Tác giả là nhà báo quen biết trong nhóm chủ biên một số tuần báo, tạp chí tại Dallas. Ông dự Viết Về Nước Mỹ từ 2006, đã nhận Giải Danh Dự, thêm Giải Á Khôi, Vinh Danh Tác Giả VVNM 2016, và chính thức nhận giải Chung Kết Tác Giả Tác Phẩm 2018.
*
Góc màn hình laptop hiện lên tháng sáu, bỗng nhớ câu văn tháng sáu đã đọc tự bao giờ nhưng ở lại trong tâm trí vì lạ! “It was June, and the world smelled of roses. The sunshine was like powdered gold over the grassy hillside. - Đó là tháng sáu, và thế giới có mùi hoa hồng. Nắng như phủ bột vàng trên sườn đồi cỏ.”
Câu văn diễn tả tháng sáu với không gian có mùi hoa hồng và nắng như bột vàng phủ trên sườn đồi cỏ hơi lạ với suy nghĩ trong đầu óc Việt nam về nắng tháng sáu ở quê nhà, nắng chang chang đến hoa mắt. Nắng tháng sáu nơi tạm dung, nắng đến lái xe ban trưa cứ tưởng mặt đường phía trước trời đang mưa, nhưng khi chạy đến lại chẳng có hạt mưa nào, mặt đường phía trước nữa lại cứ như nước bốc hơi vì mưa... Nên tôi nghĩ có thể đây là tháng sáu của tác giả là một người châu Âu ở lục địa già vì tôi từng lang thang trên những con đường ngoại ô từ Đức sang Hoà lan, sang Bỉ, sang Pháp… thực sự hoa hồng dại mọc ven đường to như cái bát ăn cơm, đỏ tươi và kiều diễm không thua hoa hồng trưng bày trong những tiệm bán hoa.
Ở châu Âu hoa gì cũng đẹp nhờ khí hậu và lượng mưa, tôi nghĩ vậy khi ngắm nhìn những bông hoa dại đẹp rực rỡ, đẹp khác với trong bình pha lê vì sự hoang dã luôn kích thích tính phiêu lưu, sự tò mò của con người. Và ấn tượng với một hôm lang thang trên những con phố nhỏ ở Đan Mạch vào một buổi sáng tháng sáu, tôi đã thấy một cái bàn, hai ghế ngồi có dựa lưng thuộc loại “table for two” bằng sắt sơn đen, hoa văn cổ điển trước ngôi nhà nhỏ xíu nhưng xinh xắn nhờ tươm tất và nhiều loại hoa trồng làm cho ngôi nhà có giá trị khó tính bằng tiền bạc, ít nhất là riêng tôi đứng trước ngôi nhà nhỏ và xưa cũ nhưng lữ khách qua đường mang lòng cảm khái gia chủ đã chăm sóc ngôi nhà ra cái tổ ấm của một đôi uyên ương; nhìn không chán mắt vì đến một tuổi nào đó trong đời, người ta mới hiểu được thế nào là tổ ấm gia đình, người ta sẽ thay đổi quan niệm về nhà cao cửa rộng là hạnh phúc như khi còn trẻ.
