Tác giả tên thật Hùng Túy Trước, tuổi Giáp Ngọ, cư trú tại Austin, Texas, tự sơ lược tiểu sử như sau:
Nghề nghiệp: 18 năm làm kỹ sư, hiện làm nghề thợ săn việc. Quá trình viết: Viết luận văn rất bết khi ở trung học nên theo ban toán cho dễ. Lên đại học theo ban kỹ thuật nên không sợ chuyện văn chương. Qua Mỹ học 2 courses English Composition bằng tự điển Nguyễn Văn Khôn. Viết rất nhiều memo, email bằng tiếng Anh (chắc cỡ cả ngàn trong 18 năm) trong sở nhưng mấy cái đó không thể kể văn chương. Gần đây làm thợ săn có nhiều thì giờ ngắm trời mây cây cỏ nên muốn tập làm luận văn lại.
Bài Viết Về Nước Mỹ đầu tiên của Chúc Chân thể hiện sự ghi nhận tinh tế, chừng mực hiếm có. Nói theo tác giả, hy vọng Chúc Chân sẽ còn nhiều bài “luận văn” xuất sắc khác.
*
Năm 1978 khi tôi và ông xã đến định cư thì bác còn ở tuổi lao động là vinh quang và đang kéo cày cho hãng điện tử ở một thị trấn nhỏ trong tiểu bang Texas. Lúc đó tụi tôi chân ước chân ráo, không một xu dính túi, không một tiếng Anh dính bụng, công việc làm assembly của Bác thật rất vẻ vang. Đương nhiên thời đó hãng điện tử và nghề assembly đâu có phổ thông như bây giờ.
Mối liên hệ của chúng tôi với bác kể ra có chút "quyến thuộc". Con rể của bác là bạn thân của anh tôi và anh của chàng ta lấy con của cô tôi, theo lời bác chúng tôi "đều là người nhà cả". Người Việt tị nạn lúc đó rất quí chút quan hệ gia đình. Những chàng độc thân tại chỗ ngoài các chàng tuấn tú tuổi đôi mươi ra đi không kịp giã từ người yêu (làm sao có thì giờ từ giã cha mẹ"), các chàng trung niên tuổi sồn sồn, sất bất xang bang đi không kịp kéo theo bầu đoàn thê tử cũng được liệt vào. Biết bao gia đình chia cách bên ni bên nớ. Có gia đình, hoặc người thân thì quí hóa vô cùng. Lúc đó chương trình ODP còn chưa trong trứng nước. Dĩ nhiên sau ODP, rất nhiều gia đình được đoàn tụ hạnh phúc. Cũng không ít "oan gia" khi gặp lại gia đình mình trên đất Mỹ.
Như những người di cư hồi 1954, bác chạy hai lần. Lần đầu chạy bỏ lại ba con, hai trai một gái, ngoài bắc. Lần sau chạy may mắn hơn đàn con năm đứa, ba gái hai trai, sanh ở Sài gòn kéo đi hết. Cô gái lớn (chồng là "bà con" của tôi) và cô thứ tìm lại được bồ lúc ở Pendleton qua danh sách tìm người thân dán trong trại.
Sau khi gia đình định cư ở Texas thì Bác được thêm hai chàng rể quí. Đại gia đình Bác sống chung trong căn nhà thuê 3 phòng với một sân rộng cỡ nửa mẫu. Bác và cặp vợ chồng hai con gái đi làm lao động vinh quang. Mấy em còn nhỏ đi học. Sau đó vợ chồng cô lớn ra riêng. Mướn căn nhà một phòng sau nhà bác, vạch lỗ rào qua lại hai nhà.
Chúng tôi găp bác lần đầu tiên dịp đầy tháng cháu ngoại của bác, con cô thứ. Sau mấy tháng sống ở trại tị nạn rồi đi định cư, tô phở bắc đầu tiên chúng tôi ăn ở Mỹ đúng là chính hiệu do tay bác gái nấu đủ hương vị với lá quế và ngò gai từ "vườn nhà". Về sau tôi mới biết nhờ công sức hai chàng rể quí cuốc đất lên vồng, khoảnh rẩy sau nhà bác rất mầu mỡ. Bác với thân gầy trăm pound "hơn tí" cuốc gì nổi, lời tố của chàng rể lớn. Sau đó lần lượt tôi được giới thiệu những nón ăn Bắc lần đầu trong đời như bún mộc, bún thang ở Mỹ tại nhà bác. Rõ dân nam kỳ thứ thiệt. Sau những cái tết, những đám ăn đầy tháng cháu ngoại bác, con tôi, rồi đám cưới mấy con bác, "thân tình" của chúng tôi ngày thêm gần gũi. Mỗi lần tới bác chúng tôi như con trong nhà. Phần tư thế kỷ qua mối liên hệ của chúng tôi và gia đình Bác vẫn như ngày nào.
