Bài tham dự số 11\VBST
Lê Thúy Vinh 40 tuổi, cư trú tại Santa Ana, California.
Công việc đang làm: học tại C.S.U. Fulleton, ngành graphic design art; teacher aide tại Santa Ana College.
Cách đây gần 10 năm, gia đình tôi mới có cái nhập cảnh đi Mỹ nhưng chưa cầm được cái xuất cảnh nên đường lên Thiên Đàng chỉ có lối vào mà chưa có lối thoát (địa ngục). Sự chợ đợi của gia đình thật mòn mỏi mặc dầu được gọi bổ túc hồ sơ khá lâu.
Rồi một hôm, người đưa thư đem đến một giấy báo tin lên Nguyễn Trãi nhận hộ chiếu. Tin mừng đến bất ngờ khiến nét mặt các thành viên bỗng trở rạng rỡ. Chúng tôi đang nghĩ đến cái thiên đàng đầy hoa thơm cỏ lạ mà mình sắp đặt chân đến. Đúng là miền đất hứa đã dành cho chúng tôi những chỗ đứng thật hứa hẹn. Tôi thấy mình chẳng khác gì cô bé ôm bình sữa trong thơ ngụ ngôn của La Fontaine.
Qua vài đêm ôm ấp "Giấc Mộng Con" rồi "Giấc Mộng Lớn", tôi trở về với thực tế là ở đâu thì cũng phải
Có làm thì mới có ăn,
Khôn dưng ai dễ đem phần đến cho.
Thế là hôm sau tôi phóng một lúc mấy bức thư sang Mỹ để hỏi bà con, bạn bè ở cái tuổi tứ thập nhi bất hoặc (40 tuổi không còn nghi ngờ cuộc đời) như tôi khi sang Mỹ thì làm được trò trống gì. Thư đi thường rất dài mà thư về thì ngắn ngủn, trả lời chung chung cho nên cái tuổi 40 như tôi vẫn tiếp tục nghi ngờ cuộc đời. Đại khái là: nếu mầy cần cù, siêng năng, chịu khó khi sang Mỹ không đói. Thư khác khuyên tôi làm móng tay. Có đứa đưa ra ý kiến trái ngược, mang kiếng cận như mầy, học nail xong không ai mướn, nó lại khuyên đi may, làm hảng hay đi học.
Toàn là những dữ kiện mơ hồ, chỉ làm cho tôi rối răm thêm: Làm móng tay có gì khó đâu mà phải học, phải có lai xờn" Đi may là may thế nào" Làm hảng là hảng gì" Làm gì trong hảng" Đi học là học gì" ở đâu" Ai nuôi cho đi học" Đầu óc tôi toàn đầy câu hỏi nhưng tôi phải để dành tiền sắm sửa hành trang lên đường, tiền đâu mà thư từ cho chúng nữa.
Rồi ngày lên Thiên Đàng đã đến. Thân nhân bạn bè tiễn chân một gia đình "Kiếp trước khéo tu, kiếp này lên Thiên Đàng" khá đông. Nước mắt đổ xuống như mưa, khóc vì xa cách cũng có, khóc vì tủi thân nó đi mà mình bị ở lại cũng không ít. Nước mắt đáp lễ chẳng khác gì" khấp như thiếu nữ ra qui nhật".
Trải qua gần một ngày bay, cả gia đình đặt chân xuống phi trường Los. Do đi theo diện ODP, cả nhà chẳng ai được hưởng một khoản trợ cấp tài chánh nào kể cả cha già, mẹ yếu. Tôi nghĩ bỗng nhiên đại gia đình từ Vietnam mang đến cho đứa em trai tôi một gánh nặng. Tôi rất thông cảm với nó, muốn đi tìm việc ngay. Nó hiểu ý nên khá tế nhị:
Chị cứ thư thả học Anh ngữ một thời gian đi. Bây giờ ra đi làm ít tiền lắm. Em lo được cho cả gia đình nên mới lãnh sang chứ. Chị đừng bận tâm. Nghe nó mói cũng lọt lỗ tai. Nghĩ vài ngày cho quen với giờ giấc, đường xá, tôi lại sốt ruột nhờ nó chở lên Trung Tâm Giáo Dục Tráng Niên đi học ESL (English as a second language: Anh ngữ là một sinh ngữ thứ 2 ).
