"móc Lò" Kiểu Mỹ

Người viết: TRƯƠNG TẤN THÀNH
Bài số 729-1308-76-vb8-041705

Khi nói đến lối đối thoại "móc lò" ta thường nghĩ ngay tới những "kép độc" hay mấy tay nói "móc" trong giới cải lương như Diệp Lang hay Văn Chung hoặc trong giới thoại kịch như Thanh Việt, Phi Thoàn, Khả Năng, Thanh Hoài hoặc trong giới ca nhạc tạp lục "tùm lum" như hề Tùng Lâm. Nhưng theo nhận xét của riêng tôi thì hầu như lối "móc lò" của phe ta chưa ăn thua gì khi so với lối "móc lò" kiểu Mỹ. Xin được trình bày dưới đây lý do tại sao.
Những tay "móc lò" nổi tiếng hiện nay trên các đài TV của Mỹ trong các chương trình "Late Night Show" diễn về khuya có thể kể đến: David Letterman, Day Leno và Conan O'Brian. Những tay này ngoài việc chọc cười thiên hạ họ còn có tài "móc lò" các nhân vật quan trọng như tông tông Bush "con" của bọn mình.
Ngoài các tài tử, ca sĩ, đạo diễn và các nhân vật nổi danh, kể cả "quái nhân" trong các lãnh vực khác, họ còn mời cả các VIP trong chính quyền lên show của mình như David Letterman đã mời bà thượng Hillary Clinton lên đấu láo với mình hồi mới gần đây.
Lối "móc lò" của ta thường chĩa mũi dùi vào những tật xấu của các quan lớn xôi thịt, những ông chồng ăn chả, những bà vợ ăn nem, tính tham lam bủn xỉn của các boss sợ vợ, các mệnh phụ phu nhân đã hết thời xuân sắc, da nhăn bụng bệu mà vẫn thích mặc váy đầm "xăng xú" hở ngực, hở lưng vân vân và vân vân. Lối "móc lò" của mấy tay talk show hosts kể trên có khác của ta nhiều về cả hình thức lẫn nội dung.
Về hình thức thì ta phải nói thật là phong phú. Họ có ban nhạc riêng và một ê kíp dàn dựng, lo về tài chánh và quay ngoại cảnh cần cho chương trình mỗi đêm. Về mặt dàn cành và y phục thì rất đa dạng. Tuy cả ba tay đều mặc vét chỉnh tề nhưng vẫn có nét cá biệt. Như David Letterman luôn mang vớ trắng và giày da đen bóng mỗi khi diễn, thường lập lại những câu nói tếu của mình nhiều lần trong show. Đôi khi tung những độc chiêu như lần David nhà ta dán cùng mình thuốc tiêu thực sủi bọt alka seltzer rồi nhảy vào một thùng nước cho nó sôi lên ùng ục chơi.
Về nội dung thì mỗi "tay móc lò" có ngón nghề riêng của họ. JayLeno thì thường hay khích tướng khách được mời lên show để họ làm những trò khỉ làm khán giả cười muốn té...!
Conan O'Brian thì lối "móc" thật là độc nhắm vào chỗ hiểm của các "nạn nhân" của mình và với tài biểu hiện qua sự thay đổi nét mặt, khi đang cười toe toét bỗng trở lại nghiêm mặt tỉnh queo!
Còn anh hề Dave thì có tài phỏng vấn bất cứ hạng người nào, trong mọi lãnh vực và làm họ phải "tự thú" những gì "tiếu lâm" của đời tư mình mà họ thường giấu kín! Tuồng tích của David thường theo trình tự như sau: mở màn bằng tin tức thời sự rồi dựa theo đó mà trêu chọc thiên hạ. Sau đó giới thiệu tiết mục các người được mời tới phỏng vấn, kế đó là ngón tủ của Dave "Top Ten List" đó là danh sách đếm ngược từ mười đến một những điều thọc lét thiên hạ. Cái độc đáo của chương trình của anh Dave là phần đối thoại với anh chàng trưởng ban nhạc đa tài "lùn mã tử đầu hói"" là Paul Schaffer và ban nhạc hùng hậu của đài CBS. Hai anh hề này đối đáp nhau rất tương ứng "kẻ tung, người hứng" nghe thật là khoái lỗ nhĩ. Đây là điểm trội của chương trình của Dave so với JayLeno và Conan dù Conan cũng bắt chước đối đáp với anh chàng nhạc trưởng đánh trống, cầm dùi của mình nhưng so ra thì phần đối đáp thua xa.

