Bài tham dự số: 92\VBST
Ông Nguyễn Hoàn 59 tuổi, hiên cùng gia đình cư trú tại Seattle, tiểu bang Washington.
Gia đình tôi đứng xếp hàng một, người nọ nắm áo người kia, như kiểu "đi xuyên rừng sợ lạc". Bà vợ tôi, đứng đầu của toán 3 người. Tôi bao chót, lâu lâu quay đầu trở sau, làm như phải kiểm soát cái gì. Thật ra, thì chả có gì vì phía sau tôi trống bóc.
Tụi tôi là những người chót, của dòng người, chờ để được vào, phía trong tòa nhà uy nghi và đồ sộ: Sở Di Trú Seattle. Chả là hôm nay, gia đình tôi được gọi lên "Thi nhập Mỹ Tịch" theo lối gọi của bà con.
Trấn ngay cửa vào là 2 ông an ninh, mặc đồng phục: áo màu đất thó, quần xanh lá cây sậm. Mỗi ông, một khẩu súng sệ sệ bên hông. Ông nào cũng to lớn dềnh dàng. Một ông để râu chữ O quanh mép. Một ông mặt mày trụi lơ. Ngoài khẩu súng lục, mỗi ông còn cầm thêm một cây gậy ngắn, tựa như cây dùi cui của mấy thầy cảnh sát, bên Việt Nam ngày xưa. Lâu lâu, lại thấy một ông, cầm gậy huơ huơ xung quanh người khách nào đó, chắc là để dò tìm vũ khí hay cái chi chi bất hợp pháp. Mặt ông nào ông nấy giống hệt nhau: "nghiêm và buồn". Liếc nhìn mấy ông, tôi sực nhớ hồi còn bé, thỉnh thoảng ra chùa làng, thấy mấy pho tượng ông Thiện, ông Ác trấn trước lối vào mà sởn tóc gáy.
Trời tháng giêng xứ này, lạnh muốn nổ lỗ nhĩ lại thêm mưa, nên bà con đứng ngoài trời, tha hồ run lẩy bẩy dù rằng đã mặc 3,4 lần áo.
- Sáng ra kêu năm lần bảy lượt mà bố con không chịu dậy. Đi trễ quá, xếp hàng "chót bẹc" lạnh chết cha!
Bà xã nhà tôi nhỏ con mà lớn tiếng. Cự nự về việc tôi lười dậy sớm, kề rề cà rà nên mới xảy ra cớ sự này đây. Tôi làm bộ đả đớt:
- Rồi cũng tới phiên mình. Lo gì.
- Xí! Ông thì lúc nào cũng vậy. Trễ là do ông không!
Sự cằn nhằn của bà xã xét ra cũng có lý. Bả luôn luôn là người mau mắn. một người được bạn bè tặng cho mỹ từ "uy tín số 1." Uy tín gì không biết, chứ bả hẹn ai, hay ai hẹn bả, thì bả luôn luôn đến trước giờ hẹn, tối thiểu 10 phút.
Chả thế, mà hồi tôi mới quen bả, lần đầu hẹn "nàng" đi chơi. Theo kinh nghiệm học được từ những bậc lão luyện về "Tâm lý bạn gái" truyền lại, tôi tính toán kỹ lưỡng rồi tà tà đến sau giờ hẹn 5 phút thì đã thấy "nàng" đứng "thù lù" chỗ hẹn hồi nào, mà mặt mày bí rị. Tôi vội vàng giục chiếc xe đạp lên lề đường chạy nà lại, rối rít xin tha lỗi.
Bản tính của tôi hay nhường nhịn, nên mỗi khi vợ con rầy rà, tôi chỉ việc để hồn bay đi...chỗ khác, mặc ai muốn nói gì thì nói. Mà kể cũng lạ, thấy tôi làm thinh, không trả lời, trả vốn gì, thì bả cũng êm không khi nào lằng nhằng tiếp.
