Tác giả Đào Văn, trước năm 1975: làm Phó Ty An Ninh Quân Đội-HN, Nghị Viên Đồng Tỉnh Hậu Nghĩa (70-74 & 74- 78); sau năm 1975: Phụ trách chương trình định cư người tị nạn giáo phận Wichita 1975-1979, công chức Tiểu Bang Kansas 1979 – 2007, có tên trong Ban Biên Tập tạp chí VNTP 1982-2005, phụ trách Bản Tin Yểm Trợ thuộc CT YT.GHCH.VN 1990-1993; thời kỳ LM Ng Đức Việt Châu: làm Chủ Tịch CĐ GSTS VN/HK, kiêm Chủ Tịch Liên Đoàn CGVN-HK nhiệm kỳ 1989-1993. Lần đầu tham dự VVNM với bài "Bước đường tị nạn ...." và đây là bài tiếp theo.
* Bước đường tị nạn tại tp
Tính đến đầu năm 1977, con số người Việt định cư tại thành phố Wichita đã đạt con số khoảng trên 1200 người, trong số này đa phần là tái định cư, tức là rời bỏ gia đình bảo trợ người Mỹ, hoặc thay đổi từ tỉnh lẻ về thành phố lớn (chưa kể số người tị nạn Cao Miên, Lào và Hmong), hoặc từ tiểu bang khác do bạn bè lôi kéo đến. Để tiện lợi cho việc loan tải thông tin đến người Việt trên toàn tiểu bang, người viết thực hiện bản tin mỗi tháng một lần mang tên Thông Báo. Bản tin được đánh máy lên giấy stencil, đánh dấu, rồi quay rô-nê-ô để in thành nhiều bản. ( phương tiện ấn loát ngày xưa không tân tiến như ngày nay, còn in tại nhà in thì tốn rất nhiều tiền và phải in từ 2000 bản trở lên).
Địa chỉ của người tị nạn thuộc giáo phận Wichita do người viết thiết lập, còn danh sách người Việt ngoài
* Sinh hoạt cộng đồng
Tết Đinh Tỵ 1977, cái Tết thứ hai của người Việt trên đất Mỹ cũng được tổ chức giống như năm trước, người tham dự cũng mang theo "covered-dish", và qua bản tin người viết mời bà con về tham dự, và cũng như Tết 1976, cơ quan Bác Ái Công giáo cung cấp bia và nước ngọt. Ngoài việc tổ chức Tết coi như là sinh hoạt mùa Đông ở trong nhà, người viết còn tổ chức picnic về mùa hè tại Eberly Farm, coi như là sinh hoạt của người Việt ngoài trời (phía Tây thành phố Wichita). Người viết yêu cầu người tham dự mang theo "covered-dish", và tại nông trại này có sẵn các lò nướng thịt, cơ quan cung cấp bia và nước ngọt, người viết mướn ban nhạc Nguyễn Lâm từ
Ngoài ra, người viết còn tổ chức các buổi nhảy đầm vào ban tối, mướn phòng gym tại trường trung học gần trung tâm thành phố (nhạc cassette) vô cửa tự do. Người tham dự mang "covered-dish", còn phía cơ quan cung cấp bia và nước ngọt. Một lý do tế nhị phải đi mướn phòng gym là vì các phòng gym tại PHC center, và phòng gym tại nhà thờ chính tòa, tuy sử dụng không phải trả tiền, nhưng vì gần khu dân cư, sợ gây tiếng ồn ào sau 10 giờ tối, bất tiện. Phụ giúp người viết trong việc tổ chức có một số anh em trong nhóm do hãng MBPXL bảo trợ.
* Thăm dò ý kiến về việc xin vô thường trú
Qua các buổi sinh hoạt tập thể, cũng như các cuộc gặp mặt ăn uống cuối tuần với nhiều nhóm, có nhiều ý kiến, nhiều vấn đề được nêu ra, cho nên người viết chọn ý kiến nào mà có sự đồng thuận cao nhất. Vấn đề xin vô thường trú được nhiều người quan tâm mong muốn, và được anh em cho là nhu cầu cấp thiết nhất, để có giấy tờ xin vào làm tại các hãng xưởng có tính chuyên môn lương cao và công việc đỡ vất vả.
