Hôm nay,  

Tôn Sư Trọng Đạo

03/10/202405:00:00(Xem: 1160)
bo-sach-vvnm 
Tác giả đã tham dự Viết Về Nước Mỹ ngay từ năm đầu tiên. Là con một gia đình H.O., đến Mỹ năm 1995, khi đã 27 tuổi. Nguyễn Khánh Vũ hiện là kỹ sư điện toán cho một công ty tại Arizona và đã góp nhiều bài viết xúc động. Bài viết dưới đây bày tỏ lòng biết ơn và tinh thần Tôn Sư Trọng Đạo của tác giả đối với vị thầy đáng kính của mình.
 
Trong văn hóa người Việt chúng ta, bàng bạc khắp nơi, chúng ta không khó để tìm thấy những lời dạy của tiền nhân về cách sống biết ơn những người làn thầy, về tinh thần tôn sư trọng đạo.
 
Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy.
Không thầy đố mày làm nên

Muốn sang thì bắc cầu kiều,
Muốn con hay chữ, phải yêu kính thầy.

Tháng năm dãi dầu nắng mưa,
Con đò tri thức thầy đưa bao người
 
Trong xã hội, từ thuở dựng nước, tiền nhân đã đặt người làm thầy vào vị trí rất cao trọng, chỉ sau vua, trong thứ tự Quân Sư Phụ. Với tôi, người làm thầy mang một thiên chức cao cả, vì người làm thầy có thể giúp định hình tương lai cho nhiều thế hệ tiếp nối.
 
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có thân mẫu là người cả đời chỉ biết đến phấn trắng, bảng đen, có thân phụ vừa là sĩ quan quân đội vừa là huấn luyện viên của Cục Chính Huấn, trực thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị, Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, nên tình yêu dành cho việc giảng dạy đến với tôi thật tự nhiên, thật nhẹ nhàng.
 
Tôi tham gia giảng dạy từ khi còn là một sinh viên của trường Đại học Bách Khoa Saigon, rồi trở thành một giảng viên của trường đại học này, và rồi tôi lại tiếp tục tham gia giảng dạy Việt ngữ cho các thế hệ trẻ tại hải ngoại gần hai mươi năm qua. Dù đã quen với công tác này trong một thời gian dài nhưng tôi chưa bao giờ có suy nghĩ, dù chỉ trong thoáng chốc, có ngày tôi sẽ trở thành một huấn luyện viên võ thuật, dạy võ cho các em nhỏ dẫu tôi cũng đã theo đuổi tập luyện môn Hiệp Khí Nhu Đạo (Aikido) từ khi còn là một sinh viên đại học.
 
Người đã làm tôi thay đổi hoàn toàn suy nghĩ này, cùng dấn thân tham gia vào công tác mới mẻ này, là vị thầy đáng kính Đặng Thông Phong, người đã dành hết tâm huyết cuộc đời mình cho Aikido.
 
“Aikido là một kỹ thuật tự vệ và chiến đấu rất hiệu quả với đòn thế đa dạng. Những vệ sĩ ở Nhật Bản thường sử dụng Aikido khi bảo vệ các yếu nhân. Anh em phải chuyên cần luyện tập để có thể điều chỉnh sao cho phù hợp với bản thân, để có thể sử dụng đòn thế một cách hiệu quả nhất. Và nhất là anh em cần làm gương cho các môn sinh.”, thầy thường nhắc nhở chúng tôi.
 
Đây cũng là điều mà ba tôi thường nhắc nhở các chị em tôi, “khi tụi con dạy con cái, cách thức hiệu quả nhất, hay nhất chính là làm gương sáng cho tụi nhỏ. Tụi nhỏ sẽ nhìn mà làm theo”.
 