Dòng người xếp hàng một, dài như một con trùng đất. Tôi chợt nhớ đến những con trùng dài lòng thòng ở Phú-Sơn 4 Thái Nguyên Bắc Việt Nam, có lắm con đo được gần thước! Lâu thiệt lâu, cái đầu nhích lên một chút rồi, cả...tháng sau mới thấy cái đuôi động đậy! Nói cho cùng, chuyện xếp hàng ở xứ này bình thường như trăm, ngàn sinh hoạt bình thường khác. Chẳng thấy ai "cùn len, cùn nỉ" gì cả. Vậy mà, lác đác có vài trự, chém vè ăn gian, lấn lên trước vài chỗ. Đâu thì cũng thế, tôi nghĩ vậy. Chả bù hồi năm 78, 79. Ở Việt Nam, mỗi lần đi lãnh quà khu Tân-Sơn-Nhứt hay Cô Giang. Dành chỗ từ 3,4 giờ sáng, đứng rạc cả chân, chờ dài cả cổ, để 1,2 giờ chiều mới lãnh được 1 gói quà, của thân nhân từ ngoại quốc gửi về. Có những người từ dưới tỉnh lên trễ, còn phải "mua chỗ". Mỗi chỗ, tùy theo gần, xa cổng vào mà thỏa thuận giá cả. Thiệt hết chỗ nói.
- Gô!
Tôi giật mình đánh thót vì tiếng gọi oang oang ngay tai. Tiếp theo, là lời thông dịch, không ai khác hơn là bà xã nhà tôi.
- Đi lẹ lên, ông!
May mắn gia đình tôi vào hết. Tôi hít hà:
- May quá, nhà mình vào đủ chẳng lọt ai
- Còn ai đâu mà không lọt, ông này!
- Hề! hề!
Ông Mỹ an ninh đứng chống nạnh, chờn vờn như ông thần nước mặn, sì sồ sì xào một lúc, rồi đưa cánh tay như cái dùi chuông Đại Hồng của chùa Vĩnh Nghiêm, ra dấu cho tôi đi qua cái khung dựng khơi khơi ngay lối đi, sau khi đã lột bỏ đồng hồ, chìa khóa, bóp vào rổ, cho ông an ninh kia kiểm soát.
- È...È...È!
Cái máy đột nhiên phát ra tiếng kêu. Vậy là có chuyện ông an ninh cầm gậy chỉ tôi lùi lại phía sau khung kiểm soát, rồi làm dấu bảo tôi móc hết túi áo, túi quần xem có gì còn sót không"
Tôi lính quính soát lại tất cả các túi: không, sạch trơn. Không có gì. Ông Mỹ lại ra dấu cho tôi đi qua cái khung quái ác như lần trước:
- È...è...è...
Quái lạ. Cái đó là cái gì" Hai bàn tay tôi múa loạn lên, móc hết túi quần, túi áo. Ông an ninh bảo tôi cởi áo lạnh. Tôi cầm chiếc áo dơ cao, thì cũng là lúc, ông ta thò tay vào cái túi nhỏ. Cái túi bé xíu, nằm trong túi quần "jean" của tôi, để móc ra 1 cái muỗng xinh xinh bằng ngón tay, đưa trả lại tôi và ra dấu cho vào. Tôi đỏ mặt trong khi bà xã tôi nhăn nhó:
- Mang cái muỗng đi làm chi vậy"
- Hôm qua đi "good will", thấy cái muỗng xinh xinh mua về múc tương ớt. Lu bu nên quên mang đi luôn.
Bà xã tôi toan mở "vô lim" thì con Loan, con gái tôi cắt ngang:
- Thôi mẹ. Mẹ thông cảm cho bố đi, lúc con "chưa có" thì mẹ cự mấy, con cũng không dám cản. Bây giờ bố già rồi, lâu lâu lẩm cẩm một chút mà mẹ.
Bà vợ tôi nguýt con gái một cái thật dài:
- Thì mày đã có đâu, mà nói là không cản.
