Tác giả làø cựu Đại úy bỏä binh, thuộc sư đoàn I bỏä binh, Quân lực Việt Nam Cóäng Hòa. Qua Mỹõ theo HO 21, cùng vợ vàø 3 con. Năm nay đã 59 tuổi, hiện cư trú tại Monterey Park, CA , làøm việc ở một shop may, vùng El Monte. Vàø cũng đang theo học full-time ở Rio Hondo College.Whittier, CA.
Tôi đã học English qua các nơi chốn như: chương trình học English cho người tị nạn 500 giờ, chương trình walfare giúp học English để tìm job, học ở các trường Adult school ban đêm, và học trong những chương trình thiện nguyện của nhàø thờ. Vốn liếng English chừng đó thật làø khiêm nhườngï cho một người muốn vào đại học cóäng đồng (college), nhàát làø người đó lại lớn tuổi.
Khi tôi bước chân vào college thì tuổi đã 53. Tôi cứ nghĩ trí nảo bây giờ đã bị chai cứng vì những biến cóá thăng trầm trong quá khứ. Tuy vậy, tôi cứ thử. Nghĩ lại một đoạn đường đã qua, tôi tự hỏi không biết làøm sao màø tôi lại cóù thể làøm được những cóâng việc như vậy. Cóù hai thuận lợi đãu tiên.
Thứ nhàát tôi làø sinh viên của chương trình EOPS (Extended Opportunity Program & Services). Một chương trình giúp đở cho những học sinh cóù low income và những học sinh màø quá trình giáo dục cóù phần hạn chế cho việc học. Giúp cho ai muốn kiếm thêm việc làøm khi đang học, ưu tiên gặp counselor để đăng ký lớùp sớm, cóá vấn về những trouble trong tiến trình học tập, được tiền để mua sách. Ai học đạt được từ 3.5 trở lên, sẽ được khích lệ với một số tiền thưởng và bằng tuyên dương ở cuối mỗi năm..v..v.
Thuận lợi thứ hai làø lứa tuổi tôi đi học, đa số cóù low income, đi học khỏi tốn tiền, màø lại còn được cho thêm tiền tiêu (Financial aid). Mỗi năm nhàø nước cho khoảng gần 5000 đô trao tay, còn các chi phí học vụ đều được nhà nước "bao giàn" cho tất cả. Tôi sẽ trình bày những trường hợp, nếu gặp phải những trở ngại thì có những kinh nghiệm nào, và chúng ta sẽ "chiến đãu" ra sao"
Con đường "khai môn" đi vào college của tôi bắt đãu bởi những cóá gắng, với cái lối học nữa còn như high-school, nữa gần như là university. Tôi đạt được kết qủa khả quan trong học tập là nhờ vào hai điểm chính sau đãy:
1, Cặm cụi và tập trung tinh thần vào việc học với nhiều thì giờ.
2, Tự điều chỉnh những phương pháp có sẳn để thích nghi với hoàn cảnh của riêng mình.
Ở college thì không còn là high-school, việc "nghe" thầy lên lớp là phụ, cái chính là phải tự học, nghiên cưú đề tài cho kỷ, nghĩa là phải bỏ thì giờ, công sức vào việc tự học khá nhiều. Tôi lớn tuổi, có những bất lợi, đương nhiên tôi phải tìm kiếm những thuận lợi khác để bù đắp lại cho mình. Các bạn cùng lớp chưa chắc đã có nhiều thì giờ học bằng tôi. Tôi đã lớn tuổi, không cón vướng bận với những đãu tranh nghiệt ngã, thiết thân cho cuộc sống. Tôi chỉ làm chút ít để kiếm thêm tiền, ngoài ra, cón các cháu lớn và vợ tôi phụ trợ thêm.
Tuổi lớn không cón ham ăn, ham ngủ như tuổi trẻ. Giờ cao điểm học tập của tôi là từ 12 giờ khuya cho đến sáng, giờ mà người lớùn tuổi, dù không học, cũng khó ngũ được cho ai cứ trăn trở vơi những nổi lòng, không tên. Có nghĩa là tôi chọn ngủ ngày một giấc, để tối "làm ca ba".
Có lẽ rằng thời đại chúng tôi, ai lớn tuổi cũng cãm thấy một nổi buồn, cô đơn vô hạn về quá khứ. Và bởi vậy, ai cũng có cái cách riêng, tự làm hao mòn cái sức khoẻ còn lại của mình để trấn áp nổi buồn đó.
Theo tôi nghĩ, đi học cần ba điều kiện tinh thần căn bản là: Khả năng tiếp thu, Trí thông mình, và Trí nhớ. Nhưng với người lớn tuổi, trí nhớ cần phải được khắc phục bằng các phương pháp thích nghi kết hợp với những biện pháp để hổ trợ cho việc kém thông thạo English của mình.
Với kế hoạch học tập (syllabus) của thầy cho, tôi thường phải "đi trước một bước". Cái chương mà thầy sẽ giảng sắp đến, tôi đem ra học trước. Trước cũng học, sau cũng học, nhưng học trước có lợi hơn. Mình học trước để khi thầy giảng đến đãu thì hiểu ngay đến đó, dù có kém English cũng đoán được phần nào ý thầy đang giảng cái gì.
Sau đây, tôi sẽ kể cho các bạn biết, theo thứ tự : Tôi đã học chữ khó, thuật ngữ, hay các định nghĩa như thế nào" Tôi học cả một textbook như thế nào" Tự học ở nhà ra sao" Và đến trường tôi học ra sao" Để các bạn nghiên cưú, rút kinh nghiệm riêng cho các bạn.