Vào mùa hè 1976, một phái đoàn thuộc Bộ Xã Hội Liên Bang đến thăm cơ quan để tìm hiểu về việc điều hành công việc định cư của văn phòng và sinh hoạt của người tị nạn tại thành phố. Người viết đem nguyện vọng xin vô thường trú của người tị nạn trình bày với phái đoàn, để xin can thiệp với Chính quyền Liên Bang, cho phép các người tị nạn trong tình trạng parolee sớm được vào thường trú, hầu có cơ hội xin làm các công việc chuyên môn hơn. Ngoài ra, xin gia hạn thời gian trợ cấp cho thành phần không có khả năng đi làm, cao tuổi, đang hưởng chương trình trợ cấp xã hội, vì luật trợ cấp hiện hành giới hạn chỉ được nhận trợ cấp sau 2 năm định cư tại Mỹ, và tính đến ngày 30.4.1977 tức là chỉ còn 10 tháng nữa là bị chấm dứt trợ cấp.
Phía đoàn hứa can thiệp, nhưng sang đến năm 1977 vẫn chưa thấy phía Hành Pháp hay Lập Pháp Liên Bang bàn về việc thay đổi tình trạng di trú, cũng như chưa cứu xét gia hạn thời gian trợ cấp cho người tị nạn Đông Dương. Do đó người viết bàn với nhóm anh em do hãng MBPXL bảo trợ về ý định tổ chức cuộc họp mặt tại Wichita, và mời đồng bào cư ngụ trên toàn tiểu bang về tham dự, để cùng đạo đạt nguyện vọng xin vào thường trú, và mời Đại Biểu vùng thuộc Bộ Xã Hội Liên Bang về tham dự. Toàn thể anh em tán thành và hứa tiếp tay với người viết phụ vào việc tổ chức. Và qua bản tin, người viết mời bà con trên toàn tiểu bang đến tham dự.
* Cuộc tập họp trao thỉnh nguyện, gửi thư xin vào thường trú
Ngày 10.04.1977, một cuộc tập hợp của đồng bào trên toàn tiểu bang để cùng bày tỏ nguyện vọng xin vào thường trú được tổ chức tại hội trường, trường trung học tư thục Công giáo Kapaun Mt. Carmel. Trước là để kỷ niệm hai năm ngày rời quê hương Việt
Sau ngày này (10.04.77), người viết thảo thỉnh nguyện thư (Anh ngữ) in sẵn trên bản tin, gửi đến đồng bào toàn tiểu bang, để yêu cầu mỗi người tị nạn ký tên vào thỉnh gửi thư, và gửi đến các văn phòng Nghị sĩ và Dân biểu Liên Bang Hoa kỳ thuộc bang Kansas, theo địa chỉ liệt kê trên bản tin, để xin các vị dân cử Liên Bang giúp đỡ cứu xét cho người tị nạn Việt Nam được vào qui chế thường trú. Trong thư kêu gọi đồng bào tiếp tay, qua bản tin THÔNG BÁO số 15 ngày 28.04.1977, có đoạn văn viết như sau:
" - 2 năm sống tại Hoa Kỳ, là 2 năm chất chứa đầy nhung nhớ, thương đau, vì làm sao quên được dĩ vãng..., vì cha mẹ, vợ con, anh chị em còn đó, nhưng sống ở mãi tận Việt Nam...Liệu chúng ta có thể giúp họ gì khi bản thân chúng ta còn bấp bênh ...
- Chúng tôi tha thiết xin quý vị cùng chúng tôi với hơn 2000 người tị nạn tại tiểu bang Kansas đồng loạt gửi thư đến các vị dân cử thuộc tiểu bang hầu tạo một động lực mạnh mẽ thúc đẩy các vị này quan tâm ...
