Một Năm Qua, Ta Có Học Được Gì?

Nguyệt Mị
Nguyệt Mị là bút hiệu lần đầu dự Viết Về Nước Mỹ 2018. Mười ba năm trước, sau khi kết hôn với một nhạc sĩ Mỹ, cô theo chồng về Sonoma County, vùng đất nổi tiếng với vượu vang của Napa Valley. Hiện nay, gia đình đã dọn về San Diego. Bài trước đây là chuyện về công việc cô đang làm: thông dịch viên chính thức của Tòa Án Liên Bang. Sau đây là bài viết mới.

***

Wall Street – Sòng bạc lớn nhất thế giới.

Cuối cùng rồi Mị cũng được đi chợ công khai và thỉnh thoảng ghé ăn nhà hàng sau khi chích ngừa đầy đủ. Phải nói là một năm qua Mị đã học được kha khá bài học kinh nghiệm trong công việc lẫn cuộc sống. Mị có bao giờ tưởng tượng được một ngày đẹp trời mình có thể ăn bánh mỳ nóng bất kỳ khi nào Mị muốn. Chả là lúc cao điểm dịch bệnh và đóng cửa khắp nơi, sếp lớn rất lo lắng và cấm tiệt Mị đi chợ, nên Mị không biết làm gì bèn đặt đủ thứ bột trên mạng về làm bánh. 

Đầu tiên là món bánh mỳ Việt Nam. Cái tật xớn xác nghe phân nửa quên phân nửa rồi hấp tấp không chờ bột nổi mà Mị làm ra kha khá sản phẩm bánh mỳ cứng như cục đá. Mị cũng nhồi nhồi nắn nắn theo chỉ dẫn trên YouTube và sau khi quăng chừng 20lbs bột mỳ thì Mị cũng thành công mỹ mãn. Ta nói nghề chơi cũng lắm công phu. Có làm mới biết bột mỳ nhiều nhãn hiệu khác nhau thì không nói làm gì, Mị tưởng bột nào cũng là bột, hóa ra mỗi nhãn hiệu thì bánh làm ra có độ nở khác nhau, rồi nhiều loại men khác nhau, rồi công thức pha bột, nhồi nắn khác nhau. Nói chung là khó chứ hông phải dễ. Ăn bánh mỳ đến ngán thì Mị bèn chuyển qua làm bánh ướt tráng chảo. “Sếp lớn” nhà Mị rất kỹ, không cho xài chảo không dính. Sau khi thất bại vô số lần thì Mị đành nằm vạ nhứt định bắt “sếp” cho Mị mua cái chảo không dính để đổ bánh ướt. Và Mị cũng quăng vô số lần trước khi có thể tráng được cái bánh ướt ăn được được. Và bánh lọt thì Mị đổ xong thì quăng. Bánh giò thì cũng ra ruộng chơi với quạ. Bánh bò cũng bò ra vườn rau của Bà Tám. Cuối cùng thì trở về lại món bánh xèo mà Mị biết đổ từ bé. Chứ còn các loại bánh khác thì thôi Mị cầu trời dịch bệnh qua mau, Mị đi lên little Sài Gòn mua ăn cho nó gọn. 

Trong khi dịch bệnh khắp nơi thì đất nước lại rúng động với cái vụ phân biệt chủng tộc, biểu tình các kiểu không chỉ khắp nước Mỹ mà còn lan ra nhiều nước trên thế giới. Mị ngồi nhà xem ti vi mà lo ngay ngáy, không biết sau này ra sao. Nói chung là tâm trạng bắt đầu căng thẳng. Đến vụ bầu cử thì đúng là quá căng thẳng luôn. Thành thật mà nói, Mị chỉ cầu mong bản thân, gia đình, người nhà gần xa, bạn bè khắp nơi, mọi người trên thế giới này có được cuộc sống bình an, khỏe mạnh bên gia đình, công ăn việc làm ổn định, vui vẻ. Đôi khi Mị cảm thấy mình hơi an phận nhưng trước giờ chỉ cầu mong có bao nhiêu. Chuyện chính trị hay kinh doanh đối với Mị là điều vượt quá khả năng. Mị cũng không có hứng thú. Tuy nhiên, về cơ bản, Mị chỉ nghĩ đơn giản là ai thích tiêu chí của ứng viên nào, thấy phù hợp lợi ích của mình thì mình bầu cho ứng viên đó. Thế thôi. Gia đình và bạn bè quan trọng hơn. Và Mị cũng nhiều lần khẳng định như vậy. Nhưng rất tiếc lần này, chính trị quả thực tác động sâu sắc đến đời sống của Mị. Vì Mị phải nghỉ chơi với vài người bạn lẫn người nhà có quan điểm chính trị quá khích và sẵn sàng mạ lị, mạt sát người khác, cả những người cứ lôi Mị vào bàn chuyện chính trị thì Mị cũng phải dẹp qua một bên. Một khi đối phương không tôn trọng quan điểm của mình thì tốt nhất không nên nói chuyện cho rách việc. 

