Hôm đó là một ngày cuối tuần. Tôi đang đánh máy một bài viết vừa hoàn thành bản nháp thì nghe chuông điện thoại. Cầm ống nghe lên, tôi nghe giọng nói quen quen nhưng không nhận ra là ai.
- Không nhận ra tôi à" - Tiếng nói ở đầu dây phía bên kia vang lên
- Xin lỗi ... ai vậy"- Tôi hỏi lại
- Đắc đây.
Thì ra là Đắc. Tr. T. Đắc, một người bạn thân của tôi trong thời gian ở trong quân ngũ. Chúng tôi không cùng đơn vị nhưng cùng làm việc tại vùng
Nha Trang- Khánh Hòa. Đã lâu lắm rồi chúng tôi không có tin tức của nhau. Đắc kể cho tôi nghe vì sao có số điện thoại của tôi. Đắc nói đi ăn cưới và trong tiệc cưới, có một thực khách lên hát giúp vui trông có vẻ quen quen. Hỏi ra thì được biết con người có máu văn nghệ đó là Tr. G. Toản trước cũng ở Nha Trang. Đắc và Toản nói chuyện với nhau một chặp thì té ra hai người đều là bạn của tôi. Nhờ vậy Đắc có số điện thoại để gọi cho tôi.
- Bộ mày viết cho tờ Việt Báo Kinh Tế đó hả" - Đắc trở lại cách xưng hô thân mật giữa chúng tôi của thời kỳ xa lắc xa lơ trước đây.
Tôi ở xa Cali không biết gì về báo chí Việt ngữ. Tôi đoán có lẽ Đắc muốn nói đến Việt Báo nên tôi phải cải chính với Đắc ngay là tôi chỉ viết bài tham dự "Giải thi viết" do Việt Báo tổ chức. Nói "viết cho tờ VBKT" nghe nó to tát quá. Tôi cũng định khoe với Đắc về công việc "viết báo" của tôi nhưng rồi không hiểu sao tôi lại lái câu chuyện sang hướng khác. Thật ra "thành tích" này đâu có nghĩa lý gì nhưng đối với tôi, đó là cả một kỳ công. Là vì tôi chỉ là một tay mơ, vốn còn ngơ ngáo trong việc viết lách. Tôi cũng chưa bao giờ được hướng dẫn về lãnh vực này.
Khi còn đi học, tôi không phải là một học sinh giỏi về môn luận văn. Tôi còn nhớ năm học lớp Nhất tiểu học (về sau gọi là lớp Năm) chỉ có một lần duy nhất bài luận văn bình giải câu "Hổ chết để da, con người ta chết để tiếng" của tôi được thày chọn là bài hay nhất lớp. Khi lên trung học cũng chỉ được vài lần những bài nghị luận văn chương của tôi về Nguyễn Công Trứ được đưa ra đọc cho cả lớp cùng nghe. Đó là tất cả vốn liếng về "sự nghiệp văn chương" của tôi trong thời gian còn ngồi trên ghế nhà trường.
Tôi cũng đã bỏ lỡ mất một cơ hội bằng vàng để học hỏi về nghề cầm bút. Số là tôi có một bà thím là em ruột của nhà văn HNL. Có một lần tôi đến thăm chú thím vào đúng dịp nhà văn cho ra đời tác phẩm đầu tay "Hình ảnh những mùa trăng". Thím tôi cho tôi mượn tập truyện đó, bảo tôi đem về đọc rồi nếu muốn theo đuổi nghiệp văn chương thì thím sẽ giúp giới thiệu để tôi có cơ hội lui tới, gặp gỡ nhà văn và học hỏi kinh nghiệm của ông. Tôi đọc xong tập truyện, đem trả lại cho thím mà không có lời yêu cầu nào. Không biết vì tôi ngại ngùng hay vì tôi không phải là người có duyên nợ với nghiệp văn chương chữ nghĩa. Từ đó tôi chẳng bao giờ nghĩ đến việc viết lách, nhất là viết bài gửi cho báo.