Tiếng ông an ninh vang lên như gió mùa Đông Bắc, cắt ngang cuộc đấu khẩu. Tôi nghe cái gì như "sích..sich"
Bà xã tôi nhanh nhẩu:
- Mình vào phòng số 6. Phòng số 6 ở đâu hả ông"
Cha mẹ ơi, tôi đã đến đây lần nào đâu, nhưng cũng mau mắn cốt làm vừa lòng "bu nó".
- Nó ở kế phòng số 5.
- Thế phòng số 5 ở đâu"
Tôi bị cà lăm.
- Ờ...ờ ...để đi kiếm coi. Chắc nó đâu trong này thôi.
- Chứ không lẽ nó ở ngoài đường.
Nói là nói thế, chứ tụi tôi cứ theo người đi trước, dần dà rồi cũng gặp. Đó là căn phòng lớn người ngồi chật ních, đủ mọi sắc dân Âu, Á, đen, trắng, nhờ nhờ. Già, trẻ, trai, gái lớn bé. Kẻ cao, người thấp nhấp nhô, lố nhố xì xào như chợ bán đồ lậu.
Tôi đương dáo dác kiếm chỗ ngồi, thì nghe tiếng gọi giật giọng:
- Ê. Bốp. Lại đây nè.
Tôi không phải tên Bốp nhưng cũng toét miệng cười:
- Chà đến sớm thế. Còn chỗ không"
- Còn thì mới gọi chớ. Vớ vẩn! Trông ông mãi. Bộ ngủ trễ hả"
- Xuỵt! Đừng có la. Bả mới cự nự nãy giờ cha nội. Đêm qua làm "gây síp" dậy không nổi.
- Hèn chi. Vậy còn cự nự cái gì" Bộ không thuộc hả"
- Còn hơn kéo cưa chứ không thuộc.
Tôi quay sang bà vợ:
- Em này. Anh Tư dành chỗ cho mình...
Nhưng vợ tôi và con gái tôi còn nhanh hơn nữa. Họ đang xúm vào rù rì với vợ của Tư.
Tôi hỏi Tư:
- "Nó" hẹn ông mấy giờ"
- 11 giờ. Giờ mới hơn 7 giờ, sớm chán. Còn ông"
Tôi đáp:
- Sau ông nửa tiếng. Có ai "vào"chưa"
- Lai rai. Người Việt mình coi bộ ít quá. Không thấy ai quen để mà hỏi thăm. Ông chuẩn bị xong chưa"
Trong bụng tôi nóng ran như lửa đốt song vẫn làm ra vẻ bình tĩnh:
- Có gì đâu mà phải chuẩn bị. Tới đâu thì tới. Lo cũng vậy thôi.
Tư gật gật:
- Lo thì lo trước chứ đâu đến đây mà lo cái nỗi gì!
Tôi thăm dò:
- Có nghe "nó" hay hỏi cái gì không"
Tư tặc lưỡi ra mòi thông thạo:
- Đại khái "ai là Tổng Thống đầu tiên" Có bao nhiêu Tiểu Bang. Cờ có bao nhiêu sao, bao nhiêu vạch. Sao tượng trương cho cái gì, vạch tượng trưng cho cái gì vân vân và vân vân".
Nghe Tư làm một hồi, tôi phục lăn:
- Chà! rành dữ! ông có mang mấy câu "Tư" đi không"
Tư cự nự:
- Giờ mà còn học cái gì"
Tôi cười cười:
- Tranh thủ trong khi chờ đợi. Được chứ nào hay chữ nấy, có còn hơn không...có còn hơn không.