Ngôi nhà dễ thương bên Đan Mạch, dễ mến hơn tôi tả. Đặc biệt là những gì trên bàn mà tôi đã thấy như cái vỏ chai rượu vang đã hết cạn, hai cái ly chân cao trong veo, đọng một chút rượu vang đưới đáy ly như chứng tích một cuộc sum vầy mỹ mãn vì chẳng có gì nghiêng ngả hay đổ vỡ. Một cây nến trắng tàn lụi tới mặt bàn, chứng tỏ cuộc hàn huyên đêm qua của hai người nọ đã đi vào kỷ niệm, và một bông hồng còn tươi nguyên nhờ sương đêm và thời tiết bên Đan mạch mùa hè ban dêm chỉ 10 độ C. Ôi, hình ảnh bông hồng tháng sáu bên Đan mạch làm tôi hiểu hay có thể hiểu được câu, “và thế giới có mùi hoa hồng” trong câu văn trên. Dẫn đến suy đoán tác giả là một người châu Âu, sinh ra và lớn lên trên lục địa già nên có sự gắn bó tự nhiên với hoa hồng, mùi hoa hồng trong không gian tháng sáu, mùi của người bản xứ mới cảm nhận được chứ lữ khách qua đường chỉ có mùi hương còn nhớ chốn quê nhà trong ký ức tha hương như mùi hoa chanh, hoa bưởi…
Tôi thả trí tưởng tượng như thả diều khi nhỏ, con diều chắp cánh cho ước mơ bay cao, bay xa hơn cuộn chỉ nhỏ nhoi có trong tay nên cánh diều bay mất tuổi thơ. Trí tưởng tôi loại bỏ hai người ngồi tâm sự đêm qua là đôi tình nhân trẻ vì biết đâu họ là một cụ ông với một cụ bà, họ thích sống đơn sơ trong ngôi nhà nhỏ để không tốn thời giờ chăm sóc những ngôi nhà to thì mới còn thời giờ chăm sóc cho nhau, tận hưởng thời gian còn lại bên nhau… Tóm lại là một buổi tối thật đẹp cho hai người, và trên thế gian này có rất rất nhiều những hai người cũng muốn hàn huyên tâm sự, chia sẻ, chăm sóc cho nhau nhưng thời gian của họ đã bị tham vọng, quyền chức và vật chất giết chết nên họ đành xa nhau…
Và nắng. Tôi đã trải qua những ngày hè oi bức ở Paris, nóng khác với Texas, cũng không nóng nực đến đổ mồ hôi như ở Sài gòn; không nóng khô sa mạc như bên Arizona-Hoa kỳ. Sự oi bức của Paris khó tả, nhất là người Texas quen mắt với những cánh đồng cỏ để nuôi bò bất tận, những cánh đồng bắp hay lúa mì bạt ngàn, những nơi khai thác dầu nhìn như hoang vu vì không thấy người, rồi bỗng dưng lọt vào một Paris quá đông người nên ngột ngạt. Một Paris cổ kính với trúc Gothich thế kỷ 18 đã tạo nên nét đặc trưng của Paris vừa cổ điển va lãng mạn, nhưng nay chen chúc với những toà nhà hình hộp hiện đại, cao chót vót đâm lên bầu trời làm rách nát Paris. Chính những toà nhà kính này làm nên oi bức của Paris, biến những toà nhà xưa cũ thành những người già nua, thấp bé trong thế giới trẻ là những toà nhà chọc trời, chỉ cần cao lớn, không cần đẹp, phá vỡ cảnh quan đẹp cổ kính của Paris. Dưới đường kẹt xe nối đuôi nhau dài như xe lửa mỗi khoang mỗi màu, trên những hè phố thì người thập phương từ muôn phương đang đến và đi về muôn phương thành hàng rồng rắn, nên thấy nắng làm khó mọi người chứ nắng không như bột vàng trải trên sườn đồi cỏ ở Paris tháng sáu.
Qua bên nước Ý, tôi đến xứ sở mafia cho biết vì nghe nói, đọc sách báo về cảnh đẹp của đảo Sicily bên Ý, nhưng nắng mafia không bằng nắng Sài gòn vì đi xe hơi, không cảm nhận được nắng bằng đi xe đạp, nắng Sài gòn mà đạp xe lên dốc cầu thì mới biết nắng tháng sáu hành hạ người lao động, sinh viên học sinh ra làm sao? Qua bên nước Anh thì nắng nhạt, những nước bắc Âu như Na uy, Thụy điển dường như không có nắng vì mặt trời chỉ loé lên vài tiếng trong ngày hè tháng sáu. Bên đó lạ với người xứ nóng đến chơi vì sáng mùa hè người người đều mặc cái áo lạnh mỏng khi ra đường, chừng giữa trưa họ cởi áo lạnh cột ngang bụng vì chỉ về chiều chừng ba giờ đã hết mặt trời, người ta lại khoác cái áo lạnh mỏng lên người nên cuộc đi tìm nắng như bột vàng trải trên sườn đồi cỏ đành xếp vào ký ức là câu văn đẹp và chờ cơ duêyn được thấy.
