(Bài tham dự số 119\VB0916)
Ngày còn ở Việt Nam, ông anh họ từ Mĩ về chơi, cả nhà ai cũng ngớ ra khi anh ấy nửa đùa, nửa thật khoe về cái bằng Master Card của ổng. Đơn giản thì Master có nghĩa là thầy giáo, hoặc cao cấp hơn là Tiến sĩ, nhưng ai ai cũng ngạc nhiên thán phục đến sát đất, không hiểu lúc anh ấy ở Việt Nam, tiếng Anh không đầy một bàn tay, vậy mà nay trở về đã học hành, đỗ đạt được như thế, đúng là mồ mả ông bà táng hàm rồng.
Sau này sang Mĩ, cả nhà mới té ngửa ra về cái bằng Credit Card của ông anh họ, đấy chỉ là thứ ăn trước trả sau, mà chữ Credit lúc nào cũng kề một bên đít, chạy đâu cũng không thoát, chỉ trừ khi về với ông sáu tấm.
Sang Mĩ, đến lúc đi học ESL mới thấy bằng cấp ở xứ này loạn cào cào cả lên, học ngắn học dài gì cũng có bằng, làm bài giỏi cũng bằng, xuất sắc về môn nào đó là bà giáo cũng âu yếm tặng cho một tấm về xem chơi cho đỡ buồn.
Thằng bé con nhà tôi mới học Tiểu học mà đã nhiều bằng quá. Không biết có phải những chữ Certificate đều có nghĩa là bằng cấp không, đi học đầy đủ không nghỉ ngày nào cũng có bằng, ra thư viện đọc sách lem nhem, ghi ẩu mấy cái tên sách cũng có bằng khen và chữ kí của Thống đốc Tiểu bang, rồi còn nhiều thứ giấy khác cứ ngập cả lên. Sự thật tất cả không phải đều không có giá trị, nhưng lạm phát bằng cấp, giấy khen nhiều quá hóa cũng nhàm, nhìn như miếng giấy lộn. Thằng con lớn của tôi học Đại Học cũng mang về bao nhiêu bằng, thấy tôi nhìn với đôi mắt nghi ngờ, nó vội giải thích là toàn bằng có giá trị, không phải mua sẵn ở Office Depot rồi viết vớ vẩn vào là được. Nó nói thì nói, tôi vốn dốt lại đa nghi, nhất là từ ngày qua Mĩ thấy lắm thứ lạ, thỉnh thoảng trong đống thư từ, tự nhiên thấy có một công ty nào đó gởi cho mình tấm bằng,trên ấy tên tuổi được ghi chữ mạ vàng rất đẹp, mà mình lại chưa hề thi cử bao giờ, thế là bụng đâm mừng rơn, lại nghĩ ngợi khi khổng khi không mình đâm có bằng cấp tự trên trời rơi xuống.
Chương trình học hè của đứa con út, có một tháng dành cho phụ huynh học sinh. Đa số, dân ở đây là dân tộc thiểu số, cho nên vấn đề liên lạc giữa nhà trường và phụ huynh thật phức tạp, do đó mới có chương trình bổ túc dạy hè cho phụ huynh. Một tháng ấy gồm có những ba chương trình: ESL, Computer và Dinh dưỡng trong đời sống. Tất cả phụ huynh học giỏi, học dở gì cũng chỉ có một lớp, từ đánh vần a,b,c,d. . .,nguyên âm với phụ âm, chưa đọc thông mấy câu hỏi thăm sức khỏe nhau thì đã mãn khóa, thế là "ò e, con me đánh đu, thằng cha nhảy dù. . .", cả lớp có một bữa party ra trò để nhận bằng tốt nghiệp.