Tôi nhại theo 1 bài hát Tư cũng bật cười, lục trong túi sách, đưa cho tôi xấp giấy:
- Đây "ông cố". Đừng có lo. Họ hỏi theo nghề. Thế nào cũng "bát"
Tôi chụp liền:
- Hỏi theo nghề là sao"
Tư nghiêm ngặt trịnh trọng:
- Hỏi theo nghề là, nếu ông làm Bác Sĩ, luật sư hỏi khéo, hơi nhiều. Nếu ông đi rửa chén, rửa cầu tiêu, thì nó hỏi dễ và hỏi ít. Cỡ mình 10 phút là xong. Họ cũng biết mình tiếng Anh tiếng "em" tào lao nên, cũng hỏi tào lao luôn.
Tôi bắt chước giọng nói trong phim Hồng Kông chuyển âm:
- Có chuyện đó sao"
Tư bồi thêm:
- May rủi là ông gặp Tây thiệt hay Tây "giả cầy" nữa.
- Ờ há! Giả cầy thì chỉ có nước "xào lăn"!
Bây giờ đã hơn 8 giờ. Trong phòng đợi, tiếng nói chuyện nho nhỏ rì rầm. Thỉnh thoảng, lại thấy một ông, một bà cầm giấy đi ngang gọi tên. Phỏng vấn viên không hoàn toàn là Mỹ. Có người da nâu, tóc đen râu rậm chắc thuộc xứ Mỹ La Tinh. Có người để râu mép, mũi cao giống Sadam Husein chắc thuộc gốc Ả Rập và có cả 1,2 người Á Châu Triều tiên hay Trung hoa vì sở này nghe nói không có Việt Nam hay Nhật Bổn.
Người Việt Nam khi nào phỏng vấn sợ nhất gặp phải ông Mỹ gốc Hàn. Ông này rất khắc nghiệt với người Việt Nam nếu không nói là ác cảm. Vô phúc tiểu hồng đức người Việt Nam nào gặp ổng thì không rắc rối này cũng trở ngại khác xảy ra. Ông nổi tiếng là đã để mộc hồ sợ đóng băng gần 8 tháng mới cho tuyên thệ. Cứ tưởng tượng đến lúc phải đối diện với ông Triều Tiên mà tôi run. Tuy có sẵn "tư" trong tay, nhưng chữ nghĩa lúc này sao mờ mịt quá. Nó y như là những trái "ping-pông" nẩy ra còn xa hơn lúc đập vào". Tôi vốn là người tối dạ, không "khứng" với văn chương sách vở cho lắm.
Bốn, năm chục năm trước, tôi cũng được đi học đi hành như ai, nhưng văn bài là một cực hình đối với tôi. Trong lúc các bạn chăm chỉ nghe bài và làm bài, thì tôi đọc tiểu thuyết trinh thám, võ hiệp, tôi khoái chuyện "Bàn tay máu" của Phi Long. Các môn Toán, Lý, Hóa và sinh ngữ là những liều thuốc đắng nghét nuốt không vô. Thế nên, người ta đi thi 1,2 lần là đậu. Tôi thi cả chục lần mà vẫn "xôi hỏng, bỏng không".
Có phải vì tôi không dám làm những việc dữ" Có phải vì tôi thường hay không cầu nguyện Trời Phật phù hộ. Hay cũng có phải vì "Trời sinh voi thì sinh cỏ" cho nên, những kẻ kém thông minh như tôi may mắn được hưởng một chút "thái bình""
Rồi như diễn tiến của sự việc, tôi đã gặp phỏng vấn viên là một người Mỹ từng sống ở Việt Nam nhiều năm, nói tiếng Việt rất sõi - sõi như Delena khi hát nhạc Việt Nam- phỏng vấn trong lần thi nhập Mỹ tịch và thế là tôi cũng "bát".
Từ bấy giờ, tôi nghiễm nhiên trở thành công dân Mỹ. Công dân Mỹ trên hình thức giấy tờ hộ tịch nhưng khuôn dáng vẫn thuần túy là một người Việt Nam mũi tẹt, da vàng và đặc biệt không biết nói tiếng Mỹ dù mang Mỹ tịch: Robert Nguyễn.
Seattle tháng sáu, hai ngàn
NGUYỄN HOÀN