Sáng nay mới vào ca, thằng Bill manager dẫn một thằng Mỹ tóc vàng hoe đến gặp Hùng, nói:
- Hung, this is the new guy. He gonna to work with you as a helper. I want you to train him to run the machine, OK" (Hùng, đây là người mới. Anh ta sẽ làm phụ tá cho mày. Tao muốn mày dạy cho nó cách chạy máy.)
Hùng hơi lúng túng, hỏi lại:
- What about my son" (Còn thằng con trai của tao thì sao")
Thằng Bill khoát tay:
- He gonna work at the other department. I gonna take care of him! (Nó sẽ làm ở phân xưởngkhác. Tao sẽ lo cho no.ù)
Nói xong thằng Bill ra hiệu cho thằng Bê, con trai Hùng đi theo nó. Hùng nhìn thằng công nhân mới, rồi đưa tay ra bắt:
- I am Hung. What's your name"
Thằng Mỹ cười làm quen:
- I am George. How are you doing"
Thằng Mỹ khoảng 30 tuổi, tóc vàng, dáng người ốm và cao như cây sào, hai cánh tay của hắn có xâm đầy những hình thù quái gở, gồm màu xanh và màu đỏ. Qua một vài câu chuyện xã giao, Hùng biết nó đã có 5 năm kinh nghiệm chạy máy CNC và trước đây nó đã từng tốt nghiệp college, khoa cơ khí. Hùng nghĩ thầm trong bụng:
- Thằng này cũng là loại chằn ăn trăn quấn đây, chớ không phải tay vừa!
Hùng đưa cho thằng Mỹ đôi bao tay vải:
- Now you work as a helper. I gonna to train you, no problem!
Thằng Mỹ hỏi thăm dò:
- Is it difficult, man"
Hùng nhún vai:
- No, it's easy. Just a few weeks, then you can run!
Sau đó Hùng bắt đầu hướng dẫn thằng Mỹ cách điều hành máy.Thoạt tiên Hùng chạy cho hắn coi, sau đó Hùng cho hắn thực tập dần từng bộ phận, qua từng giai đoạn sản xuất hàng. Chiếc máy Hùng đang làm là một trong bốn chiếc máy quan trọng nhất trong hãng và cũng là phức tạp nhất. Những công nhân chạy máy này thường phải có tối thiểu 5 năm kinh nghiệm mới kham nổi công việc.
Hãng của Hùng chuyên sản xuất những vật liệu xây dựng thuộc loại sắt thép. Riêng Hùng đã làm cho hãng ròng rã suốt 21 năm trời liên tiếp, nên anh có thể chạy được tất cả các máy trong hãng, từ máy dễ nhất đến máy khó nhất. Hai mươi mốt năm trời đeo đẳng với nghề nghiệp, giờ đây Hùng đã có một vị trí rất vững vàng trong hãng: anh được hưởng mức lương cao nhất, phúc lợi cao nhất và phụ trách chiếc máy nổi tiếng hóc búa nhất trong hãng. Anh cũng được ưu tiên xin cho thằng con trai vào làm cùng hãng và làm chung máy, phụ tá cho anh! Hai cha con ngày ngày làm việc và sinh hoạt bên nhau, khắng khít như bóng với hình. Mọi người trong hãng khi đến giờ ăn trưa đều phải vào phòng ăn dùng bữa trong đó. Riêng đối với Hùng, vì anh là "con sói già", như cây cổ thụ sống lâu lên lão làng, nên anh coi kỷ luật trong hãng như pha. Anh vẫn cứ tà tà cùng với thằng con trai ăn trưa ngay tại máy, mà từ thằng manager đến thằng supervisor, không ai dám nói một tiếng nào!
Kế bên chiếc máy, Hùng có một chiếc tủ sắt khổng lồ, trong đó chứa đủ thứ hầm bà lằng và những bộ đồng phục để hai cha con thay khi vào ca làm việc. Kế bên chiếc tủ là cái bàn ăn cơm to tổ chảng, trên đó có một cái microwave và một cái bếp điện để dùng vào việc phục vụ bao tử cho hai cha con. Chưa hết, anh còn mua thêm một cái tủ lạnh tí hon, mỗi bề chừng 5 tấc, đặt ngay tại bàn ăn! Mọi người trong hãng thường kháo nhau:
- Chỉ còn thiếu điều ổng chưa kê thêm cái giường và đưa vợ ổng vào ngủ nữa thôi!
- Tại làm không được, chớ làm được thì làm rồi!