Tất cả ba tay "móc lò" này đều có đặc điểm chung là có trình độ và kiến thức cao. Anh chàng Conna O'Brian tốt nghiệp đại học và từng là chủ tịch hội phiếm bút của văn phẩm nổi tiếng Havard Lampoon chứ không tốt nghiệp ở lớp ba trường làng cho nên họ châm chọc rất đau những nhân vật nổi tiếng trong chính giới, làm hả hê đám bình dân vốn bực tức vì thấp cổ bé họng.
Cả ba thường chọc quê mấy ông bự như tông tông Bush là nói xạo, Clinton là hay thả dê bậy, Kerry là "mặt ngựa" vân vân và vân vân, chẳng từ ai cả. Có lần tôi khoái nhất đó là đêm David nói móc tên "quái nhân chủ tịch" Bắc Hàn. Kim Yong, sau lời giới thiệu về cuộc sống "kham khổ" của tên này trong khi dân Bắc Hàn chết đói, hắn ăn toàn trứng cá quý và mắc tiền caviar, rượu lâu năm ngon bổ, bụng mỡ phì ra như cái trống và lại có tật hay cưỡng ép tình dục các cô đào có nhan sắc nữa. David móc hắn thật đau "tôi không hiểu nổi con người của tên quái này, chắc cha của hắn phải có cái tên là Mentally ill" ở đây mới thấy cái tài móc độc địa của David qua lối chơi chữ dùng hai tiếng có cùng âm ìa (tên của Kim) và ill có nghĩa là bệnh mà mentally ill nghĩa là bệnh thần kinh. Chửi cha thế thật là đau và có tài móc thật độc phải không thưa các bạn.
Ở cái xứ tự do như xứ Mỹ này ai cũng có quyền chọc quê từ vua quan tới dân đen thì nếu có tài "móc" thật hay như ba anh đàng trên thì hốt bạc. Có lẽ đây là một lối "trả thù" cho sự tức bực và chán ghét của đám bình dân đối với giai cấp thống trị. theo thiển ý. Ngoài những tiết mục râu ria để thọc lét thiên hạ thì cái tài đánh trúng vào tâm lý và ẩn uất bị đè nén của dân Mỹ này phải chăng là điểm chính yếu để ăn tiền của các thầy móc này chăng"
Nói đến chuyện tiền thì khi David Letterman rời đài NBC sau khi "sư tổ" chọc cười là Johnny Carson về hưu nhường ngôi lại cho Jay Leno để qua đầu quân cho đài CBS thành lập "Late Show with David Letterman" thì cát xê của anh ta chỉ có 42 triệu đô la thôi. Còn Lay Leno được trả cho show của mình trong năm 2002- 2003 mới có 20 triệu.
Để tóm lại, theo như mình nghĩ thì "móc lò" kiểu Mỹ không phải là chuyện dễ. Để lên được hàng ăn khách thì các tay móc lò kể trên phải vừa có độc chiêu, vừa có trình độ vừa bỏ công học hỏi và theo dõi thời sự, sành tâm lý và gãi đúng chỗ ngứa của khán giả ở đủ mọi từng lớp trong xã hội chứ nếu không thì không ai lại chịu thức tới nửa đêm để xem lối khôi hài rẻ tiền vừa hao điện lại vừa bị mất đi những giây phút lâm ly, quý báu để hú hí với bà xã, phải không thưa các bạn.

Trương Tấn Thành
(Ba Tê Saigon)

• Memorial, Ngày Để Tưởng Niệm
• ”vạch Áo Cho Người Xem Lưng”
• Đường Xe Điện Kỳ Thú ở Thụy Sĩ
• Du Ký Xuyên Bang: Tới Vùng Bình Nguyên