Người đàn ông Mỹ với mái tóc trắng xoá và đôi mắt sáng quắc sau cặp kính trắng cứ chăm chú nhìn tôi như muốn dò hỏi một điều gì thầm kín. Tóc ông bạc nhưng không hói như bao nhiêu người Mỹ tôi thường gặp. Dáng vóc trông vừa mảnh khảnh lại vừa khác thường, bởi bờ vai trái của ông xệ hẳn xuống như một kẻ tật nguyền. Ông ngồi đó, đối diện với tôi nơi bàn cơm tối trong một nhà ăn của trường đại học ở Washington. Qua ánh mắt, tôi dự đoán có lẽ trong thâm tâm ông đang thắc mắc :
'' Anh có phải là người Việt Nam không ''" Hoặc là : ''Anh đến đất Mỹ này lâu chưa " Tại sao anh lại ở nơi đây, nơi một trường đại học của người Mỹ ''"
Thầm đoán vu vơ những câu hỏi đại khái như thế, rồi Tôi cũng mạnh dạn nhìn thẳng vào ông như muốn phải ứng :
- Không biết cái ông này đang thắc mắc gì vậy " Ông muốn hỏi thăm về quê hương tôi, hay ông đang muốn tâm sự một nỗi niềm trong chiến tranh Việt Nam mà ông đang ấp ủ trong lòng như bao cựu chiến binh khác.
Trầm ngâm với dòng suy tư của người muốn hỏi cũng như kẻ đang sẵn sàng phản ứng. Một không khí lặng lẽ giữa hai con người không cùng chủng tộc nhưng lại đang muốn thăm dò về nhaụ Phòng ăn chiều nay thưa thớt. Tất cả đang dán mắt vào truyền hình để theo dõi tin tức sốt dẻo của cuộc khủng bố. Bàn ăn của tôi chỉ có chừng năm người, nhưng những người ngồi quanh bàn hôm nay lại đang say mê với câu chuyện Trung Tâm Thương Mại Thế Giới và của Lầu Năm Góc tuần quạ Riêng người đàn ông đăm chiêu này dường như chẳng quan tâm nhiều đến chuyện thời sự sốt dẻọ
Bất chợt, ông nhổm dậy, vụng về đẩy chiếc ghế ra khỏi bàn ăn và làm nó té sầm trên sàn nhà. Cả phòng ăn nhớn nhác quay lại phiá người đàn ông hơi vụng về ấy như xem thử có gì đã xảy rạ Vì sau cuộc tấn công kinh hoàng ở New York, mỗi tiếng động, mỗi âm thanh lạ đều tạo nên một nỗi hoang mang, sợ hãị Có lẽ vì thế mà âm thanh của một chiếc ghế đổ trên sàn nhà cũng làm cho mọi người nhớn nhác. Còn người đàn ông ấy thì lại nở một nụ cười nhẹ nhàng và dơ tay như thầm xin lỗi tất cả mọi người vì sự vụng về ấỵ
Cúi xuống dựng chiếc ghế đổ dậy, ông ta tiến về phía chỗ tôi ngồi và mở đầu một câu hỏi đúng ngay như câu hỏi tôi đã dự đoán:
-Anh có phải là người Việt Nam không "
-Vâng , Tôi là người Việt Nam. Tôi tự tin trả lờị
-Tôi là Philip Lucid, Father Lucid. Ông ta tự giới thiệụ
-Chào Cha Lucid, tôi là Nam. Tôi bối rối chào ông.
Rồi kéo một chiếc ghế trống của bàn bên cạnh, tôi lịch sự mời ông Linh mục ngồị Trong lòng tôi hơi bối rối, hoá ra ông này là một Linh mục. Vậy mà lúc nãy tới giờ tôi cứ nhìn vào ông với ánh mắt có vẻ nghi ngờ. Vừa ngồi xuống, ông ta vào đề ngay:
-Anh có biết An Khê không "
Tôi hơi ú ớ, chắc ông đang hỏi một từ Latinh nào chăng" Rồi tôi hỏi lại:
-Xin ông hỏi lại ạ, tôi nghe chưa rõ.
-Anh có biết An Khê ở Việt Nam hay không " Ông lập lạị
Tôi chợt hiểu ! à thì ra ông ta đang hỏi thăm một địa danh ở Miền Trung Việt nam. Tôi đáp ngay:
-Tôi có nghe về An Khê, nhưng chưa bao giờ đến đó. Dường như đó là một vùng thuộc về Miền Trung Việt Nam.
-Đúng rồi, có lẽ An Khê ở gần Đà Nẵng. Đã quá lâu rồi nên tôi không còn nhớ rõ. Tôi chỉ biết rằng mình đã ở đó 2 năm và cũng là lúc tôi bị bắn gục trên chiến trường An Khê. Ông ta nói trong đôi mắt trầm buồn.
Mắt ông trầm buồn, nhưng mắt tôi lại tròn xoe kinh ngạc nên bắt đầu tuôn một loạt câu hỏi dồn dập:
-Tại sao ông là Linh mục mà lại ở bên Việt Nam" ngày xưa ông đi lính hả " Cấp bậc là gì vậy ".
-Vâng. Tôi mang lon đại uý, là Tuyên uý quân độị
Tôi không hiểu tuyên uý quân đội là gì nên hỏi tiếp:
-Thưa ông, Tuyên uý quân đội là gì ạ "
-Là Linh mục hay tu sĩ công giáo phục vụ trong quân độị Ông trả lời ngắn gọn rồi kể tiếp:
-Tôi tình nguyện qua Việt Nam năm 1968, sau khi chịu chức Linh mục. Phục vụ tại An Khê 2 năm. Rồi trong một trận hành quân ở đó cùng những người lính trẻ , họ chỉ mới 17-18 tuổi đầu, phần đông vừa xong trung học, chưa biết đời là gì. Tôi thương bọn trẻ, nên xin phép ra ngay chiến trường để vừa bên cạnh họ và vừa để giúp đời sống tinh thần trong lúc khẩn cấp cho những người bị thương và hấp hốị Rồi Trong một trận đánh quá căng với Việt Cộng, lính tráng ngã nhiều quá. Tới phiên một cậu lính rất trẻ bị trúng đạn và ngã xuống, tôi vội cúi xuống bế cậu lên mong kéo qua nơi an toàn hơn để băng bó và xức dầu, thì một viên đạn xuyên qua bã vai tôi, và viên đạn thứ 2 xuyên qua ngực cậu lính đang bị thương trên taỵ Tôi gục xuống, buông cậu lính trẻ ra khỏi tay và cố gượng sức dùng ngón tay viết một dấu Thánh Giá trên trán cậu(Theo thủ tục tôn giáo) , rồi nhìn cậu hấp hốị Tắt thở ! Rồi tôi cũng lịm ngất trong cơn đaụ
NGUYỄN NAM SAN
10. 2001