Lớp Computer mở ra một ngày hai tiếng, một tuần bốn ngày, đại khái là mỗi người một màn hình và một con chuột, ai nấy ngồi nghiêm chỉnh, căng thẳng nghe cô giáo chỉ dẫn. Khổ nỗi, vì chỉ có một tháng, ABC chưa thông thì cứ cô nói cô nghe, hoặc trò cứ nghe mà không cần biết cô nói gì, một lũ già đầu tay táy máy con chuột, ngồi nghệt mặt ra nhìn con cóc, con nhái nhảy nhót trên màn hình, bấy nhiêu cái mồm mấp máy theo Ờ, Bờ, Cờ vui ra phết, cứ thế một tháng qua nhanh, mỗi người được một tấm bằng tốt nghiệp Computer "dzỏm".
Đi học chung với nhiều sắc dân khác nhau, Mễ, Tàu, Việt xem nhau như anh em, dù rất ít khi bày tỏ được sự thông cảm với nhau, chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt. Lớp học Dinh Dưỡng thường được bà con khoe tài nấu nướng của dân tộc mình: Mễ thì có mấy món ăn cay, rất nhiều đậu, Tàu có mì xào, dầu ăn đẫm trong các món chiên, bảo đảm về lâu về dài có nguy cơ bệnh mỡ trong máu, Việt Nam ta có món chả giò làm chuẩn, thêm tí rau xanh làm gỏi cuốn và món nước mắm chua đậm đà hương vị quê hương. Các bà thày được dịp thưởng thức ngon miệng mà không phải trả tiền, bèn hoan hỉ tặng cho mỗi người một tấm bằng.
Hôm cuối khóa cũng rôm rả ra phết, có sự hiện diện của bà hiệu trưởng, các giáo viên và học trò cũng hân hoan ra mặt,rồi Ư quay phim, chụp hình, lại có một thứ không thể thiếu là bằng cấp. Hôm ấy tôi nhận được những ba mảnh bằng tốt nghiệp, thật xứng đáng cho một tháng đèn sách.
Tuy có nhiều bằng như thế nhưng vẫn nói không thông một câu tiếng Anh, tay cứ bấm loạn xạ con chuột khi xử dụng Computer mà vẫn không biết làm sao để điều khiển cho máy chạy, gặp Mĩ vẫn lắp bắp, ú ớ, nghẹn ngào không thốt được nên lời, bao nhiêu từ ngữ đi chơi mất cả, lúc chia tay chữ nghĩa mới thập thò bò ra, thôi thì chỉ có nước véo tai, đấm ngực tự sỉ vả mình sao mà dốt thế.
Sự thật, ngoài những cái bằng dzởm như thế, thiên hạ cũng có đầy bằng thật, bác sĩ, kĩ sư, dược sĩ, thầy giáo học tóe khói mới lấy được bằng. Dân Mĩ có một điều rất thú vị là họ có rất nhiều thứ bằng cấp, giấy khen, nhờ vậy dốt nát như cỡ tôi cũng có cái an ủi là có đầy bằng cấp, nhờ nước Mĩ có dư thừa sáng kiến và "giấy" cho nên không bao giờ hà tiện lời khen.
Sẵn đây tôi cũng xin kể một câu chuyện vui quanh quẩn vụ thi Quốc tịch. Bà con mình thật thông minh, tuy không đọc được chữ nào trên giấy trắng mực đen về lịch sử Hoa Kì, nhưng môn học thuộc lòng vốn là bửu bối của dân mình, do đó mới có chuyện một cụ già trả lời vanh vách bài học thi quốc tịch, khi nhân viên sở di trú quá ngạc nhiên về sự thông minh của cụ, bèn hỏi một câu rất dễ: "Hôm nay, bà đã ăn sáng chưa"" thì cụ mình tịt mít, chịu không biết họ nói gì.
