Một Người Mỹ Đáng Quý
Tác giả: Cát Biển
Bài số 2526-16208603 vb720709
Tác giả hiện định cư tại Philadelphia. đã nhận giải Đặc Biệt Viết Về Nước Mỹ 2008. Đến Mỹ năm 1975, tốt nghiệp Kỹ Sư Điện và MBA. Đã giử chức vụ Engineering Director tại BEI ở Little Rock, AS. Các công ty phục vụ: Exxon, McDonnell Douglas, Boeing, Physical Optics. Tác phẩm: Trùng Khơi Sóng Vỗ (thi tập, 2002). Bài mới nhất kể về một người bạn Mỹ từng hiện về trong giấc mơ của ông.
***
Trước khi đến Mỹ, phải thành thật nói, tôi còn rất kém cỏi về niềm vui của hiến tặng. Mà không riêng gì việc hiến tặng, tất cả những quan điểm về tôn trọng nữ giới, về bình đẳng đối với người đồng tính, về giá trị của cái đẹp và nhiều điều khác trong đời sống... cái nhìn trong tôi đều có thay đổi. Nước Mỹ nói chung và những người hàng ngày tiếp cận đã giúp tôi học hỏi được thêm về giá trị của cuộc sống.
Khi tôi mới vào nhận việc tại công ty chế tạo máy bay McDonnell Douglas (MD) ở Long Beach, công việc mới khác hẳn với việc tôi làm tại công ty Exxon Production Research (EPR) tại Houston TX trước đó. Tại EPR tôi là 1 kỹ sư designer, thiết kế các mạch điện tử và cả phần mềm điều khiển. Nhóm kỹ sư chúng tôi chế tạo các hệ thống máy thâu thập dữ kiện dò tìm dầu trong lòng đất. Sau đó, tôi được chỉ định hợp tác với Dr. Ken Avicola chú tâm vào các phát minh và ứng dụng mới của ngành fiber optics (dây dẫn quang). Vào năm 1985, kinh tế Houston bỗng xuống dốc. Tôi cố tìm xin việc làm bên Nam Cali và vui mừng được nhận vào hãng chế tạo máy bay McDonnell Douglas tại Long Beach.
Khi về nhận việc mới tại McDonnell Douglas, công việc tôi là làm system engineering chứ không còn là design engineer nữa. Tôi rất nhớ công việc tại EPR của kỹ sư thiết kế vì khi tạo ra 1 máy nào đó chạy ngon lành hoàn hảo thì hiển nhiên tác phẩm đó là đứa con của chính mình; mình thấy và sờ mó được nó. Làm system engineering thì vai trò không còn là 1 nhạc công trong ban nhạc nữa mà là 1 nhạc trưởng (conductor) điều khiển từ xa, chứ không là người nhạc sĩ bấm nốt. Khi hoàn tất, subsystems cũng do người khác làm (theo yêu cầu mình đặt ra) chứ không do chính tay mình chế tạo, nên tác phẩm trí tuệ của mình khi hoàn tất cũng trừu tượng chứ không hiển nhiên như của một kỹ sư thiết kế.
Ngày đầu tiên làm việc tôi được ông xếp Jim Shannon hướng dẫn về giờ giấc, phòng ốc, vật liệu supplies và một số chi tiết ghi tính giờ làm việc. Tôi còn đang bỡ ngỡ với cảnh mới, phòng ốc mới, thì có một người xếp của một nhóm kỹ sư kế bên ghé qua nơi chỗ tôi làm việc và tự giới thiệu: "Hi, my name is John Marcin...I guess you have just started here"" - John nở nụ cười thân mật... "Vâng, tôi tên Sơn, mới bắt đầu ngày hôm qua, ông xếp tôi là Jim Shannon" tôi đáp. "Oh...Vậy anh cũng làm nghiên cứu về fiber optics trong nhóm Jim Shannon như nhóm chúng tôi đang làm...tôi có mấy quyển sách mới khá tốt về fiber optics...ngày mai tôi sẽ mang đến tặng anh, hi vọng nó sẽ giúp anh phần nào..." John mở lời thân mật. "Tuyệt quá. Xin thành thật cám ơn ông trước nhé. Ông quá tốt đối với người mới như tôi!"