Sau khi cô thứ ra riêng thì bác "tậu" một căn nhà ở một thành phố nhỏ gần nơi bác làm. Khu đó phần nhiều gia binh Mỹ ở. Nhà không đắt và gần San Antonio, một thành phố tụ hợp khá đông dân Việt lúc bấy giờ. Căn nhà hai tầng nhỏ cũ nhưng xinh xắn, chỉ tội bác sơn cho hai "tông" vàng viền đỏ trông như chùa Việt Nam. Cái sân sau vĩ đại hai chàng rể quí phải lo cày sâu cuốc bẫm lên vòng hàng năm.
May cho bác tuy các con có gia đình ra riêng nhưng nhà không xa. Mỗi cuối tuần đại gia đình họp lại ở nhà bác thật là nhộn nhịp. Bác gái ngoài chuyện cầm đầu nhà bếp, thỉnh thoảng tạt ngang phòng TV hò hét phụ tụi con và rể đang coi football, binh đội nhà của mình.
Khi cậu trai lớn lấy vợ ra riêng nhà vắng một ít, nhưng không khí cuối tuần vẫn như cũ có phần nhộn nhịp hơn, thêm cô dâu, chưa kể sau đó mỗi năm thêm cháu nội cháu ngoại đầy đàn.
Nhà còn cô út và cậu trai thứ. Cậu thứ bị câm (deaf) từ nhỏ, nhưng nhờ qua Mỹ học trường đặc biệt, được huấn luyện và tìm được việc làm. Về sau nhờ người giới thiệu một gia đình Việt Nam có cô con gái cũng câm, cậu thứ lấy vợ nhưng không ra riêng. Thế là thêm cô dâu Việt, mặc dầu không nói được, nhà vui hơn nhờ thêm một khuôn mặt. Sau đó thêm hai đứa cháu nội. Chúng nghe và hiểu tiếng Việt với ông bà như các cháu khác và "nói" được với cha mẹ chúng.
Sau hơn 10 năm kéo cày bác về hưu. Mắt còn sáng, người còn nhanh nhẹn, lái xe trên xa lộ bác không gì đáng ngại. Tiền hưu tuy không bao nhiêu nhưng nhờ tiền nhà rẻ, bác đủ xoay xở. Mấy năm cô út ra trường chưa lấy chồng có phụ cha mẹ chi phí và pay-off cái nhà nên cũng thoải mái. Hai vợ chồng bác rất thong dong đi lại tự do không cần nhờ vả con cháu. Rồi bác nơi thêm nhà bếp, cất thêm cái phòng ăn. Sửa lại nhà xe làm phòng TV. Thế mà nhà vẫn chật chội khi con cháu về. Bây giờ gia đình không họp mỗi cuối tuần, nhưng mỗi lần họp lại thì ngôi nhà như một ngôi chợ nhỏ. Đám trẻ nít gào hét chạy rong ngoài sân . Đám "người lớn" hào hứng bên những trận football, hoặc sòng tứ sắc hay bài tây.
Sau khi cô út tốt nghiệp đại học, chuyện tìm bạn đời cho cô út thật là hào hứng. Tất cả bạn bè, người quen của bác, nhà nào có con trai đều được chiếu cố cả. Khổ nỗi khi hai bên "người lớn" ưng bụng thì "tụi nhỏ" chê. Còn khi "tụi nhỏ" chưa kịp chê thì anh rể lớn phán cho "thằng đó giống đau ban", thế là cô út veto không cần gặp mặt. Cuối cùng thì cô út cũng đi lấy chồng (gặp chàng trong chuyến tàu Casino rõ là love boat) và ra riêng. Cô út ra riêng nhà còn vợ chồng cậu thứ thêm hai cháu nội nên không tẻ lắm.
Nhờ phước đức, đám con và rể, sau mấy năm chịu cực đêm kéo cày ngày đi học, đều ăn nên làm ra, tậu nhà, tậu cửa khang trang. Vì công ăn việc làm, bây giờ đám con không còn ở cùng thành phố với bác nữa, nhưng không xa bác lắm. Cậu trai lớn ở San Antonio, cách nhà bác chỉ độ nửa giờ lái xe. Gia đình cô lớn dọn về thủ phủ Texas. Xa nhứt là cô thứ và cô út. Mấy năm gần đây cả hai dọn về Houston, cách nhà bác khoảng gần 180 miles nhưng kể cũng gần chán, hai tiếng rưỡi lái xe chứ mấy.