Nhà Lửa
Tác giả: Phạm Hoàng Chương
Bài số 2747-1628818- vb3100609
Phạm hoàng Chương là tác giả vừa nhận Giải Chung Kết Viết Về Nước Mỹ 2009, với các bài viết góp cho giải thưởng năm thứ 9, trong số này có bài "Xóm Hoang" kể chuyện một cô gốc Việt đạt giấc mơ Mỹ trước tuổi 30, sống giữa một khu xóm hợp chủng đầy khó khăn thời kinh tế suy thoái. Là một nhà giáo vui vẻ mà nghiêm túc, có hồi ông từng bị bà con đồng hương bắt làm Chủ Tịch Hội Ái Hữu Ninh Thuận. Ông chủ tịch và ông thầy nay về hưu, an cư tại Riverside, Nam Cali, Bài viết sau đây được tác giả viết trong những ngày Nam Cali ngột ngạt với các vụ cháy rừng.
***
Đức Phật nói "Ba cõi như nhà lửa". Ba cõi đây là Dục giới, Sắc giới, và Vô Sắc giới. Địa cầu chúng ta thuộc về Dục giới, vì chúng sinh phải có dục mới sinh sôi lưu truyền nòi giống. Ở hai cõi kia, chúng sinh chỉ có hình tướng, hay không có hình tướng, chỉ cần móng tâm ưa thích nhau là có thể sinh sôi nảy nở. Trong cả ba cõi này, chúng sinh dều chịu sanh tử luân hồi, còn phải chiêu cảm hạnh phúc và phiền não, chứng kiến những cảnh tạm bợ, vô thường; và xung quanh đầy dẫy những hiểm nguy, bất trắc. Trong Kinh Pháp Hoa, Phật cũng ví địa cầu chúng ta đang ở như một cái nhà lửa đang bị thiêu đốt, lửa hiểu theo nghĩa bóng, là vô số thứ khổ nạn từ trong ra ngoài bức bách.
Chiều nay ghé thăm con bé cháu nội xinh xắn ở nhà vợ chồng con trai từ L.A ra, ngồi xe lái về nhà trên freeway 60, tôi thấy trời bỗng dưng nóng bức lạ thường. Mùa hè ở Cali như bốc lửa. Xe cộ giờ tan sở đông đảo chạy rần rần bên trái bên phải, hai mắt phải liếc trước liếc sau, liếc qua liếc lại trong gương liên tục để giữ tánh mạng an toàn. Những chiếc foods truck khổng lồ 18-bánh dài chành bành hung hăng đua nhau xấn xổ chạy ầm ầm hai bên liên hồi làm tôi sợ hãi kềm chặt tay lái trong chiếc Toyota bé nhỏ. Nhớ cô Trúc có lần khuyên phải luôn luôn chạy cách xa loại xe "khủng long" này một "lane", vì nếu bất tử một trong hai xe nổ "lốp" thình lình, chúi mũi vào nhau, hay tài xế bất cẩn, đuôi xe quật vào xe mình thì chắc chắn phải chết bỏ xác giữa đường. Tôi ít thích mở máy lạnh khi lái xe, chỉ vặn xuống hai cánh cửa mỗi khi trời nóng để đón gió thiên nhiên, mà sao hôm nay không khí bên ngoài khô nóng lùa vào ngột ngạt khó thở, nặng đầu mờ mắt, như có cháy rừng ở đâu, hay có núi lửa gần đây sắp phun, phải lập tức bấm nút kéo hai cửa lên, mở máy lạnh...
Cháy rừng làm tôi nghĩ đến tiếng "nhà lửa" trong kinh Pháp Hoa, lửa hiểu theo nghĩa đen. Ba năm nay Cali không có mưa, tuyết trên các ngọn núi cũng mỏng đi, chính phủ phải mua thêm nước từ sông bên Arizona. Mùa hè nào Nam Cali cũng cháy rừng, không chỗ này thì chỗ kia, gió Santa Ana thổi tro bụi bay loạn xạ vô thành phố, hắt hơi nóng ngột ngạt vô mặt mũi người ngồi lái xe. Hạt bụi lửa làm tôi chợt liên tưởng đến quả địa cầu đang quay, với bao nhiêu tỷ người nghèo đói bệnh hoạn bám vào, lơ lửng trong không gian. Địa cầu với bao nhiêu khổ nạn bức bách, thiên tai, bão lụt, hạn hán, động dất, luân phiên xảy ra khắp thế giới, thất nghiệp, chiến tranh, bệnh tật, độc tài chuyên chế, ô nhiễm môi trường, khí hậu nóng dần, nước uống khô cạn...