Sau khi thấy Mị lên mạng nhí nhố xàm xí nhằm giảm căng thẳng thì kết quả là vì tin tức tiêu cực quá nhiều, rồi tranh cãi đủ thứ càng làm cho Mị căng thẳng hơn nên bạn Mị rủ Mị chơi cổ phiếu. Ui chà, Mị vốn nhát gan. Nhà gần sòng bài mà Mị có mấy khi đặt chân vào. Có đển thì cũng chủ yếu để ăn buffet, xem ca nhạc. Mị chỉ thích nhất là được ăn ngon thôi. Nên cứ nhà hàng ngon là Mị đến ăn thử. Mỗi lần đi vào sòng bài thấy đèn đuốc xanh đỏ đủ kiểu là phát chóng mặt. Có vài lần Mị cũng tò mò, bỏ vào 20 đồng, thua sạch, thế là dẹp tiệm, không chơi nữa. Nhưng bạn Mị bảo, không đâu, cổ phiếu là mình đầu tư, không phải đánh bạc. Tốt hơn là lên mạng cãi cọ chuyện chính trị vớ vẫn.

Mị nghe chừng có lý. Thế là Mị nghe cũng bùi tai bèn lấy tiền để dành ra, mở tài khoản để mua cổ phiếu. Tháng 1 tháng 2, cũng lên được khá khá tiền, thế là Mị khoái chí lắm. Vụ này coi bộ được nha. Đỡ lên mạng nhiều chuyện lại còn tiền đẻ ra tiền. Mị thấy mình tự tin lên hẳn. Lại được bạn để tên vào một nhóm những người chơi cổ phiếu. Có những người tự xưng là chuyên gia rồi giúp đỡ mọi người cùng kiếm tiền, để người Việt mình cũng giàu. Mị nghe bùi tai lắm, hí hửng bàn tán suốt. Nhưng ban đầu Mị còn nhát gan, cứ thấy lời chút xíu là bán mất tiêu, xong nó lên nữa, Mị tiếc ghê ghớm. Lại nghe xúi bảo, phải đầu tư lâu dài, bỏ tiền đó đi, đừng nhìn. Thế là Mị hí hửng làm theo. Ui chà, lên không bán, cổ phiếu xuống sạch sẽ. Ngồi nhìn lại thấy hóa ra mấy tháng nay mình làm không công cho Wall Street. Đã mất thời gian ngồi nhìn, rồi lại còn sợ mất vốn. Mị còn biết kha khá người còn bị mất thâm cả vào vốn. Thật là tội. 

Wall Street trong mắt Mị thật là một sòng bạc khổng lồ mà không biết bao nhiêu người mất tiền vì máu ăn thua. Hàng ngàn mã cổ phiếu khác nhau, thượng vàng hạ cám, giá vài ngàn đô cũng có mà vài chục xu cũng có luôn. Có những lúc đọc tin tức toàn là tin tốt lành, thế là hí hửng mua, xong cổ phiếu xuống rầm rầm. Có những lúc toàn tin xấu, không dám mua thì cổ phiếu lại lên trở lại, còn mình thì nhìn ngẩn tò te không hiểu tại sao. Bây giờ Mị còn biết thêm, các công ty còn tung tin thất thiệt, giả mạo đủ thứ. Chơi cổ phiếu cũng nhiều trò vui ra phết. Khi mua một cổ phiếu đang lên, có hai khả năng, hoặc là lên nữa, hoặc đổ trở xuống. Trong trường hợp mua giá cao rồi nó đổ xuống, các vị ấy gọi là “đu đỉnh”. Trong trường hợp cổ phiếu đang xuống, nếu mua thì có hai khả năng. Một là xuống tiếp, hai là lên lại. Trường hợp mua lúc đang xuống, các vị ấy gọi là “bắt đáy” hay “chụp dao đang rơi”. Cuối cùng vẫn là 5 ăn 5 thua. Rồi có cổ phiếu rác, không có giá trị nhưng được thổi giá lên họ gọi là “pump and dump”, ai mà xông vô mua thì đu đỉnh là cái chắc. Rồi các tổ chức đầu tư tài chính thao túng lũng đoạn thị trường, họ gọi là “cá mập”. Rồi mỗi khi một cổ phiếu lên thì những người này vỗ ngực, xưng tên ta đây tài giỏi, tiên đoán được. Khi xuống thì họ lại nói, ai biểu tham, đổ hết vô mua chi, ai biểu lời không bán. Trời ạ, Mị choáng váng hết mặt mày sau khi nghe đủ thứ tranh cãi trong nhóm. Sau khi kiểm lại danh sách những người này xúi mua để lâu thì gần như 10 mã cỗ phiếu là xuống hết 9. Nghĩ mình thật là dại, ai đời lại đi nghe mấy kẻ không biết phải mặt thật, tên thật hay không, khoác lác vớ vẫn, tung hô lẫn nhau trên mạng xã hội mà đầu tư cổ phiếu bao giờ. Nếu họ nói đâu trúng đó thì đã thành tỷ phú rồi, làm gì mà lên mạng rủ chơi vớ vẫn như vậy.