Tại đây tôi làm quen được một số đồng hương nhờ đó mà thị trường việc làm của tôi mới được mở rộng. Người giới thiệu tôi giữ trẻ, kẻ chỉ làm shop may, làm hãng. Tôi bắt đầu bằng một việc làm tại gia không cần phương tiện di chuyển là giữ trẻ. Hằng ngày một cặp vợ chồng trẻ tiện đường đi làm mang đến cho tôi một thằng bé chưa đầy hai năm tuổi, rất hiếu động và nặng kí. Mỗi ngày tôi được trả 10 đồng giữ chừng 10 giờ một ngày.
Ngày đầu cầm được tờ giấy 10 đô la trong tay lòng tôi vô cùng sung sướng, mặc dầu lương tối thiểu lúc đó là $4,25/giờ mà tôi chỉ làm có một đồng một giờ. Tôi nghĩ bên nhà công chức làm cả tháng có 20 đô, mình làm mới có một ngày được những 10 đô còn muốn gì nữa. Có những bữa hai vợ chồng làm một giờ phụ trội, đón thằng bé trễ cũng có trả có một đồng một giờ giữ thêm những ngày trễ như vậy tôi không sao học Anh ngữ về ban đêm được.
Cả tháng dài trôi qua, thấy mình chẳng mở mang gì được, tôi quyết định nghỉ việc. Chị vợ lại khuyến khích:
"Chị rán giúp em, em sẽ lên lương cho chị. Nếu chị giữ được lâu, em sẽ đẻ thêm đứa nữa."
Tôi không nói gì chỉ cười.
Mới nghỉ việc nầy xong, thì một người bạn học ESL chung giới thiệu tôi vào làm hãng may áo sơ mi do người Việt làm chủ. Toàn hãng nói tiếng Việt nên tôi tưởng chẳng bị trở ngại về ngôn ngữ nhưng tôi vẫn ngần ngại khi bước chân vào shop may vì tôi chẳng có một khái niệm gì về may vá cả. Vả lại ngày còn đi học ở Trung Học, cứ đến giờ nữ công là tôi trốn. Bước chân vào hãng thấy toàn là đồng hương nhưng tôi vẫn khớp vì cái loại máy móc hiện đại siêu tốc độ như máy lốc, máy kim chiếc, máy làm khuy, nút...
Tôi được bà chủ hãng tập cho sử dụng máy kim chiếc. Bà tận tình chỉ dẫn từ việc xâu chỉ, đặt miếng vải, dùng tay, chân, đầu gối để vận hành cái máy mà may đường thẳng. Máy chạy quá nhanh tôi không chế ngự được nó. Gần hai tuần lễ chiếm cái "tư liệu sản xuất" mà không ra hàng, bà chủ chuyển tôi sang một việc khác là cắt chỉ. Một ngày công việc nhẹ nhàng ai cũng làm được nếu có đủ hai tay và thị giác.
Đó là việc cắt những sợi chỉ lòng thòng nằm ở các đường may. Giá cắt mỗi cái áo, quần tùy theo đường may nhiều hay ít. Cắt nhanh cũng đến 2 đồng một giờ là cùng. Vào làm shop may tôi mới biết công việc may vá ở Mỹ là một việc làm dây chuyền lắp ráp. Quần áo được cắt sẵn chứ không phải đo vào người như ở Việt Nam. Lương ở đây được trả theo sản phẩm và không bao giờ bằng mức lương tối thiểu.
Việc làm shop may thất thường, ngày có hàng làm cả ban đêm, ngày không có hàng ngồi chơi xơi nước. Lương trã không đúng hạn, không phúc lợi. Có tuần làm đến 60,70 giờ không trả phụ trội, không nghỉ phép, không bảo hiễm sức khỏe. Mặc dầu được vợ chồng chủ shop ưu ái sáng đón, chiều đưa nhưng tôi vẫn phải từ giã chuyễn sang "làm hãng".
Làm hãng là một động từ kép chỉ công việc lắp ráp ở các hãng điện tử do người Mỹ làm chủ. Công việc "cao cấp" này đòi hỏi một trình độ cao hơn hai việc trước như cần phải biết Anh ngữ để điền đơn, trả lời phỏng vấn. Nếu được mướn thì phải hiểu người huấn luyện viên, có thể nói sai tiếng Anh, dạy mình để làm cho được.
Tôi nghĩ bà nói cũng có lý, nhưng có mấy ai bằng lòng với cái hiện tại. Hơn nữa nước Mỹ là miền đất hứa, miền đất của cơ hội. Tôi phải tự tạo cho mình một cơ hội để tiến thân, để có việc làm tốt hơn. Vì vậy mà bây giờ tôi không còn "làm hãng" nữa. Tôi đã học College, làm thêm một việc bán thời gian để có thể có một sự lựa chọn khá hơn trong tương lai.
Lê Thúy Vinh
Rat phuc...Duc Pham