Hôm đi thi vào công dân Mĩ, tuy gạo bài cả tháng mà sao lúc đó tôi run thế," run như run thần tử thấy long nhan" vậy, lúc vào thi người cứ lẩy bẩy như sốt rét ngã nước. Cũng may, tôi trót lọt qua kì thi nhờ bà giám khảo dễ tính, tôi trở thành công dân Hoa Kì mà không biết nên buồn hay vui, kể cũng hách thật khi từ nay mình đã trở thành công dân một nước giàu mạnh như Hoa Kì, nhưng lòng vẫn ấm ách một nỗi buồn là mình đã đánh mất quê hương. Trong bài sát hạch, người giám khảo hỏi tôi câu này:
"Nếu Hoa Kì và Việt Nam có chiến tranh, bạn theo ai""
Dĩ nhiên tôi phải nói là mình hoàn toàn trung thành với nước Mĩ, nhưng bụng tôi lại nghĩ, nếu quê hương tôi không lọt vào tay Công Sản, có bao giờ chúng tôi lại bỏ nước ra đi. Còn trở lại chuyện chiến tranh năm xưa giữa hai khối Tự do và Cộng sản, thì "mời ông, ông đánh ngay đi, chúng tôi theo ông cả tay lẫn chân", chỉ tại ông giúp không đến nơi đến chốn, bây giờ tôi đã hiểu rằng không có tình bạn giữa các quốc gia, mà chỉ có quyền lợi trên hết, để ngày nay đất nước tôi nên nông nỗi này, là cũng tại các ông đấy chứ.
Trở về câu chuyện bằng cấp của nước Mĩ, mấy bằng kia tôi coi như giả hết, nhưng bằng Quốc tịch thì tôi quí lắm, vì nhờ nó tôi có cái Pass Port, muốn đi đâu thì đi miễn trong túi có tiền, để thỏa mãn sự kềm tỏa thằng dân bao nhiêu năm sống dưới chế độ Cộng Sản. Tôi mua một cái khung rất đẹp, lọng kính mảnh bằng "thiệt" treo lên một chỗ đẹp nhất trong nhà. Một người Mĩ, bạn của con tôi đến chơi nhà, hắn tò mò đọc rồi hỏi tôi:
" Hê, cái gì đây""
Tôi hãnh diện khoe:
" Bằng chứng nhận công dân Hoa Kì của tao đó"
Thằng nhỏ ngạc nhiên, nó thắc mắc:
"Sao tui Mĩ mà không có bằng""
Tôi trêu hắn:
" Á à, như vậy phải về hỏi má mày xem, coi chừng mày không phải người Mĩ.
Nó gân cổ lên cãi:
"Tui Mĩ mà, nhưng sao tui không có bằng."
" Ố là là, vậy có khi mày không phải người Mĩ, chứ muốn làm người Mĩ phải có bằng."
Thằng nhỏ đỏ mặt tía tai lên, cãi:
" Tui Mĩ mà, Mĩ thiệt mà, nhưng sao không có bằng".
" Hê, tao có hai thằng cháu con lai, bố nó Mĩ mà chúng nó cũng đâu phải là công dân Mĩ đâu". Tôi đưa cho nó xem hình hai thằng nhỏ Mĩ lai chưa được gọi là công dân Mĩ, và có lẽ không bao giờ thành công dân Mĩ, vì hai thằng quậy quá, bị sở Di trú hăm he tống về Việt Nam. Hai thằng nhỏ mắt xanh, tóc vàng, đúng là khuôn của Mĩ đúc ra, vậy mà không phải Mĩ.
Cha mẹ ơi, một ngày sáng sủa nào đó, tôi trở về quê hương, đem tất cả bằng cấp tào lao về lòe bà con thiên hạ, vui phải biết, nhất là như tôi, dân i tờ rít, nay qua Mĩ mới có mấy năm mà bằng cấp đã loạn cả lên. Cám ơn xứ Mĩ, người Mĩ, đã không hẹp lòng cho chúng tôi một chút vui về những ngày lưu lạc nơi xứ lạ, quê người.
NGUYÊN NHUNG
Gửi ý kiến của bạn
