Hái Dâu

Tác giả sinh năm 1956. Qua Mỹ tháng 10 năm 1994 cùng với gia đình theo diện HO. Hiện đang sống tại thành phố Tacoma, tiểu bang Washington. Đang làm việc cho một công ty thuộc ngành lâm nghiệp tại tiểu bang Washington. Sau đây là bài viết về nước Mỹ thứ hai của Minh Nghĩa.

Cuối năm 1994, gia đình tôi đến Tacoma, một thành phố ở tiểu bang Washington nhờ sự bảo trợ của một người cậu họ. Gần nửa tháng trời cả nhà tôi, gồm có một mẹ và bảy đứa con, ở tạm nhà của cậu mợ, một căn nhà nhỏ ba phòng ngủ được chánh phủ cho thuê với giá rẻ. Cậu mợ tôi đã để dành một tấm nệm xin được của người quen, trải ra giữa phòng khách cho mấy chị em tôi nằm ngủ. Sau đó cậu mợ tôi đã giúp gia đình tôi thuê một căn nhà riêng để ở. Căn nhà này cũng rất tiện lợi vì gần chợ và gần trường dạy ESL. Mỗi ngày mấy chị em dẫn nhau đi bộ tới trường học tiếng Anh.

Tiểu bang Washington nổi tiếng là tiểu bang có lượng mưa nhiều nhất so với toàn nước Mỹ. Đến Mỹ vào những ngày đầu mùa đông, trời lạnh và u ám, mấy Mạ con ngồi trong nhà nhìn ra khung cửa kính mà lòng trĩu nặng và nước mắt rưng rưng vì hoang mang và buồn. Nếu ai đã từng sống ở Huế hay đã từng nghe bài hát “ Mưa Trên Phố Huế ” do ca sĩ Hoàng Oanh hát thì cũng biết cảnh mưa dầm ở quê hương của tôi. Ở đây lẽ mưa còn nhiều hơn mưa ở xứ Huế, bầu trời cứ nằng nặng và xám ngắt một màu!

Vài tháng sau mấy chị em xin vào học chung ở Trường Tacoma Community College. Lúc ấy, cậu tôi đã tìm mua giúp chúng tôi một chiếc xe hơi cũ hiệu Odsmobile hai cửa vừa với túi tiền để mấy chị em làm phương tiện vừa đi học vừa đi làm. Nhờ đến Mỹ dưới diện HO nên chúng tôi được lãnh mỗi người khoảng 300 đô la một tháng. Mua xong chiếc xe là chúng tôi cũng cạn tiền vì phải trả tiền thuê nhà. Một năm sau, gia đình tôi xin vào chương trình trợ giúp của chính phủ dành cho những người có thu nhập thấp. Gia đình tôi được chính phủ cho thuê một căn nhà với giá rất rẻ. Mấy Mạ con ở với nhau suốt bảy tám năm trời trong căn nhà nhỏ bé này.

Thời gian đầu mới đi học, mấy chị em tôi rán tìm những lớp học buổi sáng và giờ học gần nhau để cùng chở nhau đi một lần cho tiện và cũng đỡ tốn xăng. Hơn nữa cũng tiện lợi cho mấy chị em đi làm thêm sau giờ học. Còn mùa hè thì tha hồ mà đi làm suốt ba tháng trời. Trong những ngày hè vì không phải đến trường nên ngày nào tôi và các em cũng đi làm việc suốt ngày đêm. Việc gì cũng làm hết, kể luôn cả việc đi hái dâu ở những ruộng dâu trong những vùng đất của người Mỹ da đỏ ở Thành Phố Puyallup, một thành phố kế cận thành phố chúng tôi đang ở.