A.- Nếu là học các thuật ngữ (terms) và các đinh nghĩa (đa số đều có trong các lớp mở đầu chuyên nghành), Tôi sẽ học theo hai phương pháp sau đãy: Thứ nhất là phương pháp "Sàng loc"ï. Nghĩa là lần đãu tôi học và ghi xuống các chữ, các ý khó hiểu, khó nhớ lên giấy; lần sau ôn lại, tôi sẽ "sạng lọc" lại những gì còn chưa hiểu, chưa nhớ, rồi cóá gắng học lại cho thuộc, và cứ thế tiếp tục ôn lại kiểu đó, cho đến một mức độ giớøi hạn nào mà mình cãm thấy cần phải ôn trở lại một thời gian rất ngắn mới còn nhớ được những chữ đã sàn lọc. Ví dụ, chỉ để trong ngày là cóù thể quên. Thế rồi tôi để dành chúng đó, đánh dấu sẳn sàng, (hay cái nào cần thiết thì ghi lại thêm), và tất cả để dành cho chỉ ngày dọn thi cuối cùng. Thứ hai là phương pháp "Phát triển".
Tôi ghi các chữ khó, và các thuật ngữ (Terms) vào một cuốn sổ riêng. Tôi ghi chúng theo vớùi các số thứ tự, nhưng có lúc tôi ghi trở lại một số củ, để "phát triển" các nghĩa khác của chữ mang số đó. Bởi vì tôi cóù thể gặp lại chữ đó trong một câu khác, với nghĩa khác. Cách này cho tôi sự liên hệ tập trung về một từ ngữ mà tôi muốn học cho thông suốt. Sau đó, tôi tiếp tục lại số thứ tự đã gián đoạn, để ghi tiếp cho một chữ mới khác.
B.- Với một textbook, cần học hiểu và nhớ nhiều ý (idea) hơn là từ (word), tôi học ra sao" Tôi cặm cụi ngồi tra tự điển, ghi lại nghĩa các chữ khó, tóm tắt chương mà thầy sắp giảng đến, bằng hai cách, dàn bài chi tiết và làm nổi bật trên trang sách những trọng điểm bằng bút màu (highlight & underline), đồng thời, đánh dãu những ý chưa hiểu, khó hiểu, để khi đến lớùp, có sẳn đúng lúc, rồi làm sáng tỏ những ý đó bởi chú ý nghe giảng chúng kỷ hơn, hoặc hỏi thầy hay hỏi bạn lại. Đãy là công việc trong khả năng "tầm tay" của mình, một công việc hoàn toàn tự do, thong thả, chỉ đòi hỏi kiên trì, cho ai lớn tuổi mà có chí muốn học, trong khi các bạn trẻ khác trong lớp, thì chỉ vài ba người mới chịu khó làm như vậy.
Tôi phân tích công việc trên như sau : Chịu khó tóm tắt, ngồi viết xuống một thuật ngữ, một ý, một câu có nghĩa là mình đã từ từ nghiền ngẫm chúng kỷ hơn là đọc nhanh qua một vài lần. Thực sự khi viết xuống, là như tôi đã thuộc chúng được một phân nửa. Viết xuống đối với người lớn tuổi có một tác động mạnh vào trí nảo hơn, ở chổ là khi viết chậm từng chữ, là mình đang áp đặt từ từ nhóm chữ đó vào trong trí cho một sự nhớ. Lẽ dỉ nhiên, cái gì được viết xuống, chủ yếu là cái đã được sàn lọc với đặc tính khó hiểu, khó nhớ, khó thuộc của chúng. Tôi đã diển dịch, đánh dãu, và làm mọi cách cho nó trở thành quen thân, "thông cãm" với riêng mình, bởi vì tôi cóù thể dùng loại ký hiệu riêng để "truyền thông" với chúng, miển là dể hiểu, dể nhớ là được rồi. Có khi người khác lại không hiểu những gì được viết để "chúng tôi" truyền thông với nhau. Cái dàn bài này vừa tiết kiệm thì giờ ôn tập, vừa giãm đi một số lượng của cái gì cần đọc, cần phải nhớ, đối với trí óc của người lớn tuổi như tôi. Cuối cùng, tôi chỉ cần để mắt vào các tài liệu tóm tắt đó, để biết chổ nào quan trọng, chổ nào thứ yếu, chổ nào khó hiểu, khó nhớ, nay chỉ cần làm một cái liếc mắt qua là nhớ và hiểu lại ngay; và tôi chỉ mở sách ra khi gặp phải một tóm lược nào đó còn chưa thông suốt mà thôi.
Trước ngày final, tôi ung dung, tự tin như người sắp sữa lên bàn, ngồi "ăn một bửa cơm" do mình đã công phu sửa soạn từ lâu. Lẽ dỉ nhiên, bửa cơm do chính tay mình sửa soạn thì sẽ ưng ý, "vừa miệng". Tôi ăn ngon lành, ăn một cách có "hiệu quả", cho các bài thiđược "mập mạnh". Tôi chỉ để vài giờ để ôn lại kỷ càng những gì mình đã am tường và hầu như nhớ gần hết 80 hay 90%. Còn lại chừng 15% --những cái khó đã sàng lọc--thì để ôn lại lầøn cuối, 20 phút trước giờ thi, như là món " tráng miệng " cuối cùng. Nó trở thành ...chuyện nhỏ.
Tháng giêng, 2002.
Tống Minh Châu