Thật vậy, cuộc đời võ thuật của thầy là một tấm gương sáng chẳng những cho riêng tôi mà cho hàng ngàn môn sinh đã có may mắn được đi theo thầy. Hãy cứ nhìn vào một vị đại võ sư tuổi, nay đã ngoài 80, tuy lực đã phần nào bất tòng tâm, nhưng tâm huyết cống hiến cho Aikido vẫn sôi sục trong huyết quản, vì lời tuyên thệ trước tổ sư và môn phái, vì lời hứa danh dự với bào huynh của mình, mà đem lòng yêu mến Aikido. Xin hãy một lần đến với võ đường Tenshinkai để được nhìn thấy một cụ già, tuy tuổi đã vượt xa thất thập cổ lai hy, tuổi xưa nay hiếm, vẫn hăng say, ân cần chỉnh sửa đòn thế cho học trò, mà vững tâm, mà kiên trì trong việc tập luyện.
 
Ôn Lại Những Bài Học Mà Thầy Đã Dạy Tôi. Biết ơn tiền nhân là bài học đầu tiên mà tôi được học. Theo tôi đây là bài học bắt buộc mà thầy muốn tất cả các môn sinh phải thuộc nằm lòng. Bài học này được thường xuyên nhắc nhở qua những kỷ niệm thường niên, nhất là vào ngày truyền thống Tenshinkai. Trong các lời phát biểu của thầy, thầy luôn nhắc đến công lao và sự nghiệp của tổ sư Morihei Ueshiba. Thật cảm động và trang trọng khi chứng kiến một vị võ sư với mái tóc đã bạc trắng màu thời gian, quỳ cung kính dâng hương lên tổ sư. Theo tôi, chẳng có bài học nào sống động hơn, chẳng có ngôn từ nào có thể đẹp hơn về bài học biết ơn tiền nhân bằng hình ảnh này.
 
“Chúng ta có trách nhiệm gìn giữ những chứng tích lịch sử của môn phái mà tổ sư đã ưu ái dành cho Aikido Việt Nam”, thầy nhắc nhở anh em môn sinh.
 
“Thầy ở tuổi này, chẳng còn mưu cầu gì cho bản thân. Thầy cố gắng duy trì võ đường để anh em có nơi luyện tập, gìn giữ truyền thống và phát triển môn phái”, thầy tâm sự trong một dịp thầy trò có dịp hàn huyên. Tôi hoàn toàn cảm nhận được nỗi ưu tư của thầy tôi, nỗi ưu tư chưa làm tròn hết trách nhiệm, chưa trả đủ món nợ ân tình với tổ sư và vị thầy sáng lập Aikido Việt Nam, thầy Đặng Thông Trị, bào huynh của mình, dẫu cả cuộc đời thầy đã cống hiến trọn vẹn cho công cuộc phát triển môn phái.
 
Tính kỷ luật là bài học thứ hai mà tôi được học. Cứ nhìn cách các môn sinh ngồi ngay hàng thẳng lối, cách các môn sinh chào nhau trong tinh thần tương kính, ta có thể dễ dàng nhận ra tính kỷ luật đã được thiết lập và duy trì tại tất cả võ đường trực thuộc hệ phái Tenshinkai. Hãy quan sát cách các môn sinh tuy tuổi còn rất nhỏ nghiêm trang cúi chào tổ sư trước khi lên sân hay rời sân, cách thức các em kính cẩn đưa cả hai tay lãnh nhận đai và văn bằng, chúng ta không khó để nhìn ra bài học mà thầy muốn rèn luyện cho tất cả môn sinh.
 
Tính kỷ luật là yếu tố hết sức quan trọng, nhất là khi hướng dẫn đòn thế cho các em còn nhỏ tuổi, vì một sai sót nhỏ, dù do bất cẩn, có thể dẫn đến chấn thương, hay gây ra tâm lý e sợ, hoang mang trong các em hoặc sẽ tạo ra một nền tảng kỹ thuật cơ bản sai lệch cho các em. Thực tế cho thấy một đứa trẻ có tính kỷ luật sẽ cẩn thận hơn trong việc học, chuẩn bị chu đáo hơn cho các kỳ thi. Một đứa trẻ kỷ luật của ngày hôm nay sẽ dễ dàng hơn để trở thành một kỹ sư có trách nhiệm mai sau trong công việc, một y tá, một bác sĩ tận tụy với bệnh nhân, hay một người thầy hết lòng vì học sinh. Quốc gia hưng thịnh khi có những công dân gương mẫu, kỷ luật làm rường cột.
 