- Hai ngàn lá thư của đồng bào tiểu bang
- Xin quý vị hãy hành động ngay, đừng do dự: mỗi người một lá thư gửi đi thời nguyện vọng của chúng ta nhất định thành công, trở ngại của chúng ta nhất định phải được san bằng.”(Kèm bản chụp trích đoạn copy thư kêu gọi)
* Sinh hoạt tôn giáo
Ngoài các sinh hoạt chung như các cuộc họp mặt Tết, picnic, nhảy đầm, cũng như cuộc họp mặt đạo đạt nguyện vọng xin vào thường trú nêu trên, còn có sinh hoạt riêng thuộc phạm vi tôn giáo cũng được tổ chức theo yêu cầu.
- Lễ Phật đản 1977 - Thể theo yêu cầu của qúi cụ, quý ông bà theo Phật giáo, nhờ người viết tìm địa điểm để qúy cụ tổ chức lễ Phật Đản (tháng Tư năm Đinh Tỵ / tháng 6.1977), và nhờ loan tải lời mời trên bản tin Thông Báo để người đồng đạo trong và ngoài thành phố về tham dự.
Vì vậy, người viết xin linh mục chánh xứ cho phép sử dụng phòng họp tại trung tâm Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp PHC để làm địa điểm tổ chức lễ Phật đản, đồng thời loan tải thông tin về ngày, giờ, địa điểm tổ chức lễ Phật Đản năm 1977 trên bản tin, và mời đồng bào Phật tử xa gần trên toàn tiểu bang về tham dự.
- Thánh lễ tiếng Việt ngày Chủ Nhật - Phía người theo đạo Công giáo, cũng yêu cầu người viết xin giáo phận cho phép linh mục Việt Nam về dâng Thánh lễ ngày Chủ Nhật, vì hầu hết giáo dân không hiểu các lời kinh, sách Thánh bằng tiếng Anh, và đề nghị tổ chức lớp học xưng tội rước lễ lần đầu cho trẻ em. Tòa Giám Mục cho phép một linh mục Việt
- Về lớp học xưng tội rước lễ lần đầu- Vào mùa hè 1977, một lớp học xưng tội rước lễ lần đầu được tổ chức, cha Giám đốc cơ quan Bác Ái giáo phận đồng ý việc nhờ hai thầy thuộc chi dòng Đồng Công về dậy kinh cho các em với thời gian hai tháng, Địa điểm là , thuộc một nhà thờ đã đóng cửa, gần trung tâm thành phố.
* Kết quả cuộc vận động xin vô thường trú
Cuối tháng 10.1977 lưỡng viện quốc hội thông qua dự luật Hamilton Fish H.R. 7796 và được Tổng Thống Carter ký ban hành cho phép người tị nạn sau 2 năm định cư tại Mỹ, được làm đơn xin vào quy chế thường trú / permanent resident, và chương trình trợ cấp người tị nạn gia hạn thêm 4 năm. Tóm lược trích đoạn theo H.R.7769 - 95th Congress (1977-1978): " Title I: Adjustment of Status of Indochina Refugees- Authorizes the Attorney General to change the status of any alien refugee from Vietnam, Laos, or Cambodia paroled into the United States after March 31, 1975, under the Immigration and Nationality Act, who has been physically present in the United States for at least two years and is not yet a permanent resident alien to that of permanent resident alien if such refugee qualifies as an admissible immigrant under such Act. - Title II: Extension of the Indochina Migration and Refugee Assistance Act of 1975 - Authorizes the appropriation of such sums as may be necessary for carrying out the domestic assistance provisions of the Migration and Refugee Assistance Act of 1962, with respect to refugees from Cambodia, Vietnam, or Laos."
