Ngày Ra Trường

>" nhưng không biết bây giờ học tại các truờng không nổi tiếng lắm chẳng hạn như Sacramento State, Cleveland State thi` kiếm việc có dễ không?"

Ăn thua là học cái gì, học những ngành xã hội cần chứ không phải học cái ngành mình thích. Thích học "Lịch sử văn minh thời cổ đại" ở Stanford thì củng okay. Nhưng phải học Master về Data Science ở các trường khác để ra làm Data Scientist lương 6 số, có tiền ăn thì sau đó muốn học cái gì thì học. Đại khái là nhửng vị xuất thân từ "Đại học trường làng" thì phải nhận việc lương thấp hơn, hảng nhỏ, ... khi có 2 năm kinh nghiệm thì khác hẳn. 1 anh có master Computer Science từ UC Berkeley năm 2018 lương lên đến 250K, 1 anh từ UC Irvine chỉ có BS Biology nhưng không vào được Medical school, thì đi học coding bootcamp vài tháng, rồi làm hãng nhỏ vì nhu cầu software engineer lúc này rất cao, sau đó có kinh nghiệm chuyển qua hãng lớn, năm 2018 thì lương lên đến 170K. Thành ra xuất thân từ đại học trường làng phải qua kinh nghiệm thực chiến. Mùa Covid 19, nhiều anh làm nhiều hơn 1 hãng vì "work from home", nên củng rất khá nên có thể mua thêm 1 căn nhà triệu dollars nữa ở San Jose cho thuê