Mãi đến sáng nay, dậy từ hai giờ vì ba giờ sáng bạn đến rước đi câu cá. Lái xe hơn tiếng đồng hồ mới tới biên giới Texas với Oklahoma, có hồ Lake Texoma mênh mông như biển, là nơi câu cá striper bass và hybrid nổi tiếng ở Texas. Câu từ khi còn trăng tròn trên bầu trời đêm về sáng, trăng soi mặt hồ như giải lụa vàng thật đẹp, càng đẹp với gió nhẹ làm sóng hồ lung linh giải lụa vàng, làm nhớ đến câu văn “nắng như bột vàng trải trên sườn đồi cỏ”, làm hy vọng mặt trời lên sẽ thấy câu văn đẹp thành hiện thực trên sườn đồi cỏ ven hồ vì nắng mà trường liên tưởng của tác giả nghĩ đến bột vàng trải trên sườn đồi cỏ thì ắt là phải có chất phản xạ làm cho nắng lung linh, và chất phản xạ bao phủ được cả sường đồi cỏ thì chỉ có sương đêm đọng trên lá cỏ tới khi mặt trời mọc là đủ sức phản xạ ánh sáng trên cả sườn đồi. Nhưng khi mặt trời mọc chỉ đúng như dự đoán nửa phần, màu nắng không đủ để nghĩ là bột vàng vì nắng sớm còn nhạt, nắng chưa vàng võ…
Trên đường về, người bạn ngồi băng ghế sau đã ngủ vì mệt và dậy sớm. Tôi cũng thấm mệt nhưng thương người bạn lái xe nên trò chuyện với anh ta cho bớt đường dài, tôi kể cho anh ta nghe chuyện nắng như bột vàng trải trên sườn đồi cỏ. Anh ta cười rất lạ với tôi và nói, “Tôi nói anh đừng giận, những người lậm chữ thường ngớ ngẩn với chữ nghĩa. Cớ gì anh phải dịch cho sát nghĩa để tìm không ra bột vàng, rồi lại còn “trải” với “rải” lên sườn đồi cỏ? Sao anh không dịch thoáng thôi như: nắng như bụi vàng phủ trên sườn đồi cỏ… Câu văn không đúng nhưng cũng không sai khi chuyển ngữ sang tiếng Việt. Tôi lại còn thấy nó phù hợp với tính chất lãng mạn của câu văn gốc nhờ từ “bụi” với từ “phủ” cũng có sức diễn tả nhưng mông lung, mơ hồ hơn từ “bột” với từ “trải” - “rải”…lại thích hợp với với ngữ văn, không gian của câu văn.”
Tôi cũng ngồi cười thầm với từ “lậm” vì nào giờ chỉ nghe người ta nói, “thằng ấy bây giờ lậm bài bạc rồi, lậm rượu chè rồi” Hay “anh ta bây giờ lậm cô hàng cà phê tới hết thuốc chữa nên ngày nào cũng ra quán cà phê ngồi đồng…” Lần đầu nghe anh bạn tôi nói “lậm chữ” thấy sao sao mà cũng không hiểu là sao, nhưng hiểu “may sao” khi anh ta nói tôi chợp mắt chút đi cho lại sức để chiều nay anh ta lại chở tôi đi câu ở hồ Tawaconi, cũng cách nhà hơn tiếng lái vì anh ta đã nhận được tin nhắn của bạn câu cho hay, “cá nhiều lắm”.
Tôi đã mơ màng thấy trong chập chờn dở thức dở ngủ trên đường về, tôi thấy cơn mưa hạ ban trưa nơi tôi ở thường là mưa giông, mưa to hạt với gió giật nhưng mau tạnh, và nắng lên. Nắng tháng sáu ở Texas đủ vàng để trải bột vàng trên sườn đồi cỏ. Nghĩ xong vthy vui vui trong lòng nên hy vọng cơ duyên được thấy một lần cho thoả nghĩ suy, có mang tiếng lậm chữ, bị đánh đồng với lậm bài, lậm rượu, lậm gái cũng đành chịu khi tháng sáu lại về…
Phan