Sự tự tin là bài học thứ ba mà thầy đã truyền đạt cho tôi. Vào đầu mỗi buổi học, thầy thường yêu cầu hai môn sinh, thường là ở đẳng cấp huyền đai, xung phong ra sân trình bày lại những kỹ thuật mà thầy đã dạy trong các buổi học trước. Điều tưởng chừng đơn giản này có lẽ đã làm cho rất nhiều môn sinh, trong đó có tôi, lo lắng, hay e ngại. Lo lắng vì không biết mình có nhớ đòn thế không, e ngại vì sợ rằng mình có thể thực hiện sai kỹ thuật trước mặt thầy và bạn bè đồng môn. Sự tự tin sẽ được xây dựng, lòng quyết đoán sẽ được hình thành từ những bài tập tưởng chừng như đơn giản đó.
 
Việc tham gia các buổi biểu diễn Aikido, theo thiển ý của tôi, cũng không nằm ngoài bài học này. Ngoài việc chúng ta có thể kiểm chứng những gì mình đã học, thì sự tự tin là điều bắt buộc phải có, khi chúng ta trình diễn trước mặt thầy, các bạn bè đồng môn, các quan khách, các phụ huynh và nhất là trước mặt các môn sinh, những học trò mà chúng ta chăm sóc, hướng dẫn.
 
Những Kỷ Niệm Của Riêng Tôi. Với tôi, luôn luôn là một điều thú vị và phấn khích khi được trực tiếp xem thầy biểu diễn những kỹ thuật điêu luyện trong những dịp lễ lớn của môn phái như ngày Giỗ Tổ, ngày truyền thống đầu năm Tenshikai, hay trong những dịp kỷ niệm như ngày Giỗ thầy Đặng Thông Trị, vị khai sáng Aikido tại Việt Nam, cũng là bào huynh của thầy, dẫu tôi đã có may mắn được tập luyện dưới sự hướng dẫn, dạy bảo của thầy hàng tuần.
 
Nhìn những bước di chuyển nhẹ nhàng, thanh thoát nhưng lực kết thúc đòn thế đầy uy lực khiến chẳng những riêng tôi mà tất cả khán giả đều trầm trồ, thán phục khi chứng kiến thầy quật ngã những môn sinh cao lớn, khỏe hơn, trẻ hơn vài chục tuổi. Một đôi lần tôi may mắn được thầy gọi ra làm uke cho thầy. Khi thấy tôi có ý nắm tay thầy không chặt, thầy cười nhẹ nhàng trách “Nắm mạnh vô, sợ làm ông già đau hả?”. Tôi chắc chắn tất cả anh em môn sinh đều dễ dàng nhận ra kỹ thuật tuyệt vời hòa với nội công thâm hậu nếu chí ít một lần được làm uke cho thầy, dù thầy đã ở vào tuổi xưa nay hiếm.
 
“Đây có thể là chuyến đi tập huấn xa cuối cùng của thầy”, thầy tuyên bố trước toàn thể môn sinh tại đạo đường trung ương Tenshinkai, khi thầy nhận lời mời sang chấm thi huyền đai cho một võ đường bên Úc châu. Và tôi đã cố gắng sắp xếp công việc để chí ít được một lần theo chân thầy. Tôi không thể nào cho phép mình một lần nữa vuột mất cơ hội này trong cuộc đời làm môn sinh của tôi.
 
Và tôi thật sự hạnh phúc với quyết định này. Đi theo thầy để được một lần nữa chính thức xem thầy biểu diễn những kỹ thuật điêu luyện. Đi theo thầy để được một lần nữa nghe thầy giảng dạy lại những kỹ thuật cơ bản, mềm mại, uyển chuyển nhưng đầy uy lực của môn phái Tenskinkai mà đôi khi tôi vì lý do này lý do khác vẫn chưa nhìn ra sự tinh tế trong những đòn thế này. Đi theo thầy để được có cơ hội gần thầy, nghe thầy chia sẻ những kỷ niệm, những dự tính cho Tenshinkai trong tương lai. Đi theo thầy để được tận mắt nhìn thấy sự yêu mến, kính trọng thầy của các môn sinh phương xa, qua đó tôi có thể hiểu ra, nhận ra rõ ràng hơn sự may mắn của việc được thầy chỉ dạy hàng tuần mà chuyên cần tập luyện hơn.
 