Bài viết này do 1 du học sinh từ Việt Nam viết về ngành Data Science (Data Scientist, Data Analyst) trong lãnh vực AI. Riêng ngành EDA - Electronic Design Automation, một ngành lương củng cao vì trào lưu AI, củng rất đông kỹ sư người Ấn, Trung Hoa.
"Theo báo cáo Open Doors của Viện Giáo dục Quốc tế, Việt Nam xếp thứ năm về số lượng sinh viên gửi đến Mỹ. Trong năm học 2022-2023, gần 22.000 sinh viên Việt Nam đang học tại Mỹ, trong khi Trung Quốc có gần 290.000 và Ấn Độ 270.000. Nghĩa là cứ khoảng 13 sinh viên Trung Quốc hoặc Ấn Độ sẽ có một sinh viên Việt Nam. Tuy nhiên, trong lĩnh vực khoa học dữ liệu, tôi không nhìn thấy tỷ lệ này. Hàng năm, danh sách ứng viên được chọn của chúng tôi thậm chí không có sinh viên Việt nào lọt vào vòng phỏng vấn cuối cùng. Tôi hỏi một đồng nghiệp khác tại Q., một công ty công nghệ lớn, bạn cũng khẳng định người Việt hiếm hoi trong lĩnh vực của chúng tôi, bất chấp cơn bùng nổ khoa học dữ liệu toàn cầu kể từ đầu những năm 2010. Các nhà nghiên cứu xã hội cũng chia sẻ quan sát của tôi. Khi còn làm nghiên cứu sinh tiến sĩ, tôi tham dự một buổi nói chuyện về sách của nhà xã hội học France Winddance Twine. Cuốn sách, có tên gọi Geek Girls, tìm hiểu về cách phụ nữ da màu như người châu Á, và phụ nữ Latin làm các công việc có thu nhập cao (tới 300.000 USD mỗi năm) ở Thung lũng Silicon. Nghiên cứu phát hiện rằng hầu hết kỹ sư nữ, đặc biệt là kỹ sư nữ người Ấn Độ, sở hữu thứ gọi là "geek capital", một dạng kỹ năng mềm trong các ngành STEM. Nghĩa là các bạn nữ này đến từ một mạng lưới xã hội trực tiếp kết nối với văn hóa công nghệ. Một số kỹ sư nữ người Ấn Độ đưa ra lý do họ trở thành kỹ sư hoặc lấy bằng kỹ thuật ở đại học một phần nhờ có cha mẹ hoặc anh chị em là kỹ sư. Khi tôi giới thiệu tên để trao đổi trong sự kiện, Twine lập tức đoán được tôi là người Việt. Bà chia sẻ: không có nhiều người Việt trong số những vị trí lương cao ở Thung lũng Silicon, so với các kỹ sư châu Á như Trung Quốc và Ấn Độ. Ấn Độ quyết định từ những năm 1960 rằng họ muốn tham gia vào ngành công nghệ thông tin trên toàn cầu, và đã xây dựng cơ sở hạ tầng giáo dục kỹ sư hàng đầu là Viện Công nghệ Ấn Độ (IIT). Những trường đại học này được xây dựng với sự giúp đỡ của các trường kỹ thuật tư nhân hàng đầu ở Mỹ như Stanford, Cornell, MIT. IIT mô phỏng các đối tác Mỹ trong việc đặt cơ sở hạ tầng ở những khu vực hẻo lánh để sinh viên có thể tập trung theo học một cách toàn diện. IIT với kết nối quốc tế đã gửi sinh viên đi du học, lấy bằng thạc sỹ, tiến sĩ trong các lĩnh vực kỹ thuật ở Mỹ. Trung Quốc theo đuổi một cách tiếp cận hơi khác bằng việc tạo ra hệ thống đại học phân tầng. Các trường hạng nhất như Đại học Thanh Hoa, Đại học Bắc Kinh, Đại học Fudan, Đại học Thượng Hải - Jiao Tong cũng cung cấp giáo dục kỹ thuật rất tốt. Sinh viên tốt nghiệp từ những trường này theo đuổi bằng cao học, tiến sĩ ở Mỹ sau khi học xong đại học, và tên trường của họ thường được các ủy ban tuyển sinh biết rõ. Cả hai quốc gia đều cải tạo, và tài trợ giáo dục đại học chú trọng giáo dục kỹ thuật để có thể đào tạo ứng viên xuất sắc có tính cạnh tranh trên thị trường nhân lực quốc tế.
Có nhiều lý thuyết để giải thích hiện tượng này. Một số người cho rằng sinh viên người Ấn Độ và Trung Quốc giúp đỡ nhau trong quá trình thực tập và phỏng vấn công việc. Ví dụ, họ sẽ tạo ra các nhóm học thêm để chuẩn bị cho kỳ phỏng vấn tương tự chuẩn bị thi đại học. Vì giáo dục kỹ thuật ở Trung Quốc và Ấn Độ rất cạnh tranh, việc học để thi là chuyện thường xuyên, và họ dùng những kỹ năng này trong bối cảnh của Mỹ. Đây là những giải thích cần nhưng chưa đủ. Quay trở lại với việc tôi không thấy được bóng dáng các bạn ứng viên người Việt. Có thể các bạn cũng như tôi, thiếu hình mẫu kỹ sư thành công trong gia đình và cuộc sống. Có thể các bạn không chọn khoa học dữ liệu, khoa học máy tính vì đó là lĩnh vực do nam giới thống trị, và đó là một lĩnh vực tương đối mới với nền giáo dục Việt Nam. Có thể vì hệ thống giáo dục đại học Việt Nam mới bắt đầu ưu tiên phát triển AI.

Chúc mừng tác giả và những tân khoa. Học những ngành IT, Kỹ sư, Y tế, Business tại các truờng top 100 nuớc Mỹ thì kiếm việc dễ dàng, nhưng không biết bây giờ học tại các truờng không nổi tiếng lắm chẳng hạn như Sacramento State, Cleveland State thi` kiếm việc có dễ không? Nhiều việc bây giờ bị dân Ấn Ðộ va` AI lấy hết, kể cả bác sĩ xem hình chụp cũng đọc từ Ấn Ðộ. Nuớc Mỹ hiện đang thiếu nguời làm nghề không cần đại học như tài xế, thợ sửa nhà cửa xe cộ, giữ trẻ, gặt hái, hầu bàn tiệm ăn, vv nhưng Ấn Ðộ nay tràn đầy các truờng đại học, co quan chánh phủ, bệnh viện chỉ vì chánh sách nhập cư của chánh phủ Mỹ cấp H1B visa cho cả gia đình 30 năm qua. Vậy thì dân Mỹ trung binh khong hoc top 100 universities nay phải làm gì để sống?