Tôi nhớ lại đứa con dâu, đang ăn thất nghiệp, ngồi mặt mày buồn xo trong nhà lúc nảy, bên cạnh Mẫn ngồi rầu rầu kể lể:" Bây giờ càng ngày càng nhiều người thất nghiệp ba à, sang năm còn bết bác hơn. Ai cũng thủ không dám tiêu xài nên hãng xưởng lần lượt đóng cửa hết. Ba biết hiệu Macy s không, đang chuẩn bị dẹp tiệm..." Tôi nhìn quanh cái nhà 4 phòng đồ sộ của hai vợ chồng, mỗi tháng trả tới 2500$ tiền mortgage, tiền trả hai cái xe mới, tiền bảo hiểm nhà, xe, gửi bill liền liền, tiền property tax tháng 11 tới nơi mà nản lòng, lo sốt ruột giùm con. Mười năm đi làm, ăn xài hoang phí mà chưa để dành được gì ngoài cái nhà ngói đỏ này, mà nhà thì thời buổi này "của thiên trả địa" liền liền, có gì mà chắc chắn.
Em rể tôi sửa xe hãng Mỹ Toyota bị laid off gần năm nay, nhà lại mới mua năm ngoái, lợi tức trong nhà chỉ trông vào mỗi đầu lương duy nhứt em gái tôi làm hãng 13$ một giờ. Em gái kia bên Texas làm Bưu điện 8 năm nay bây giờ cũng đang lo không biết sắp tới bao nhiêu người bị sa thải, hay cho về hưu non, mà cái nhà cũng chưa trả off. Công nghệ computer tiến bộ kinh hồn, cell phone phổ biến rộng rãi đã cướp mất lợi nhuận gửi tin của Bưu điện từ nhiều năm nay. Mẫn may mắn là một trong 3 managers làm ở headquarter của SONY, lương cao, còn giữ được job, nhưng giai đoạn kinh tế này, ai cũng như ngồi trên đống lửa, tối lên giường nằm sáng dậy không biết việc làm có còn không, hay nghe hai tiếng chủ nói "sorry". Tôi vẫn hay trách con, thà cứ làm RN cho nhà thương như xưa còn hơn, y tá thời nào cũng cần, không sợ bị laid off, nhảy qua business để lương cao hơn làm gì cho thêm lo. Business tư nhân sống bằng lợi nhuận, bán ế là nó thẳng tay sa thải công nhân, dẹp tiệm, còn bệnh viện công hay tư, có tiền medicare chính phủ hay các hãng bảo hiểm sức khỏe tư trả cho bệnh nhân, ít khi nào đóng cửa. Làm việc cho bệnh viện không sợ thất nghiệp, nếu mất việc đi apply nhà thương khác, hay cùng lắm ký giao kèo đi săn sóc cho các bệnh nhân giàu tại tư gia cũng đủ sống. Ai cũng có thể nhịn ăn nhịn mặc, không thể "nhịn" vô nhà thương khi nghẹt tim, sưng gan, suy thận...
Cuộc đời con người, từ nhỏ đến lớn, tôi thấy trừ mấy năm về hưu thảnh thơi không kể, không lúc nào hết những âu lo canh cánh, những nghịch cảnh khó khăn phải đương đầu. Ở VN như tôi lúc trẻ phải lo học hành thi cử, lo sao cho đậu tú tài, đại học chuyên môn, để khỏi bị bắt lính, lo có cái nghề vững chắc dể bảo đảm cuộc sống, lo cưới vợ đẻ con, nuôi con. Tạo được cơ sở buôn bán, đi dạy lương cao tưởng đã yên thân thì xảy ra biến cố tháng tư 75, mất việc, vào tù, xã hội nghèo đói, tương lai tối mò, chưa kể có thể bị nhà nước tập trung lại để thủ tiêu bất cứ lúc nào. Lo cho tiểu gia đình rồi đến đại gia đình, 8 đứa em, lo sao cho các em vượt thoát khỏi VN cho má nhẹ gánh lo, ngày đạp xích lô, cuốc đất, đêm nằm suy tính nát óc tính kế vượt biên an toàn dể cứu đám còn lại. Tới Mỹ chưa kịp mừng, lại phải vất vả lo làm, lo học, mua nhà, bảo lãnh vợ con. Cuộc đời thăng trầm lên voi xuống chó nhiều năm, tiện tặn nuôi con cái ăn học thành tài, rồi lại lo gả chồng cưới vợ cho con thành đạt ở riêng. Đến lúc về hưu, được thong thả chưa dược lâu, chưa đi du lịch non xa xứ lạ bao nhiêu thì kinh tế Mỹ đã tuột dốc, thiên hạ mất jobs như sung rụng, nhà cửa tịch thu nhan nhản, lại phải lo lắng, sợ con cái mất nhà mất cửa, các cháu ăn học dở dang, tương lai vô định.