Theo luật lệ muốn vào thường trú phải làm đơn, trong khi tp Wichita thuộc trách nhiệm văn phòng INS đặt tại Kansas City (thời gian này chưa có văn phòng INS tại Wichita). Người viết đi Kansas City gõ cửa cơ quan INS, để xin, nếu có thể cử nhân viên về Wichita làm các thủ tục cấp thẻ tiện lợi cho người tị nạn khỏi mất công đi xa. Một viên chức thuộc văn phòng Bộ Xã Hội Liên Bang vùng 7 trụ sở tại Kansas City, mà người viết quen biết khi ông ta cùng phái đoàn HHS trung ương đến giám sát việc định cư người tị nạn tại Wichita năm 1976 < đã viết tại bài trước>. Người viết nhờ ông ta giới thiệu với giới chức bên sở INS, để người viết trình bày về tình hình người ti nạn tại địa phương Wichita. (Ghi chú, năm 1980 khi quốc hội soạn thảo nhằm bổ túc và thay thế một số điều khoản về luật di trú và tị nạn, viên chức HHS này để cử người viết đại diện vùng 7 < gồm 4 tiểu bang: Iowa, Missouri, Nebraska và Kansas>,đi Washington tham dự cùng với khoảng 80 đại diện thuộc nhiều cơ quan trên toàn nước Mỹ phụ trách việc định cư người tị nạn ĐNÁ, Đông Á, Đông Âu và Phi châu tham gia đóng góp ý kiến cho ủy ban soạn thảo dự luật về tị nạn. Sau khi được quốc hội lưỡng viện thông qua, Tổng Thống Carter ký ban hành ngày 17.03.1980, và có hiệu kể từ ngày 01.04.1980 có tên là Refugee Act of 1980).
* Kiểm kê số người muốn làm th̉ẻ tại Wichita
Khi gặp viên chức thuộc cơ quan INS, họ yêu cầu người viết cho biết về số người muốn làm th̉ẻ tại Wichita và địa điểm làm thẻ. Về địa điểm, người viết đề nghị với viên chức INS dùng phòng học hoặc phòng gym thuộc nhà thờ chính tòa (cạnh văn phòng làm việc của người viết). Về số người tham gia người viết hứa sẽ nộp danh sách sau.
Để biết số người muốn lập thẻ thường trú tại Wichita hầu thỏa mãn yêu cầu của viên chức INS, người viết lại gửi thư thăm dò ý kiến, ai muốn làm thủ tục vào thường trú tại Wichita thì điền vào phiếu tham khảo. Trường hợp ai không muốn chờ đợi làm thẻ tại địa phương thì trực tiếp đến văn phòng sở Di trú tại Kansas City (cách Wichita 199 miles).
Qua bản tin Thông Báo số 18 ngày 28.10.1977, trong thư gửi đồng bào về việc thăm dò ý kiến xin cơ quan INS cử nhân viên về Wichita làm thẻ, có đoạn văn viết như sau:
" - Ngày 10 tháng 4 năm 1977 tại hội trường Mt. Carmel với khoảng 750 người tham dự, chúng ta đã cùng đồng ý đưa 2 vấn đề ra để xin cứu xét: 1/- Xin vô thường trú nhân, 2/- Xin gia hạn chương trình trợ cấp cho người tị nạn ...
- Tháng 5.1977 mỗi người 1 lá thư thỉnh nguyện gửi đi và đến nay (10.1977) đã đạt kết quả ...
- Nếu chúng ta đi Kansas City thì sẽ mất rất nhiều thì giờ, nên chúng tôi đề nghị xin nhân viên Sở Di Trú về Wichita phát đơn, nhận đơn và lập thẻ thường trú. Nhưng chúng tôi không biết sẽ phải mời họ về mấy ngày và bao nhiêu người muốn lập thẻ thường trú tại Wichita.
Để trả lời câu hỏi này, xin quý vị điền vào tờ giấy in kèm và gửi trả lại cho chúng tôi để chúng tôi chiết tính đề nghị." (Kèm copy trích đoạn thư thăm dò ngày 28.10.1977),
* Hãng máy bay nhận người Việt
Vào đầu năm 1978, ngay sau ngày luật di trú mới có hiệu lực một số người Việt đã tự động đi Kansas city làm thẻ xanh. Người viết dẫn 5 người khả năng Anh ngữ tàm tạm đến gặp ông Larry thuộc cơ quan Job Services, người viết đã đôi ba lần gặp ông ta, nhờ giới thiệu vô hãng Cessna. Trong số này, có 3 người đang học lớp sheet metal, (đã có thẻ xanh do đi Kansas City làm thủ tục) hai người còn lại mới từ bang khác dọn đến cũng đã có thẻ thường trú. Sau khi ông ta phone cho hãng và trao thư giới thiệu, người viết chở 5 người này đến hãng Cessna trao thư cho phòng nhân viên .