May mà Mị nhát gan, nên không bị đứt vốn, chứ bao nhiêu tiền lời thì bị mất lại sạch, thà mất lời còn hơn đứt vốn. Thế là Mị lẳng lặng rút lui. Quyết định bán sạch không chơi cổ phiếu nữa. Ôi chà, sau 5 tháng căng thẳng theo dõi, cuối cùng mèo vẫn hoàn mèo, thì Mị quyết định từ nay tránh xa cái sòng bạc cao cấp ấy ra. Lên cũng căng thẳng, xuống cũng căng thẳng, đầu óc không tập trung làm ăn được gì ráo. Thôi, cứ chăm chỉ làm việc, chi tiêu hợp lý, dành thời gian đầu tư cho bản thân, học hành nâng cao kiến thức, rèn luyện và giữ gìn sức khỏe còn được việc hơn ba cái trò đỏ đen căng thẳng này. Ông bà nói, đại phú do thiên, tiểu phú do cần. Cứ cần cù làm việc, cần kiệm chi tiêu, cái xứ này không sợ già không chỗ ở, thiếu cơm ăn. 

Mị thấy mình còn hết sức may mắn khi công việc của mình gần như không bị ảnh hưởng do lệnh đóng cửa của tiểu bang. Tuy nhiên, không biết do tình hình khó khăn hơn, hay do làm lâu ngày cũng đến lúc gặp phải trường hợp khách hàng không uy tín. Mị vốn là đứa trọng lời hứa, cũng tưởng rằng thiên hạ cũng như mình. Thế là phần lớn trường hợp Mị chỉ thỏa thuận miệng, làm việc xong thì cứ thế lãnh tiền. Thế nhưng Mị mới bị trường hợp là luật sư hẳn hòi ấy, sau khi làm việc xong thì họ lờ tịt mình đi, tiền không trả, điện thoại không nghe, email không trả lời. Mị đâu có biết có vài trăm bạc mà những người mang tiếng là luật sư cũng ăn quịt như thường. Ngạc nhiên chưa. Mị có biết đâu. Thế là Mị học được một bài học nữa là một khi làm ăn dính dáng đến tiền bạc, nhứt định phải có giấy tờ thỏa thuận giá cả và thời gian thanh toán cụ thể. Không thể nói suông. Kể cả khi sử dụng dịch vụ mình phải trả tiền cho người ta thì mình cũng phải xem xét cẩn thận, có khi lại gặp dịch vụ lừa đảo, trả tiền xong không làm, hoặc làm không đạt chất lượng cũng rất là phiền phức. Mọi thứ cứ phải ra hợp đồng, giấy trắng mực đen cho nó an tâm. Sau vụ việc đó thì Mị cũng tránh không nhận việc trực tiếp từ văn phòng luật sư lạ, chỉ nhận chỗ quen biết uy tín xưa nay. Chỗ lạ, Mị … cãi không lại. 

Vậy là một năm nhiều biến động rồi cũng trôi qua. Chương trình vac-xin Covid-19 đã chủng ngừa cho hơn một trăm triệu người Mỹ. Mị vui mừng khi các nhà hàng quán xá hoạt động nhộn nhịp trở lại. Chợ trời cũng có nơi đã mở cửa lại và mặc dù phần lớn cũng vẫn còn đeo khẩu trang nhưng nhìn chung tình hình thấy hoạt động đời sống gần như trở lại bình thường. Tuy nhiên Mị vẫn hạn chế đến nơi đông người khi không cần thiết và vẫn quyết định chưa gặp gỡ xã giao ngoại trừ trường hợp công việc quan trọng và những người thật thân thiết. Tuy Mị được vài bài học để đời nhưng thật may là nhờ đó mà Mị chuẩn bị cho mình và gia đình được tốt hơn, biết chọn lọc, ưu tiên và gìn giữ những công việc và mối liên hệ quan trọng để đời sống mình có chất lượng hơn. 

Mong rằng những ngày tháng sắp tới là những ngày bình yên trở lại cho tất cả chúng ta.

Temecula May 17, 2021

Nguyệt Mị

• tháng ba khai cần…
• Từ Sài Gòn Đến Hoa Lệ Ước
• Xây Chùa Trên Đất Mỹ
• Tiếng Chim Sau Vườn