Job Và Tuổi Già

Hãng Aldila nằm chơ vơ trên một ngọn đồi. Nơi đó thuộc vùng Rancho Bernardo (San Diego), cách apartment tôi hơn 45' xe chạy freeway.

Lần này là lần thứ hai tôi đến đây. Đến để apply việc làm. Vì tháng sau, tiền trợ cấp xã hội sẽ bắt đầu chấm dứt.

Lần thứ nhất, sau khi xem xong tấm đơn của tôi, cô thư ký lắc đầu quầy quậy :

- Sorry, ông không có kinh nghiệm. Chúng tôi không thể nhận ông vào làm được.

Tôi lắp bắp :

- Thưa, tôi... cần việc làm. Tôi... có khả năng. Tôi...s ẽ cố gắng...

Cô thư ký đặt bút xuống bàn, lơ đễnh ngó ra khung cửa. Nắng chói chang ngoài đó. Nắng đổ lửa trên những tàng cây lấm tấm hoa vàng :

- Thế... ở Việt Nam ông làm cái gì "

Tôi lật đật chỉ vào tấm đơn. Chỗ Employment. Chỗ tôi vừa viết ra những dòng chữ chân thành :

- Thưa, trước 1975, tôi là chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa. Sau 75, VC chiếm miền nam, tôi vào tù. Sau đó, mãn tù, sang Mỹ theo chính sách HO, diện refugee.

Cô thư ký chợt đứng lên, nóng nảy :

- Tôi không cần những thứ đó của ông. Chúng tôi chỉ cần kinh nghiệm. Kinh nghiệm làm việc. Mời ông...

Tôi tiu nghỉu ra về. Nỗi buồn lan rộng, nặng trĩu đôi chân.

Khi mãn tù VC, tôi có lông bông bán cà rem, bán vé số...kiếm cơm qua ngày. Chẳng lẽ tôi ghi vào tấm đơn cái công việc nghề không ra nghề, nghiệp không ra nghiệp này ư " Ở Mỹ, tìm job gay thật" Y như lời " hù" của ông bạn láng giềng, khi tôi vừa chân ướt chân ráo đến San Diego "Sang đây, già quá, khó kiếm việc làm!".

Lần này, đến đây, tôi nhất định xin được job. Tôi nhẩm đi nhẩm lại những câu "láo" sắp sẵn trong đầu. Nghề nghiệp ở Việt Nam: sản xuất đồ phụ tùng xe đạp cho công ty Đồng Nai (10 năm kinh nghiệm).

Quả thật, sau khi điền đơn, tôi được cô thư ký hôm nọ interview tại chỗ. Và chẳng bao lâu, cô vui vẻ dẫn tôi vào phòng làm việc, giới thiệu với supervisor.

Hãng Aldila là hãng golf, có nhiều department, sản xuất luân phiên theo kiểu dây chuyền. Phòng làm việc rộng rãi, nhân viên khá đông, gồm nhiều sắc dân trên thế giới. Tôi được phân công làm deepping, nghĩa là clean các mandrel (khuôn golf) bằng giấy nhám, trước khi dìm chúng vào hỗn hợp foam, rồi lau khô lại cho sạch sẽ.

Kế đó, các mandrel được chuyển vào rolling. Ở đây, nhân viên sẽ dùng loại giấy đặc biệt (giấy có sợi kim loại) cuốn lại nhiều lớp theo hình dạng mandrel. Lúc này, mandrel được đưa vào các container có áp suất cao để hấp. Sau khi hấp xong, cuộn giấy đặc biệt sẽ cứng lại, và nhờ những sợi kim loại liên kết vào nhau, nó đã trở thành một cây golf rắn chắc. Tách chúng ra khỏi mandrel, rồi đưa vào phòng printing. Ít lâu sau, chúng đã trở thành những cây golf có màu sắc sặc sỡ. Các mandrel lại đưa vào deepping, rồi cứ thế... tái sản xuất theo qui trình cũ.

Công việc chỉ đơn giản như vậy! Cây golf chỉ bán cho dân chơi thể thao! Thế mà chúng tôi làm việc không ngừng, mỗi ngày overtime thêm 1 giờ, mỗi tuần overtime thêm thứ bảy. Hãng mở thêm 3rd. Shift, máy chạy sình sịch suốt đêm ngày.

Tổ deepping gồm 4 người, tất cả đều ở dạng tuổi xế chiều: Domingo, Almed, Richard và tôi.

