Phán lệnh mới nhất của vợ là hai tháng nữa ông Hoàng sẽ được về hưu, mặc dù trước đó mấy tháng bà còn tính đi tính lại, hỏi thăm ý kiến người này, người kia về vấn đề quyền lợi và thiệt hại thế nào giữa một người về hưu khi đủ tuổi, và chưa đủ tuổi, kể cả vụ bảo hiểm sức khỏe.
Hiện tại sức khỏe ông Hoàng rất kém lại mang trong người một căn bệnh nan y, rất cần đến bác sĩ hoặc nhà thương, ngoài ra ông còn phải ăn uống kiêng cử, tập thể dục và đi châm cứu mỗi ngày.
Sau khi biết nếu đợi đúng tuổi và đóng thuế không gián đoạn, ông sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi nhưng ông phải đợi hơn năm nữa, tính từ nay cho tới thời điểm đó. Điều quan trọng được nhiều hay ít là ở ông chứ không phải nơi bà vì bà chỉ là diện ăn theo.
“Lệnh ông không bằng cồng bà”, ai nói thì ông Hoàng còn cải chứ bà nói thì chẳng dám, tánh ông xưa nay là vậy. Trầm tĩnh ít nói, hiền lành và chịu đựng giống hệt ông bố ngày xưa. Ông làm nhưng bà tính, bà bảo hơn năm nữa thì ông biết hơn năm nữa, cứ trưa xách cơm gói đưa theo, đêm mang hộp về rửa cho qua ngày đoạn tháng. Vậy mà chỉ sau chuyến đi Cali thăm vài thằng con trai, đang sinh sống bên ấy dịp Tết con rắn vừa qua, về đến nhà bà nói:
- Tụi nó đã tính toán rồi, ông bắt đầu xin nghỉ việc để hai tháng nữa về hưu.
Ngạc nhiên ông hỏi:
- Ủa! Sao bữa trước bà bảo phải đợi hơn năm nữa, tức là giữa năm hai ngàn lẻ hai tôi mới được nghỉ, mà sao nay mẹ con bà thay đổi đột ngột vậy"
Bà cắt nghĩa:
- Trước thì tính thế nhưng thấy sức khỏe ông mỗi ngày mỗi giảm, đầu óc lẩn thẩn, nhớ đó quên đó, chẳng biết có đợi đến ngày ấy không. Chúng nó bảo “Chúng con tất cả đã tụ về đây, giờ chỉ còn đợi ba nghỉ là ba mẹ bán nhà dọn về bên đây, ba mẹ lớn tuổi rồi lại nay đau mai ốm làm sao tụi con trông nom được”. Nhưng từ nay đến đấy tôi ở nhà chơi không thì buồn, ở đây với ông thì mất các con vì chúng nó lu bu làm ăn rất cần người phụ, mà qua với chúng nó thì khổ cho ông, đi về cứ lui cui một mình, đã vậy những lúc đau yếu không ai chăm sóc, nên dứt khoát thà rằng ăn ít đi một tí nhưng giải quyết được rất nhiều việc.
Hơn một năm hay hai tháng nữa chẳng thành vấn đề với ông. Từ ngày bước chân đến Mỹ ông lao động liên tục đã quen rồi. Có điều càng lớn tuổi ông càng thấy sức khỏe kém. Hồi trước còn trẻ mười hay mười hai tiếng một ngày với ông nghĩa lý gì, vậy mà bây giờ mỗi đêm sau tám tiếng, từ hãng về đến nhà ông cảm thấy như người hết hơi, ăn không thấy ngon mà ngủ cũng chẳng tròn giấc.
Sau khi nghe quyết định của bà, bấm đốt tay ông thấy như vậy chỉ còn chừng tám cái weekend nữa là sẽ vĩnh viễn không còn cảnh cơm ăn, cơm gói canh giờ đến hãng nữa. Đấy là giờ giấc ca làm của ông không bị ảnh hưởng giao thông, vì lúc ông đi thiên hạ đang làm việc còn giờ ông về đa số đã an giấc điệp.