Nhưng rồi một cơ hội chợt đến khiến tôi thay đổi và bỗng dưng thấy thích viết. Cơ hội đó là việc Việt Báo tổ chức giải thi "Viết Về Nước Mỹ". Cuộc thi này dành cho mọi người Việt khắp nơi và điều kiện cũng dễ dãi. Điều lệ nói rõ "Người viết hoàn toàn tự do trong việc chọn lựa từ cách đặt tên đến nội dung, chi tiết, bố cục bài viết miễn là có liên quan đến nước Mỹ". Đọc xong điều lệ dự thi, tôi như bị thôi thúc phải viết, không viết không được. Tôi nghĩ đã đi Mỹ, sinh sống, làm việc trên đất Mỹ thì ai mà chẳng có chuyện để viết. Tôi quyết định tham dự cuộc thi, không dám hy vọng lãnh giải thưởng mà chỉ muốn viết lại cuộc hành trình đến Mỹ của gia đình, ghi lại những cảm nghĩ và nhìn lại những chặng đường gia đình tôi đã trải qua trong việc hội nhập vào cuộc sống mới trên mảnh đất thực sự tự do này.
Bài viết được tiến hành không mấy khó khăn vì tất cả chi tiết đều là sự thực và đã có sẵn trong trí óc, chỉ cần nhớ lại và viết ra.Tôi đã hoàn tất bài viết cách nhanh chóng. Nhưng viết xong rồi, tôi lại ngần ngại không muốn gửi đi. Tôi nghĩ cuộc thi này dành cho người Việt trên toàn thế giới, qui mô thật là rộng lớn. Những bài dự thi chắc phải là những bài có tầm cỡ. Bài của mình thuộc loại "tép riu" thì làm sao tránh khỏi bị loại sổ. Nghĩ vậy nên tôi không dám gửi bài đi và tự nhủ hãy chờ xem sao đã. Sau khi đọc một số bài đã được chọn đăng tôi mới thấy mình đã nghĩ sai. Những bài dự thi không "ghê gớm" như tôi tưởng mà chỉ là những cảm nghĩ chân thực được ghi lại bằng lời lẽ đơn sơ, tự nhiên, không cầu kỳ, không bóng bẩy văn hoa. Đọc lại bài của mình, tôi thấy cũng có những tính chất đó. Thế là tôi mạnh dạn gửi bài đến giải thi "Viết Về Nước Mỹ".
Bài gửi đi rồi, tôi bắt đầu chờ đợi. Một tuần rồi hai tuần trôi qua vẫn không thấy bài của tôi xuất hiện. Tôi nghĩ chắc là bị quăng vào sọt rác rồi, biết thế thì đừng gửi làm gì. Nhưng rồi tôi lại hồ nghi hay là bài bị thất lạc, không tới tòa soạn. Nghĩ vậy nên tôi gửi email hỏi thẳng người phụ trách mục này. Trong email trả lời, tôi được biết tòa soạn đã nhận được bài của tôi và còn có một lời khuyên kèm theo "Cần kiên nhẫn chờ". Lời khuyên này cho tôi thấy số lượng bài gửi dư thi không phải là ít và có rất nhiều bài đã đến tòa soạn trước bài của tôi. Sau một thời gian chờ đợi, cuối cùng thì cũng đến lượt bài của tôi xuất hiện trên Việt Báo On line. Tôi cảm thấy vinh hạnh được góp tiếng nói của mình trên diễn đàn dành cho người Việt khắp năm Châu. Lạ thật, cũng là bài viết đó nhưng đọc trên Việt Báo On line tôi thấy hay hơn, dễ thương hơn là khi bài chưa được gửi đi. Tôi nghĩ ai viết bài cũng muốn bài của mình được đăng và người viết sẽ tự tin hơn khi đọc được bài của mình trên báo. Vì vậy nếu tăng số bài được đăng hàng ngày lên nhiều hơn thì chắc chắn số bài viết sẽ gia tăng về lượng cũng như về phẩm.
Xong bài thứ nhất, tôi tiếp tục viết bài thứ hai, thứ ba rồi những bài kế tiếp. Những bài viết này lần lượt được gửi đi và xuất hiện trên Việt Báo On line. Cũng có những bài biến mất và tôi hiểu có lẽ vì chúng còn quá nhiều khuyết điểm. Tôi trở thành người ham đọc từ đó. Tôi theo dõi mục "Viết Về Nước Mỹ" hàng ngày. Tôi đọc hết, không bỏ sót một bài nào trong mục này. Tôi nhận thấy trong mỗi bài đều có cái hay, đều có cái cho tôi học hỏi. Tôi đã rút tỉa được nhiều điều hay, nhất là ở những bài viết của quý vị đã có kinh nghiệm trong nghề cầm bút và những điều này đã giúp tôi không ít trong các bài viết của mình.