Domingo, người Philip-pines, tuổi đời gần bảy bó. Ông đã đến tuổi "hưu" từ lâu, nhưng vẫn chưa chịu rời nghề, cái nghề mà ông từng lăn lộn gần 20 năm nay. Quê Domingo ở đảo Bohol, một trong 11 đảo của Philippines có cư dân đông đúc nhất, có diện tích lớn nhất: 2.600 km2 (so với các đảo khác, trên toàn nước Phi.)

Almed, người Somalia, quê ở Mogadishu. Hắn là người trẻ nhất trong tổ, vừa tròn 45. Hắn đến Mỹ từ năm 1991, lúc đất nước hắn nằm trong tình trạng vô chính phủ, bởi cuộc chiến civil war đẫm máu.

Richard, người Sudan, 60 tuổi. tính tình vui vẻ, náo nhiệt. Anh sinh ra và lớn lên ở thủ đô Khartoum.

Dù khác nhau về màu da, về nòi giống. Ngôn ngữ lại bất đồng. Tính tình, nhiều lúc cũng mâu thuẫn. Tuy vậy, chúng tôi rất yêu thương nhau, giúp đỡ và hợp tác cật lực, hoàn thành công việc một cách xuất sắc. Đôi khi, chúng tôi vẫn có một chút "kỳ thị", vì niềm tự tôn hoặc tự ái dân tộc. Nhưng chút "kỳ thị" đó, chỉ thoáng qua. Nó xảy ra rất nhẹ nhàng, và cũng rất vui vẻ. Như câu chuyện cởi mở dưới đây :

Domingo vừa dựng chồng mandrel lên giá, vừa phất tay về phía chúng tôi, dõng dạc :

- Ê, đất nước chúng bây có chi đặc sắc bằng đất nước tao không" Philippines bao gồm tất cả 7,100 đảo lớn, nhỏ. Ở Châu Á và Châu Phi, đất nước thằng nào nhiều đảo hơn đất nước tụi tao "

Richard vỗ ngực :

- Đây, xem đây! Sudan là nước Cộng Hòa nằm ở đông bắc Châu Phi. Là một nước lớn nhất, lớn nhất Châu Phi. Còn là một nước có nhiều quặng mỏ kim cương giá trị.

Tới phiên Almed, hắn ta ậm ừ ậm ạch một lát, mới thốt nên lời :

- Tui...tui...hỏi các ông" Có đàn bà xứ nào...ăn mặc sang hơn đàn bà xứ tui " Đàn bà xứ tui, quấn vải từ đầu tới chân, rộng thùng thình...

Mọi người bật cười vang, cười chảy cả nước mắt. Almed mắc cỡ, chỉa sang tôi :

- Thế...còn ông " Đất nước ông...ra sao "

Tôi khôi hài, nửa đùa nửa thật :

- Sau năm 1975, nhân tài của nước tôi như lá mùa thu rụng. Người có tú tài, cử nhân...đông như kiến, phải ra đạp xích lô, hoặc bán thuốc lá...kiếm cơm. Như tôi đây - đường đường một trung úy hải quân - cũng đi bán cà rem, bán vé số... khắp nơi.

Cả tổ chưng hửng. Rồi, đồng thanh vỗ tay, phục Việt Nam là một đất nước "địa linh nhân kiệt".

Ngày nọ, Domingo bị gọi lên văn phòng. Hãng Aldila quyết định cho ông "về vườn". Almed cũng từ giã chúng tôi. Hắn muốn lên Las Vegas đổi job, để có cơ hội đi lên. Minimum wage quá ít, so với sức năng động của hắn, chẳng hợp lý chút nào" Chúng tôi mở party, tiễn các bạn. Ai nấy đều ngậm ngùi, ôm chặt nhau, như không muốn rời.

Thế đấy! nước Mỹ có ngàn công triệu việc. Biết bao Job đang mở ra, chờ đón đủ mọi hạng người, mọi lứa tuổi. Làm việc ở đây, chúng ta còn được dịp gặp gỡ, thân thiện với các sắc dân khác. Và chính sự giao tiếp đó, tài năng mới được nẩy nở, góp phần vào sự phú cường cho Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ.

PHẠM HỒNG ÂN

• Đứa Con Trời Cho
• Giữa Hai Bờ Sinh Tử
• Chuyện Tình Đổi Đời Tại Mỹ
• Chuyện Dài Di Dân Gốc “Mễ”