí gặp mấy ông bác sĩ tâm lý thì không bệnh cũng trở thành bệnh.