Những lúc mệt mỏi ông thường ước gì mình không phải đi làm nữa thì sướng biết mấy. Muốn ngủ đến giờ nào cũng được, muốn đi đâu tùy ý, nhất là làm gì cũng không phải canh chừng cái đồng hồ. Vậy mà bây giờ tới lúc sắp được nghỉ ông lại suy nghĩ và tự hỏi, nếu không phải đi làm thì ông sẽ làm gì với hai mươi bốn tiếng của một ngày một đêm.
Đêm nằm bắt tay lên trán, ông mới thấy thời gian quả thật như một mũi tên, chỉ cần phóng mạnh một cái là nó đi tuốt luốt, mới đó mà nay đã hai mươi sáu năm lưu lạc xứ người.
Ngày di tản ông chưa đầy bốn mươi, còn là một thanh niên cường tráng và ở vào cái tuổi sung sức nhất của đàn ông. Gia đình ông may mắn, ngày ra đi đã mang theo đủ vợ chồng và sáu đứa con, đứa lớn nhất mới mười hai và con út đang tập nói. Đúng ra cả như ông thì chẳng bao giờ nghĩ đến di tản, nhưng tất cả đều nhờ ở bà vợ. Bà thấy bạn bè, anh chị em ai nấy lo chạy bà cũng cuống lên, khăn gói giấy tờ, của cải và giục ông rút. Ông bình chân như vại nói:
- Đi đâu bây giờ" Nước mình mình ở. Đi ngoại quốc lơ ngơ, láo ngáo tiếng tăm ú ớ, vợ dại con thơ làm sao mà sống"
Bà bảo:
- Ông không đi thì ông cứ ở lại, mẹ con tôi đi, người ta sao mình vậy, họ sống mình sống, họ chết mình chết, hơi đâu mà lo bò trắng răng.
Đến nước này thì ông cũng đành chịu mà cùng bà bồng bế dắt díu, tay xách nách mang, gạt lệ từ giã mẹ già và các em, theo vợ đem các con ra đi. Gia đình ông may mắn bình an tới bến bờ, nhờ con tàu Trường Xuân to lớn với vị thuyền trưởng đầy kinh nghiệm và giàu lòng hảo tâm.
Khi đến đảo, với tâm trạng xa quê hương, mọi người trước lạ sau quen đã đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau, hứa hẹn mai này khi định cư dù mỗi người mỗi ngả vẫn tiếp tục liên lạc với nhau, để coi vùng nào “Đất lành chim đậu” sẽ rủ nhau về ở cho ấm tình đồng hương.
Gia đình ông một vợ sáu con, của cải mang theo được vài chục lượng vàng, ít nữ trang và một số tiền đô. Vợ ông túng cỡ nào thì túng nhất định không tung ra, chỉ khi nào quá kiệt quệ mới chịu, bà bảo đồng tiền nó liền khúc ruột, mất tiền thì mất ruột, mất ruột thì chết. Đầu tiên ông được một gia đình người Mỹ già bảo trợ qua trung gian hội nhà thờ, tới tiểu bang Florida. Sau vài tháng, con cái họ cho vào trường, còn ông bà Hoàng được hai chân hái cam cho nông trại.
Sau hai năm trời, chồng hái vợ nhặt mặc dù lương không nhiều, nhưng vì các con còn nhỏ nhu cầu chưa tốn, vả lại ăn uống đã có phiếu thực phẩm do chính phủ tài trợ, vợ chồng ông cũng để dành thêm được một ít tiền. Liên lạc được người bạn, họ rủ về tiểu bang Louisiana nơi thành phố New Orleans, mà người Việt mình quen gọi là Ngọc Lân. Nơi đây gần biển, nên nhiều người đã sống bằng nghề làm biển, kẻ làm mướn, người làm chủ, đời sống cũng tương đối thoải mái hơn hẳn cái nghề hái cam của ông bà ngày trước.