Ngủ một giấc khuya rạng sớm hôm sau trên giường, quen mắt, tôi lại thức dậy sớm như mọi hôm. Bên ngoài trời còn tối. Hơi lạnh ngoài cửa sổ tràn vào phòng làm tôi tỉnh ngủ, ngồi thẳng lên nhớ lại đứa con dâu bị laid off, giọng lo lắng đứa con trai trước viễn ảnh tình trạng thất nghiệp kéo dài ở Cali. Vuốt mặt thở dài. Ngần tuổi này vẫn còn phải lo, ở ngay nước Mỹ giàu có mà vẫn phải lo, lo theo cái lo cơm áo, nhà cửa, tương lai của con cháu, của dân Mỹ nói chung.
Người ngoài mất job, ít lo. Con em trong nhà thất nghiệp, lo nhiều. Phụ tử tình thâm, anh em cốt nhục. Bởi còn thương yêu con cái anh em gia đình, còn ái dục, nên mới chuốc lấy lo âu này. Nếu độc thân, xuất gia như tu sĩ, không còn anh em cha mẹ, có lẽ tâm hồn đã rỗng rang, thanh thản rồi. Nhớ thầy Thanh Từ hay quở các cụ già bảy mươi tuổi tới chùa "Thật là tức cười, suốt đời đã vất vả lo cho con nên người rồi, giờ lại lo bao đồng dến cháu, đến chắt, không biết cái mạng mình như ngọn đèn sắp tắt tới nơi, hãy lo tu mau kẻo trễ. Con cháu có nghiệp riêng của chúng nó, mình có nghiệp riêng của mình, không ai cứu được ai hết.”
Biết vậy, mà sao lúc niệm Phật vẫn cứ vơ vẩn buồn lo man mác. Mở Tivi coi cho khuây khỏa lại thấy tin Taliban ôm bom tự sát ở Iraq chết bao nhiêu người, chiến tranh đổ máu leo thang ở Afganistan, nữ sinh viên Việt ưu tú ở Yale bị giết, xác nhét vào trong vách tường. Tin Úc, bắt mẹ con phụ nữ gốc Việt buôn bạch phiến trị giá 5 triệu "đô", bão cát mịt mù ở Sydney tối đen thành phố. Tin VN, tàu Trung quốc bắt cóc ngư dân VN đánh cá ở bờ biển Quảng Ngãi đòi tiền chuộc, CSVN đàn áp công giáo nhà thờ, đánh đập xua đuổi tăng nhân Làng Mai ở Lâm đồng, nhốt tù các nhà tranh đấu dân chủ, tin ba đứa trẻ mồ côi trên dưới 10 tuổi ở An giang phải bỏ học khiêng gạch, khiêng đá chất xuống thuyền kiếm vài ba chục ngàn nuôi ông bà nội già đau yếu...
Đúng là "ba cõi như nhà lửa". Lửa SÂN bên trong con người. Thế giới đã bị lửa bên ngoài bức bách chưa đủ, ngày càng nhiều thiên tai bất hạnh giáng xuống đã đành, tâm con người vẫn cứ tiếp tục tham, sân, si, điên loạn, hãm hại nhau, hiếp đáp nhau, toàn cảnh khổ, không tìm đâu ra một nơi thật sự thoải mái, êm đềm với những con người nhân hậu, mộc mạc, để an hưởng tuổi già... Tâm mình còn vọng động, còn chạy theo vọng cảnh, nên tâm chưa được an.