Trong mùa hè đầu tiên ở vùng đất mới này, chúng tôi đi hái nhiều loại dâu mà người Việt sống ở đây gọi nôm na là dâu ngồi, dâu đứng hay dâu muộn. Đầu mùa hè, các em tôi đi hái dâu ngồi. Đây là tên gọi cho loại strawberry. Lúc đó tôi vẫn còn đi học hè nên ba đứa em chở nhau đi hái dâu. Dâu ngồi là dâu trồng trên luống, phải ngồi xuống mới hái trái dâu được. Vì ngồi lâu, gần 8 tiếng một ngày, nên buổi chiều khi ba đứa em về nhà, sau khi mở cửa xe ba đứa bước xuống xe và đi vào nhà một cách khệ nệ, chân đi hai hàng không bước nỗi lên mấy bậc thềm nhà. Tối đó ba đứa rên rỉ vì nhức mình nhức mẫy, nhất là hai cái bắp vế đau không chịu được. Vậy mà sáng sớm hôm sau, lúc 4 giờ sáng, trời còn mờ sương ba đứa em của tôi lại bới xách cơm và thức ăn, khăn gói lên đường đến ruộng dâu để tiếp tục hái dâu. Lần này anh chàng con trai, em trai áp út của tôi, không thể nào ngồi chồm hỗm để hái dâu mà anh chàng đành phải ngồi bệt trên luống dâu đến nỗi My, cô em út, phải nhắc nhở:

“Tí ơi, Tí ngồi làm bẹp hết dâu của người ta rồi kìa!”

Dù được nhắc nhở nhiều lần nhưng anh trai của cô cũng không thể nào nhấc cặp mông ra khỏi luống dâu. Tuy đi hái dâu rất là cực nhưng các em tôi đã làm bạn với nhiều người cùng lứa tuổi của các em. Họ là con cái của những gia đình người Việt đi Mỹ theo chương trình HO đến định cư ở thành phố này. Các bạn trẻ cũng đi học ở trường học và những ngày nghĩ hè, họ chở cha mẹ đến hái dâu để kiếm tiền để dành gởi về thêm cho những người anh chị của mình còn bị kẹt lại ở Việt Nam.

Khi vụ mùa của dâu ngồi sắp chấm dứt, tôi đã học xong các lớp hè nên cũng theo các em đến một các ruộng khác để hái dâu đứng. Đây là những cái ruộng trồng raspberry nhưng những người Việt ở đây gọi là dâu đứng vì dâu được trồng trên giàn, phải đứng thì mới hái được những trái dâu này. Đôi khi cũng phải vói tay lên cao thì mới hái được những trái dâu to, chín ở trên những cành cây cao. Hái loại dâu này phải cẩn thận vì nó rất dễ bị dập. Nhiều khi không để ý, cầm trái dâu hơi mạnh thì nó sẽ bị dập, nước từ trong trái dâu ứa ra, dính vào những trái dâu khác. Khi mang dâu ra cho người kiểm soát thì họ sẽ trả hộp dâu này lại cho mình. Lúc đó mình phải lội trở vô luống dâu để hái thêm cho đủ vì một khay dâu có 6 hộp dâu nhỏ. Bởi vậy mới thấy kiếm tiền không phải dễ. Nhiều hôm gặp luống dâu xấu, hái cả buổi cũng chưa đầy được một khay dâu. Đó là chưa kể nhiều khi hoa mắt vì mệt và vì nắng gắt, hái nhằm trái dâu mới vừa chín tới, màu đỏ hồng, bỏ vào hộp đem ra ngoài văn phòng cho họ kiểm tra thì mới biết là dâu chưa chín. Lúc đó mắt mũi bỗng trở nên sáng quắc vì họ để trái dâu vừa chín tới, màu hồng, bên cạnh trái dâu chín màu đỏ sậm là hết chối cãi được!

Cậu em trai út của tôi thì vừa chậm và lại vừa kỹ, sợ hái trái dâu chưa chín sẽ bị trả trở lại nên cậu ta cầm từng trái dâu một, săm soi một hồi rồi mới nhẹ nhàng bỏ vào trong hộp vì sợ trái dâu bị dập. Bởi vậy khi người ta đã hái hết hai ba luống dâu rồi mà anh chàng này vẫn còn luẩn quẩn trong luống dâu đầu tiên. Cô em gái nhìn tới nhìn lui không thấy anh mình, kêu tên anh của mình thật to mà vẫn không nghe tiếng trả lời. Hốt hoảng cô bé chạy trở lại luống dâu đầu tiên thì thấy ông anh đang thơ thẩn dưới lùm dâu mà tay thì đang nâng niu từng trái dâu. Cô em đành phải chạy vào hái phụ anh của mình cho xong để còn kéo nhau đi đến mấy luống dâu khác nữa.