Khi tiếp xúc với phòng nhân viên, nơi đây trao cho mỗi người 1 lá đơn, điền xong nộp lai. Sau khi phỏng vấn, hãng nhận 3 người đang học tại votech, coi như nhóm 3 người Việt đầu tiên được thâu nhận vào làm tại hãng máy bay. Còn hai người mới di chuyển đến họ cho phỏng vấn lại vào tuần sau. Nhân dịp này người viết yêu cầu 3 người được nhận cố gắng hoàn thành tốt công việc, tạo uy tín, để hy vọng hãng có thể nhận thêm nhiều người Việt vào làm, và còn dặn dò nên học theo cách làm việc của người Do Thái trong 3 tháng đầu. Số là khi làm việc với gia đình bảo trợ người gốc Do Thái, họ chia sẻ với người viết "bí kí" giữ công việc và sớm được tăng lương. Trong 3 tháng đầu mới vào làm, cần đến trước giờ làm, và khi tan sở cần về sau giờ. Một khi hãng xưởng giảm nhân viên, thì họ sẽ giữ lại người làm việc chuyên cần, và sa thải người khác.
Khoảng tháng 10.1978 hãng Cessna trúng thầu, điều kiện thu nhận dễ dàng, không khó khăn như thời gian đầu, nên số người Việt từ nhiều nơi di chuyển về Wichita và được nhận vào làm tại hãng Cessna mỗi ngày mỗi nhiều hơn (sau này hãng Cessna đổi tên) .
Mùa hè 1978 Hãng Boeing nhận 3-4 người đang làm tại hãng mài dũa càng bánh xe máy bay Boeing. Đến cuối năm 1978 đã có khoảng 7- 8 người vào làm tại hãng Boeing với nghề tiện, trong số này có 2 người học tại votech, số còn lại từ tiểu bang khác đến.
* Sở INS cử nhân viên về Wichita
Sau khi người viết nhận lại các bản thăm dò, và thiết lập danh sách số người muốn làm thẻ tại Wichita khoảng hơn 1100 người. Người viết cầm danh sách đi Kansas city để xin sở INS cử nhân viên về Wichita. Người viết trao danh sách và địa điểm, viên chức INS cho biết thời gian khởi đầu thủ tục từ tháng 5.1978. Thủ tục làm thẻ xanh bao gồm chụp hình, lăn tay, điền phiếu an ninh để nộp cho sở Cảnh sát địa phương. Sau khi có kết quả sưu tra an ninh từ phía Cảnh sát, là giai đoạn phỏng vấn và cấp thẻ.
* Thư chúc xuân Mậu Ngọ 1978 của Thống Đốc tiểu bang Kansas
" Đây là dịp đặc biệt cho tôi với tư cách là Thống Đốc tiểu bang Kansas gửi đến đồng bào Việt Nam lời chào mừng nồng nhiệt nhất của tôi, qúi vị là những người đã định cư ở nơi mà chúng ta cùng nghĩ rằng Kansas là một nơi tốt để sinh sống. Tôi tin tưởng rằng qúi vị sẽ tìm thấy nơi đồng bào, bạn hữu ở đây lòng nhiệt thành và sự sẵn sàng giúp đỡ qúi vị cách này hay cách khác vào những lúc khó khăn nhất. / It is a great peronal honor for me, as Governor of Kansas, to have this opportunity to extend my warmest welcome to Vietnamese who have settle in what we think is a great place to live -- Kansas. I am confident that you will find the people here warm, friendly, and willing to assist you in whatever way they can with what most certainly has been a difficult time for you ..." Robert F. Bennett. (Thống Đốc tiểu bang Kansas ký tên - Bản chụp cover letter thư chúc Tết của Thống đốc tại logo bài viết phía trên)
Vào dịp tổ chức Tết Mậu Ngọ 1978 dành cho đồng bào Việt Nam, trong thánh lễ tại nhà thờ chánh tòa, Giám Mục David Maloney giáo phận Wichita trao kỷ niệm chương cho người viết về công tác định cư người tị nạn thuộc giáo phận Wichita, Kansas.(Kèm photo).
Đào Văn
Bài viết sau tiêu đề:
Năm 1978, vận động xin cho các gia đình tị nạn ly tán được đoàn tụ.
Gửi ý kiến của bạn