Rời quê nhà, theo chân thân phụ sang tị nạn chính trị tại Hoa Kỳ, tôi cũng đã kịp chuẩn bị cho mình một chút vốn liếng về Hiệp Khí Nhu Đạo khi được luyện tập tại một võ đường tọa lạc trong sân Tao Đàn, Saigon. Dẫu đã là môn sinh của hệ phái Tenshinkai hơn 6 năm nhưng vào thời đó tôi hoàn toàn không được biết đến tên tuổi của hai vị đại võ sư, Đặng Thông Trị, Đặng Thông Phong vì tên của hai vị hoàn toàn không được phép nhắc đến trong các buổi giảng dạy, huấn luyện Aikido. Với tôi, đây thật sự là một sự bất kính, sự vô ơn mà Cộng sản đã cố gắng tạo ra nhằm xóa bỏ lịch sử phát triển Aikido tại miền Nam Việt Nam.
 
Đặt chân đến Hoa Kỳ trong khi mọi sự vẫn còn bỡ ngỡ, bận rộn với công việc mưu sinh, việc học hành, Aikido hoàn toàn nằm ngoài tâm trí tôi cho đến ngày tôi tốt nghiệp Thạc Sĩ tại đại học Cal State of Long Beach, ngành điện toán.
 
“Anh muốn đi tập Aikido không? Tụi mình giờ xong chuyện học hành rồi.”, một người bạn đồng khóa đề nghị. Và đó là lần đầu tiên tôi được nghe lại ba từ “Ai-ki-do” sau hơn tám năm đặt chân đến Hoa Kỳ. Tôi đã có hân hạnh được lần đầu diện kiến vị thầy đáng kính của Aikido Việt Nam tại đạo đường trung ương.
 
“Anh muốn thầy cho anh học lại từ cấp đai nào?”, thầy ân cần hỏi tôi với một nụ cười hiền lành, sau khi xem qua tấm bằng chứng nhận đệ nhất huyền đai của tôi.
 
“Kính thưa thầy, con xin thầy cho con được học lại từ đai trắng như các môn sinh nhập môn”, tôi xin thầy. Và đó là sự khởi đầu cho những ngày tháng tôi được phép tập luyện dưới sự dìu dắt, dạy bảo của thầy.
 
Thay Cho Lời Kết. Tôi khắc trong tâm những chia sẻ của thầy về ước muốn xây dựng một nhà thờ tổ, nơi thầy có thể lưu lại những hình ảnh, những kỷ vật, lưu lại một quá khứ hào hùng, đáng trân trọng của lịch sử hình thành và phát triển Aikido tại quê nhà mà trọn cuộc đời thầy đã dâng hiến, gắn bó.
 
Tôi mạn phép chia sẻ lại, có lẽ với tất cả anh chị em đồng môn, trong bài viết ngắn ngủi này thay cho lời kết.
 
Viết xong ngày 3 tháng 8 năm 2024.
 
Brian Nguyễn Khánh Vũ
 
 
 