Khi vừa xong mùa dâu đứng, chị em tôi lại chuẩn bị tinh thần chiến đấu qua hái dâu muộn. Dâu muộn, raspberry hay là blueberry, được trồng ở cùng những ruộng dâu đứng. Họ trồng xen kẻ thời gian với nhau để kéo dài thời gian thu hoạch. Lúc đó vì trời đã hơi se lạnh nên những trái dâu muộn nhỏ hơn và trái trên cành cũng ít hơn. Vì trái nhỏ và ít nên thời gian để hái đầy một khay cũng lâu hơn. Lúc này nhiều người không đi hái loại dâu này nữa vì không được bao nhiêu tiền nên chủ các ruộng dâu này nâng giá nhân công lên một chút. Lúc này cậu em trai giơ tay đầu hàng vô điều kiện. Cậu em không đủ sức kiên nhẫn cũng như sự tỉ mĩ để nâng niu từng trái dâu nữa nên đã bỏ mấy chị em gái, đi theo bạn bè hái dưa leo và bắp ở những cái nông trại khác.

Có lẽ hái dưa leo và bắp cần sức khỏe nhiều hơn và nhất là không cần sự tỉ mĩ nên anh chàng này vui lắm vì anh chàng vốn đã được học môn võ Vovinam lúc còn ở Việt Nam. Mới hai mươi tuổi, tràn đầy sức sống với lại võ nghệ đầy người nên chàng ta hái bắp hay hái dưa leo không biết mệt là gì. Đã vậy còn được kết bạn với nhiều người trai trẻ cùng lứa tuổi, cũng mới từ Việt Nam qua với diện HO. Sau khi xe chạy qua hái một loạt dưa leo hay bắp, những chàng thanh niên này đi sau chiếc xe, đưa tay hái những trái còn sót lại trên cây, bỏ vào một cái sọt. Khi hái đầy sọt rồi, hai người khiêng một cái sọt vào chỗ chứa hàng và được trả tiền tính từng sọt. Buổi chiều về, anh chàng còn rủ rê bạn bè đến nhà chơi rồi còn bày ra ăn uống và hát ca. Chưa kể có những ngày được về sớm họ rủ nhau đi câu cua về luộc ăn với nhau thật là vui vẻ.

Những ngày tươi sáng ấm áp của mùa hè rồi cũng qua. Dâu muộn cũng đã cạn, bắp và dưa leo cũng không còn, bầu trời lại u ám trở lại và mưa bắt đầu rơi. Không khí lành lành lại kéo đến như báo hiệu mùa thu sắp đến. Chị em tôi không còn việc làm nữa, chỉ còn nghĩ ngơi và chuẩn bị đi học lại. Những kỷ niệm về mùa dâu mà chúng tôi đã đi hái trong năm đầu tiên định cư ở Mỹ là một dấu ấn khó quên trong cuộc đời của mấy chị em tôi. Mỗi khi nhớ lại những chuyện vui buồn lúc cùng nhau đi hái dâu, tôi và cô em gái thuờng hay chọc cô em gái út vì cô bé này không thích đi hái dâu. Cô buộc lòng phải đi vì anh chị của mình đi làm không lẽ cô lại ở nhà, vừa buồn lại vừa sợ bị la là làm biếng. Mỗi buổi sáng, khoảng ba giờ rưỡi sáng, trong khi anh chị chuẩn bị bới cơm đi theo ăn trưa thì cô bé lại vén màn cửa sổ nhìn ra ngoài trời. Hôm nào trời mưa là cô ta vỗ tay reo mừng vì hôm ấy cô được ở nhà một cách hợp pháp.

Giờ đây dù gần hai mươi năm trôi qua nhưng những buổi sáng lạnh lẽo, trời mù sương chị em tôi cùng chở nhau đi hái dâu; những buổi trưa trời nắng như thiêu đốt, từ trong mấy luống dâu chị em lôi thôi lếch thếch dẫn nhau ra ngồi ăn cơm trưa, nép bên cạnh chiếc xe của mình để tìm bóng mát, luôn sống mãi trong trí nhớ của chị em tôi.

Minh Nghĩa

• Chuyện 30 Tháng Tư: Dì Năm Ở Mỹ
• Chạy Trốn Tháng Tư
• Hồi Tưởng
• Cà Phê Đắng