Thằng Bê, con trai Hùng là phụ tá chạy máy cho anh, kiêm luôn "tà lọt", bồi bàn, lo việc ăn uống cho anh rất chu đáo. Một ngày như mọi ngày, thời khóa biểu ăn uống của anh như sau: sáng sớm là cà phê nóng uống cho tỉnh ngủ, từ xế trưa cho đến lúc ra về là trà nóng pha đặc kẹo. Buổi ăn trưa dứt khoát là phải có món cá chiên dầm mắm ớt, tỏi, đường, hoặc món canh khổ qua nhồi thịt bằm, hoặc món canh cá nấu chua. Thiếu một trong ba món này là khi Hùng về nhà, sẽ có một màn chén bay, dĩa bay, bà vợ và đứa con gái ôm đầu máu chạy không kịp! Hùng là người kiếm ra tiền nhiều nhất nhà, vai trò của anh quan trọng và độc đoán tựa như "Tổng bí thư đảng", các “đồng chí” vợ con đều sợ một phép.
Ăn trưa xong, thằng Bê phải dọn cho Hùng các món trái cây đã gọt vỏ sẵn, ướp trong tủ lạnh để Hùng tráng miệng. Còn thuốc lá thì hút thả giàn. Cái gạt tàn thuốc trên bàn làm việc của Hùng luôn luôn đầy ắp khoảng trên một trăm điếu thuốc. Nội quy hãng cấm hút thuốc nơi làm việc, nhưng đó là chỉ áp dụng cho những người khác chớ không phải áp dụng cho hai cha con Hùng!
Giờ đây bỗng nhiên thằng Bê tà lọt bị điều đi nơi khác, làm sinh hoạt của Hùng bị trở ngại lớn: đến giờ ăn trưa, Hùng phải ngồi chờ thằng Bê đi bộ từ phân xưởng kế bên qua, mất gần 5 phút. Có khi vì bận công việc nó qua không được hoặc qua trễ tới 10 phút! Hai cha con đang khắng khít bên nhau bỗng dưng bị chia lìa. Điều này làm Hùng cảm thấy vô cùng bực tức, khó chịu. Thằng Bê lo lắng hỏi ba:
- Ba à, vậy là chắc con làm luôn bên phân xưởng đóng gói rồi"
Hùng trả lời chắc như đinh đóng cột:
- Không sao, chừng hai tháng nữa, mày sẽ về lại với tao!
Mấy ngày đầu thực tập chạy máy, công việc của thằng Mỹ rất là suông sẻ. Hùng hướng dẫn tới đâu, nó làm được tới đó, làm thằng supervisor và thằng manager vui ra mặt. Hùng giảng cho thằng Mỹ biết mọi chi tiết:
- Cái máy này có ba phần chính: Phần thứ nhất là bộ phận trung ương, được điều khiển bằng hệ thống computer. Nếu phần này bị trục trặc thì mày coi quyển sách hướng dẫn, phần trouble shootings, để tự sửa chữa. Nếu coi sách mà vẫn sửa không được thì kêu thợ máy. Còn phần tao, tao biết tới đâu thì chỉ mày tới đó chớ tao cũng không có chắc là biết tất cả! Phần thứ hai là bộ phận cơ điện, gồm có tám cái mô-tơ, cái nhỏ nhất là năm am-pe, cái lớn nhất là 60 am-pe. Tám cái mô tơ này điều khiển toàn bộ dàn máy cắt, bào, khoan, đục lỗ và dập. Bộ phận thứ ba là các bộ trục gò khuôn và các cái "đai" (die) được điều khiển bằng hệ thống thủy lực ... Mày là kỹ sư cơ khí, đã có kinh nghiệm 5 năm chạy máy CNC rồi thì cái máy này mày sẽ chạy được dễ dàng. Chỉ có khác một chút là cấu trúc của nó hơi phức tạp mà thôi!
Thằng Mỹ chăm chú lắng nghe "thầy" Hùng giảng dạy nhưng không biết nó có hiểu hết không vì "thầy" nói bằng thứ tiếng Mỹ bồi đặc sệt! Có lần Hùng muốn thử trình độ thằng Mỹ nên nói:
- Nếu cái máy làm ra 65,500 miếng hàng mà có cả thảy 125 thùng chứa hàng thì mỗi thùng chứa được bao nhiêu"
Thằng Mỹ lấy cây bút và tờ giấy tính toán chớp nhoáng trong vòng khoảng 7 giây là nó nói ngay đáp số:
- 524 pieces, Sir!
Hùng nhìn vào tờ giấy thì thấy thằng Mỹ đem nhân con số 65500 cho 8, liền trợn mắt nói như quát:
- I say, divide it by 125. Do you understand" What the hell you multiply by 8" That's wrong! (Tao nói mày chia cho 125, mày có hiểu không" Sao lại đem nhân cho 8. Sai rồi!)
Thằng Mỹ hơi lúng túng, giải thích:
- It gives the same result, Sir! (Thưa ông, kết quả cũng như nhau thôi!)