John có một dáng người dong dỏng cao hơn 6 feet và một thân hình hơi gầy. Với nét hiền từ đức độ và nụ cười thật tươi của ông, John có khá nhiều nếp nhăn nơi khuôn mặt. Ông luôn là một gentleman, ung dung, thanh nhã, lịch sự. Ngày hôm sau, trong sự mến mộ và biết ơn của tôi, John mang đến 2 quyển sách, có một quyển xuất bản bởi công ty Corning chuyên sản xuất dây cáp quang, gồm cả phần lý thuyết về quang học và các chỉ số danh từ kỹ thuật, rất hay và thực dụng mà tôi đang cần. Tôi thầm cám ơn John thật nhiều với tấm lòng tốt cho những ngày đầu làm việc tại MD.
John cũng làm tôi thật nhớ ông Bob Stanley ở EPR. Ông ta cũng là 1 xếp của nhóm kỹ sư kế bên, cũng ghé sang phòng làm việc tôi chào hỏi ngày đầu tiên tôi nhận việc và tặng tôi các tài liệu kỹ thuật cùng với những lời han hỏi là giúp đỡ thật tận tình suốt 5 năm trời tôi làm việc ở đó. Hai người này đã dạy cho tôi 1 đức tính thật đẹp của người Mỹ mà tôi sau đó áp dụng, là chuẩn bị 1 số tài liệu và kiến thức hay, để giúp đỡ hiến tặng những người khác đang cần có các kiến thức đó. Tôi học hỏi được niềm vui của hiến tặng đó. Một tháng sau có hai kỹ sư mới vào làm việc tên Tom Todd và Todd Williams, tôi cũng đã để dành 4 quyển sách hay nhất đem tặng cho họ ngày họ mới vào làm việc trong nhóm. Do đó mối giao tình giữa tôi với Tom và Todd thành thân thiết ngay từ buổi đầu tiên.
Một lần nọ ông Lou Feiner, một người Senior Manager mà tôi rất thân quý, kính nể và tin cậy, tỏ lời khuyến khích chân tình rằng tôi nên "tự mình trau dồi kỹ năng cho đến đích". Lúc ấy tôi đang sử dụng program Excel rất mới mẻ. Nhờ vào lời khuyên đó của Lou tôi đã đầu tư nhiều tâm trí và sử dụng Excel rất thuần thục. Rồi trong một câu chuyện John khuyến khích tôi nên ghi danh dạy các courses Excel mà ông hi vọng tôi sẽ thích thú. Quả thật, nhờ lời khuyên đó tôi đã hăng hái ghi tên dạy học và trở thành một instructor các lớp sau giờ làm việc tại công ty về các khoá dạy Excel, Powerpoint, Access database. Mỗi môn học có 3 đẳng cấp: Introductory, Intermediate, và Advanced. Với tiền dạy học không tệ ($45/giờ), các courses này đã là động lực khiến tôi không ngừng nghỉ tự trao dồi kỹ năng thật sâu cho các phần mềm đó, vì các lớp học này luôn luôn có những câu hỏi thú vị và bất ngờ. Ngoài ra, vì đi học rồi đi dạy kèm gần như suốt cuộc đời không ngừng nghỉ qua 3 trường đại học tại Mỹ và nhiều khoá huấn luyện đủ thứ trong mấy nhiêu năm làm việc, tôi học hỏi và áp dụng được một số bí quyết của các vị giáo sư giỏi mà tôi ngưỡng mộ. Các lớp tôi dạy vì vậy luôn nhộn nhịp với các câu hỏi và trả lời kích động sự suy tư giữa thầy và trò. Ngoài ra tôi còn sưu tầm các jokes vui cười của Johnny Carson và Jay Leno để giúp bầu không khí trong lớp luôn nhẹ nhàng tươi vui. Các lớp học tại Mỹ luôn luôn có phần phê điểm của học viên phê bình thầy ở ngày cuối khoá học. Điểm của tôi được xếp vào tên các instructors được hạng điểm tốt nhất. Riêng mình thì được phần thưởng đặc biệt của người dạy học, là niềm sung sướng khó tả của sứ mạng hoàn thành phần nào công việc của một người "truyền kiến thức". Đó là niềm vui khi thấy những học viên bỡ ngỡ lọng cọng ngày đầu khi mới vào lớp, trở nên những người quen tay, thành thạo khi mãn lớp học. Nhiều học viên sau khi học xong liên tục áp dụng các kỹ năng đó và gọi điện thoại hỏi tôi mỗi khi gặp điều gì trở ngại.