Một hôm, từ nơi làm việc, tôi nhận được email của ông B.Đ. Kỳ từ New York. Đọc xong email tôi được biết ông cũng là cựu quân nhân và đang làm việc trong cùng một công ty. Có lẽ vì biết tôi làm cùng công ty, ông đã dò được địa chỉ email của tôi trong công ty và gửi email cho tôi. Ông nói rất thích những bài viết của tôi mà ông đã đọc được trên Việt Báo On line và hỏi xin số điện thoại để nói chuyện. Trong email trả lời tôi đã thỏa mãn lời yêu cầu của ông và chỉ vài ngày sau, chúng tôi đã có một cuộc chuyện trò thân mật. Ít lâu sau tôi nhận được điện thoại từ California của anh Tr. G. Toản trước kia cùng phục vụ một đơn vị tại Nha Trang. Anh bạn nói đã đọc được một số bài viết của tôi trên Việt Báo.
Được người khác đọc và tán thưởng bài của mình, tôi cảm thấy vui vui vì đó là phần thưởng tinh thần, là những khích lệ đáng quý giúp tôi hăng hái ... tiếp tục viết. Bà xã tôi xưa kia cũng là người chịu đọc lắm. Vì vậy có mấy lần viết xong tôi đưa bài cho bả đọc. Chờ mãi tôi không thấy bả nói năng gì tôi phải hỏi bả cho biết ý kiến. Bị yêu cầu cho ý kiến, cô giáo trường Thánh Tâm thuở nào mới nhíu mày suy nghĩ một lát rồi phê cho một câu gọn lỏn "Not too bad". Sau này khi đưa bài cho bà xã đọc và không thấy bả nói gì tôi không hỏi nữa vì tôi biết bài viết của tôi có lẽ đã đạt được ở điểm "Not too bad" rồi.
Khi cuốn "Viết Về Nước Mỹ 2001" được ấn hành, tôi đặt mua mấy cuốn gửi cho thân nhân và bạn bè. Ý của tôi là muốn đóng góp vào việc xây dựng giải thưởng, quảng bá giải thi "Viết Về Nước Mỹ" và cũng muốn "quảng cáo" mình một tí. Chả là trong cuốn sách này tôi có năm bài viết. Thân nhân và bạn bè của tôi ở Mỹ đông lắm. Tôi chỉ gửi sách cho những người mà tôi chắc chắn có thì giờ để đọc hết cuốn sách.
Sau khi đọc xong sách, anh P. D. Anh ở Tucson- Arizona, một người anh họ phía vợ tôi và anh chị cũng là ân nhân của chúng tôi, đã viết thư cho tôi với những lời đầy khích lệ. Ông chú ruột của tôi sau khi đọc, đã tặng lại cuốn sách cho anh chị Lê Văn Thua ở Louisiana vì anh chị cũng là ân nhân của chúng tôi và tên anh chị được nói đến trong bài "Nhân mùa tạ ơn". Ông chú họ ở Costa Mesa, California thì coi những bài viết của tôi như những lời tâm sự và nói nhờ đọc những bài viết của tôi, chú hiểu thêm về cuộc sống của gia đình tôi. Chú có vẻ thích bài "Tại sao chúng tôi có mặt ở Mỹ". Còn anh P. B. Hân ở South Carolina thì nói đùa rằng vợ anh bảo nếu chị ấy là giám khảo thì thế nào cũng cho tôi giải ... an ủi. Thực ra thì trong đợt chung kết giải thưởng "Viết Về Nước Mỹ 2000-2001" tôi đã có tên trong số 15 tác giả được Việt Báo đề nghị vinh danh và tôi đã nhận được một tấm plaque lưu niệm của The ViệtUSA Foundation và Giải Thưởng Việt Báo cùng với một số tiền thưởng. Tôi coi trọng sự đánh giá đó vì theo tôi, đó là một chứng thực khách quan về những nỗ lực của tôi.