Sau này Hùng tìm hiểu thì biết đó là lối làm tắt của thằng Mỹ: Nó nhân con số 65,500 cho 8 rồi đem kết quả chia cho 1000. Khi chia cho 1000, nó chỉ việc dời dấu chấm sang bên tay trái ba đơn vị, thế là xong! Nếu như Hùng làm bài toán chia cho 125, ít nhất anh phải mày mò mất khoảng 5 phút mới xong mà chưa chắc đã đúng! Thằng Mỹ có vẻ cười bằng ánh mắt vì sự dốt nát của Hùng. Về phần Hùng thì anh cảm thấy vừa ngượng và vừa lo. Anh nghĩ thầm:
- ĐM, thằng này vừa có trình độ vừa có kinh nghiệm, rất là nguy hiểm. Nồi cơm của mình bị đe dọa đến nơi rồi! Dạy nghề cho nó xong, chắc chắn thằng manager sẽ đá đít mình, không khéo nó cho mình về hưu non thì bỏ mẹ!
Hùng cảm thấy hối hận vì những tư tưởng "công thần" và thái độ tự cao tự đại, coi thường kỷ luật hãng đã làm hại anh. Cách đây 21 năm, lúc hãng này mới bắt đầu thành lập, số công nhân chỉ có vừa đúng ... 12 người, mà trong đó gia đình thằng chủ đã chiếm hết phân nửa! Lúc đó, Hùng vừa mới chân ướt chân ráo bên Việt Nam sang, tiếng Anh một chữ bẻ làm đôi cũng không biết, lót tót xin vào làm cho hãng. Nhờ kiên trì và siêng năng làm việc nên Hùng được vợ chồng thằng chủ thương, dạy nghề từng bước một, cho đến bây giờ thì Hùng có thể chạy được tất cả các máy trong hãng từ A tới Z. Vợ chồng thằng chủ gốc người Đức di dân sang Mỹ. Họ thường nói với Hùng:
- Cha mẹ tao chạy trốn Phát Xít Đức hồi năm 1945, cũng phải đi vượt biên giống như mày, cho nên tụi tao rất thông cảm cho hoàn cảnh của mày, là người tỵ nạn chạy trốn cộng sản. Mày cố gắng làm việc, vợ chồng tao sẽ nâng đỡ mày về mọi mặt.
Hai mươi mốt năm sau, hãng của Hùng đã thật sự lớn mạnh, từ con số 12 người lúc ban đầu, bây giờ số công nhân đã lên đến gần 200 người. Đã có lúc Hùng được đề bạt lên làm supervisor nhưng chỉ làm được có vài tháng anh lại xin trở về làm công nhân chạy máy. Lý do vì trình độ văn hóa của anh quá kém, không kham nổi công tác quản lý. Quá khứ tuổi thơ và tuổi trẻ của anh ở Việt Nam chỉ là những ngày đêm miệt mài trên biển cả sống bằng nghề đánh cá, không hề biết đến trường học là gì. Trình độ của anh chỉ vừa biết đọc biết viết tiếng Việt và làm được bốn phép tính cộng trừ nhân chia. Bàn tay của anh vốn đã chai sạn vì kéo lưới từ hồi còn nhỏ cho nên khi chuyển sang cầm búa và mỏ lết, anh thấy không có gì khó khăn cho lắm. Sau 21 năm miệt mài với hãng, anh đã đưa được một thằng con trai và hai đứa con gái vào làm chung hãng, chưa kể đám bà con giòng họ, giây mơ rễ má của anh ăn theo vào khoảng 15 người nữa! Thỉnh thoảng đôi lúc giòng họ của anh "đại hội" trong hãng, xúm lại chuyện trò, người ta nghe rặt một thứ giọng nói nặng trịch, uốn éo, líu lo của những người thuộc một làng chài ở ven biển miền trung Việt Nam. Mấy thằng Mỹ cứ tròn xoe mắt mà nhìn!
Từ khi trở thành "con sói già", Hùng đã "đóng đô" luôn tại chiếc máy to lớn và sừng sỏ nhất trong hãng. Anh được ưu tiên làm overtime bất cứ lúc nào anh muốn, kể cả vào ngày thứ bảy, chủ nhật vì mặt hàng do máy anh sản xuất luôn luôn làm không xuể so với số lượng hợp đồng đặt hàng quá lớn. Anh chỉ cần nghe tiếng máy chạy là có thể biết nó đang hư hoặc sắp hư ở bộ phận nào. Khi cần tranh luận với ai về một vấn đề gì thì anh luôn luôn mở đầu bằng câu:"ĐM, mày nên nhớ tao đã làm cho hãng trên hai mươi năm rồi, từ hồi vợ chồng thằng chủ còn nghèo rách đít!..." Nếu tranh luận với người Mỹ thì anh luôn chêm vào mấy chữ như "Bull shit", "Fuck off", "I don't care" để xác định vai trò "sói già" của mình. Với thái độ tự cao tự đại, xấc láo và coi thường kỷ luật của hãng, khiến Hùng đã đánh mất dần cảm tình của vợ chồng người chủ và họ đã có ý định thay thế anh. Đó là lý do vì sao thằng George được giới thiệu đến làm việc chung với Hùng.
MINH TRANG