Khi các kỹ sư nghiên cứu và ứng dụng các kỹ thuật mới, một công việc rất quan trọng là thuyết trình các projects mình đang làm cho mọi người liên hệ khi khởi đầu, khi đạt được kết quả quan trọng, và khi hoàn tất. Vì các bài thuyết trình của tôi dễ hiểu và thể hiện rõ ràng các chi tiết quan trọng làm người nghe nhận bắt ngay các điểm then chốt, tôi được sự chấp nhận của các người cộng sự. Theo ngày tháng làm việc với MD tôi trở thành người bạn thân của Lou Feiner và John Marcin. Mỗi lần gặp gỡ ông Lou để bàn về kỹ thuật, chúng tôi luôn nảy sinh ra nhiều giải đáp kỹ thuật mới làm giảm chi phí hoặc tăng hiệu quả sản xuất cho công ty. Mỗi lần bàn luận với John, tôi luôn ghi nhận nơi ông một tâm hồn rất đẹp, rất vị tha với ước mơ bao la một công bằng cho xã hội.
Một dạo nọ, tôi và John Marcin cùng đi dự một conference (hội nghị) về fiber optics tại Salt Lake City, Utah. Người tham dự là các kỹ sư ngành hàng không nhiều thuộc quốc gia. Buổi trưa ngày cuối cùng kết thúc hội nghị, với tư cách là Chairman của Fiber Optic Broadband Committee thuộc SEA (Society of Automotive Engineers), tôi có nhiệm vụ đúc kết chương trình hội nghị và tổng kết các điểm chính cần phải làm để đẩy mạnh ngành fiber optics cho các kỹ sư của các công ty hội viên. Tôi nhớ lúc đó John bỗng đề nghị tôi kể thêm 1 chuyện vui. Thế là tôi cũng hứng chí kể luôn chuyện vui về người đàn bà comedian nổi tiếng Phyllis Diller. Bà này thường trình diễn các show tại Las Vegas với các chuyện tiếu lâm "người lớn", hầu như không loại tiếu lâm "mặn" nào mà bà ngại cả. Câu chuyện như thế này:
Ngày nọ bà Phyllis đi vacation bên Úc, không may trong lúc đi chơi bà vô ý ngã xuống làm cánh tay trái bị nứt xương phải băng bột. Có điều bà ta phải về Las Vegas để trình diễn 1 show comedy vào cuối tháng đó. Bà Phyllis gọi điện thoại tới một trong những writers thân tín của bà và nói: bạn hãy nghỉ cho tôi 1 chuyện thật vui với cánh tay gẫy này, bằng không tôi không thể nào xuất hiện tại Las Vegas với cánh tay băng bột như thế này cả. (Lưu ý, các tay khôi hài nổi tiếng như Bob Hope, Johnny Carson, Jay Leno, David Letterman v.v...đều có người viết lời khôi hài cho họ trình diễn, tương tự như những người chuyên viết diễn văn cho Tổng Thống). Cuối tháng đó, bà Phyllis xuất hiện trước khán giả nhộn nhịp tại Las Vegas với cánh tay trái băng thạch cao và một đây đai treo từ cổ tay lên vai. Tay bên phải bà cầm một điếu thuốc lá gắn ống điếu thật dài, theo cung cách người đàn bà lão luyện. Bà mở đầu show hôm đó với một nụ cười duyên và nói:
"Trước khi khởi đầu chương trình thật vui và hấp dẫn của chúng ta ngày hôm nay, tôi có 1 điều quan trọng cần công bố với quần chúng...(khán giả bắt đầu mỉm cười và lắng nghe)
Chuyện là trang 154 của quyển sách The Joy Of Sex (tức quyển sách nổi tiếng về các kỹ thuật làm tình) có chỗ hình in bị sai vì lỗi typo...(khán giả bên dưới bắt đầu cười rúc rích) Nếu các bạn áp dụng theo kiểu đó, cánh tay trái của bạn sẽ có thể bị đau hoặc gẫy tay...nhưng bù lại thì sẽ sướng không thể tả...(đến đây thì mọi người cười oà ra)"
Tôi kể nguyên câu chuyện này và được mọi người trong phòng họp thưởng cho một trận cười thoả thích, sau 3 hôm hội nghị bàn luận về các đề tài kỹ thuật khá khô khan.