Ý kiến bạn đọc
06/10/202420:26:02
Khách
Cảm ơn tác giả một bài viết hay.
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> http://youtu.be/J5Gebk-OVBI
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tạo bài viết
Tổng số lượt xem bài: 411,827
Chị Linh, cũng như vài anh chị thanh niên khác trong xóm, tình nguyện giúp phường xã quản lý chúng tôi mỗi mùa sinh hoạt hè. Trong khi các anh chị khác chỉ làm qua loa, lấy lệ, vui là chính, thì chị Linh lại hăng say một cách nghiêm túc. Nhớ có lần chào cờ, chị Linh đứng nghiêm, tay phải đặt lên ngực trái, mắt hướng về lá cờ đỏ sao vàng, miệng còn nhẩm hát bài Quốc Ca say mê thắm thiết, làm tôi và thằng Hà bụm miệng cười, báo hại sau đó chị Linh kêu hai đứa đứng dưới cột cờ, phê bình kiểm điểm, không cho tham gia sinh hoạt bữa đó luôn. Về nhà, tụi tôi kể cho chú Bảy, ba của thằng Hà nghe, chú là thương binh thời VNCH bị cụt chân nên không phải đi “học tập cải tạo”.
Có nhiều bạn được quý mến không phải vì giàu sang, địa vị hay có tài năng mà bởi những điều dễ làm cho người khác mến mộ như lòng chân thành, sự nhẫn nại, biết lắng nghe, một cái bắt tay ấm áp với ánh mắt thân tình, một nụ cười khiến người đối diện cảm thấy thoải mái, dễ chịu...
Dòng kí ức dẫn dắt chị về miền quá khứ. Chị mang theo con trai đến Mỹ lúc thằng Huy vừa tròn một tuổi để đoàn tụ với gia đình. Chị không bất ngờ nhiều về quyết định chọn trường đào tạo sĩ quan West Point của con trai vì hồi còn nhỏ, con trai chị rất thích chơi với các chú lính chì và thích trở thành một người lính khi lớn lên. Là mẫu người phụ nữ “cá chuối đắm đuối vì con”, chị đã khước từ một vài người đàn ông theo đuổi chị để dành hết tất cả tình thương cho con trai. Chị dành hết toàn bộ thời gian rảnh của mình để chăm sóc con. Chị vẫn biết rồi một ngày con trai chị sẽ rời khỏi vòng tay chị để theo đuổi ước mơ của con nhưng chị vẫn cảm thấy lo lắng khi con chị muốn đi học ở một tiểu bang xa xôi.
Một nhân viên nhà thờ Warren Presbyterian Church nói có người muốn gặp tôi. Anh xuất hiện với đôi má thỏm sâu, mắt lạc thần, đặc biệt tóc rậm rạp dựng đứng cứng như rễ tre. “Chào anh. Tôi tên Thắng. Anh tên gì?” tôi hỏi. “Em tên Trị. Em mới qua Mỹ được sáu tháng năm ngoái 2003. Em muốn chết,” anh nói trong hơi thở hổn hển, “Chị vợ em bảo lãnh hai vợ chồng em và hai đứa con em, đứa 12 tuổi, đứa 7 tuổi, rồi cho ở free dưới basement mấy tháng nay mà cứ nói nặng nói nhẹ hoài. Tụi em đi làm nhà hàng, chở nhau bằng xe đạp té lên té xuống vì tuyết. Em muốn chết.”
Kiếm sống cũng có năm bảy đường, kiếm sống vừa hợp pháp, vừa chánh mạng thì càng quý. Thế gian có nhiều nghề hợp pháp nhưng lại là tà mạng, chẳng hạn như: mua bán rượu, cần sa (tùy tiểu bang), mở hộp đêm, giết mổ gia súc, sản xuất hay mua bán vũ khí… Mình có vài người bạn làm ở hãng LM, một hãng sản xuất vũ khí hàng đầu của nước Mỹ, rõ ràng là nghề hợp pháp nhưng chiếu theo lời Phật dạy thì lại không chánh mạng. Bạn mình cũng phân vân và ray rức, tuy nhiên vì lương cao, phúc lợi xã hội đầy đủ và cũng không dễ tìm được việc khác nên vẫn phải làm. Có lần bạn mình bị tai nạn đứt ngón tay, hãng bồi thường một món tiền lớn và bạn mình tâm sự: ”mình đứng máy sản xuất đạn dược, vũ khí đã gây chết chóc và thương tích cho người khác, có lẽ tai nạn này cũng là một sự trả quả”. Mình thật sự cũng chỉ biết an ủi một cách thường tình chứ cũng không biết nói gì hơn.