Tuy chưa bao giờ làm nghề biển nhưng sẵn máu buôn bán, bà bàn với ông gom góp vốn liếng nếu thiếu xoay sở thêm mua cái tầu vợ chồng cùng làm, nếu cần mướn thêm ít người phụ, vì theo bà có làm ăn như vậy thì mới mau khá. Chứ như cái kiểu đi làm công lúc trước, thì nội nuôi đàn con ăn học cũng đủ hôïc máu rồi, làm gì có dư để dành để dụm. Ông đề nghị, không phải tay nghề nếu muốn làm thì cũng phải từ từ đi làm công để học nghề trước đã. Làm ăn cũng như đi học, muốn lên đại học cũng phải qua tiểu học, trung học và cuối cùng mới tới đại học, còn ai không theo thứ tự nhảy ngang tức là học đại chứ không phải đại học. Thấy ông nói có lý bà đành phải nghe. Dù gì trước khi chạy sang đây ông cũng đã là một thầy giáo, một Trưởng ty chứ đâu phải thứ dỏm.
Dọn về New Orleans, để đàn con ở nhà đứa lớn trông đứa bé, hai ông bà theo bạn bè đi đập sò, bóc ghẹ. Công việc này làm theo khả năng, nhanh được nhiều, chậm được ít, hai vợ chồng ngày nào về kiểm điểm, ông cũng đều thua bà về năng suất. Bà vẫn thường chê ông chậm chạp, làm cứ như ông thì cả đời chẳng dư. Biết sao bây giờ. Tay ông là tay cầm bút, cầm phấn chứ đâu phải cầm dao, cầm kìm. Phải từ từ ông mới quen được.
Chỉ được thời gian, thấy khả năng dậm chân tại chỗ của ông, bà liền đề nghị để nghề ghẹ đấy cho bà làm vì bà luôn luôn làm gấp đôi ông, còn ông nên đi theo thằng em út của bà, cậu ta đang đi Offshore cho một hãng dầu lớn cứ đi vài tuần lại về nghỉ ba bữa, một tuần. Lương thì được hãng gởi thẳng về nhà, ăn uống đã có hãng bao hết chẳng tốn một đồng, vậy là làm đồng nào ăn trọn đồng đó.
Thời ông làm offshore là thời gian bà thích nhất, ông muốn đi bao lâu thì đi, về lúc nào thì về, con cái và việc làm đã có bà lo miễn là hằng tháng bà cứ nhận check đều đều là được. Ở bất cứ nơi đâu cũng vậy, tình và tiền luôn luôn đi cặp, có tiền là có tình, không tiền thì tình cũng vọt mà không vọt thì cũng lơ lửng như con cá vàng. Hái cam, bóc ghẹ lương lậu ba cọc ba đồng thua kém, về nhà có gì ăn nấy, sổ mũi nhức đầu tự đi kiếm thuốc mà uống bà bảo bà còn nhiều việc phải lo, nhiều chuyện cần làm nên không săn sóc được. Thế mà từ ngày ông Hoàng đi offshore, lương cao lại chẳng tốn của nhà, mỗi lần về nghỉ ở nhà bà săn sóc ông tối đa. Muốn ăn sườn, có sườn, muốn ăn sò có sò, sò huyết, sò tiên, sò người cũng được bà OK, no problem. Nhận thấy điều ấy, nhưng ông nghĩ, thôi kệ bất cứ cái gì làm vợ con vui là ông thấy hạnh phúc, đưa sức lực ra để đổi lấy những nụ cười vẫn còn rẻ chán.
Làm offshore được ít năm, quen tàu, quen biển dành dụm được một số tiền, cũng là lúc các con ông mỗi ngày mỗi lớn cần đến sự có mặt của ông, ông lại được lệnh bỏ biển vào bờ. Không phải đi lính mà ông cũng có cấp chỉ huy, bảo tiến ông tiến, bảo lùi ông lùi, bất cứ hành động hay lời nói nào làm bà giận là hai cái tai của ông phải làm việc liên tục, vì thế ông cố gắng hết cở để bà vui lòng mà đừng làm phiền cuộc đời tị nạn của ông.
VŨ CHÂU SA