Tác giả là cư dân San Diego, đã hai lần thắng giải Viết Về Nước Mỹ. Năm 2001, với bài "Hoa Ve Chai", ông nhận giải danh dự. Ba năm sau, với bài viết "Giọt Nước Mắt," kể về Đài Tưởng Niệm Chiến Tranh Việt Nam tại tiểu bang New Jersey do một kiến trúc sư Việt Nam vẽ kiểu, ông nhận giải chung kết Viết Về Nước Mỹ 2004. Ông tiếp tục viết bài và tham gia sinh hoạt giải thưởng VVNM hàng năm. Sau vài năm nghỉ bút, tác giả gần đây trở lại với những bài bút ký đầy ý nghĩa. Đây là tùy bút mới nhất của tác giả.
Từ sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975, khi đã rời quê hương để định cư ở nước ngoài thì người Việt đã xem như mất tất cả, vì họ không mang theo được gì đáng kể ngoài lòng yêu nước và di sản văn hóa, trong đó có âm nhạc được xây dựng dưới chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Nếu con người cần có nhu cầu vật chất tối thiểu để tồn tại thì âm nhạc chính là nhu cầu tinh thần giúp cho đời sống của họ thêm phong phú và ý nghĩa. Những bản nhạc gợi nhớ biết bao kỷ niệm một thời của từng cá nhân với quê hương, đất nước. Âm nhạc do đó chính là nhu cầu có thể nói là bức thiết đối với người lớn tuổi ở hải ngoại. Tiếng Hạc Vàng là chủ đề của cuộc thi hát do đài truyền hình SBTN thành phố Garden Grove, California tổ chức dành cho người từ 55 tuổi trở lên, không phân biệt nam nữ và nơi cư trú.
Như vậy, tính đến nay, “Vườn đào Washington” đã có tuổi đời hơn 100 năm và đã để lại cho người dân Mỹ và du khách thập phương với biết bao ấn tượng về một vườn đào rực rỡ, nồng ấm tình hữu nghị của hai đất nước Mỹ- Nhật. Và cũng từ đó, mỗi năm khi hoa anh đào nở, chính phủ Mỹ đã tổ chức nhiều chương trình văn hóa, nghệ thuật phong phú, thu hút mọi người và hình thành nên nếp văn hóa đặc sắc với sự tham gia của các vị Đệ nhất phu nhân Tổng thống Hoa Kỳ. Nếp văn hóa ấy, được gọi là “Lễ hội hoa anh đào”.
Tác giả Võ Phú tham dự Viết Về Nước Mỹ từ năm 2004. Võ Phú sinh năm 1978 tại Nha Trang-Việt Nam; định cư tại Virginia-Hoa Kỳ, 1994; tốt nghiệp cử nhân Hóa, Virginia Commonwealth University. Tác giả hiện làm việc và học tại Medical College of Virginia. Tác giả đã nhận giải Danh Dự Viết về nước Mỹ từ 2019. Sau đây là bài viết mới nhất.
Lúc đó chồng tôi làm việc cho casino tên Nevada Club. Bob là quản lý làm việc lâu năm tại đó nên y đã dẫn dắt nghề nghiệp cho chồng tôi, cất nhắc từ việc giữ an ninh (security) đổi qua làm thợ sửa chữa và bảo trì những cái máy kéo tiền (slot machine) Lúc đó máy kéo tiền kiểu xưa, đúng nghĩa “kéo tiền” là đút tiền cents (đồng xu) vô cái kẽ hở của máy rồi cầm cây cần kéo xuống bằng tay chớ hổng có bấm nút như bây giờ. Mỗi khi trúng, ít nhiều gì, tiếng kêu loảng xoảng của tiền xu đổ xuống nghe cũng vui tai lắm. Lấy ly mà hứng. Đầy tràn rớt ra ngoài loảng xoảng. Hễ trúng độc đắc thì tiếng loa của máy réo rầm trời đèn màu thì chớp chớp như trên sân khấu nhạc kích động vậy. Mọi người đều ngưng tay kéo, ngó coi ai là người quá may mắn mà ao ước, mà vui theo.
Nhạc sĩ Cung Tiến