Tác giả Chu Tất Tiến là nhà báo nổi tiếng, rất quen thuộc trong các sinh hoạt văn hóa truyền thông tại Quận Cam. Với ý hỗ trợ đặc biệt cho giải thưởng Viết Về Nước Mỹ ông đã góp nhiều bài viết đặc biệt. Sau đây là bài viết mới nhất ông dành cho chúng ta.
*
Hồi mới "khăn gói quả muớp" buớc sang Hoa Kỳ, cũng tính bon chen đi làm nghề "gõ đầu trẻ" như truớc khi lên đuờng Mỹ du, nên mới hỏi thăm một ông bạn đang làm nghề "Kao sơ lơ"(nghề cố vấn) ở một truờng nọ. Ông bạn nhìn kỹ thân hình H. O. mình xong rồi mới nói:
-Ông có mấy lá gan mà chịu chơi dzậy" Ở bên này không có nghề "gõ đầu trẻ" như ở quê mình đâu, chỉ có "tự gõ đầu thầy" thôi.
-Sao vậy" Nói chi nghe lạ rưá"
Ông bạn thủng thẳng:
-Thiệt ra thì cũng chẳng có gì đáng sợ, chỉ có một lô luật lệ ràng buộc thôi. Ông mà lạng quạng là bị tai nạn, hay bị ăn đạn ngay. Trẻ nó đưa ông ra tòa, bên này gọi là "xu" đấy, toà bèn gõ lên đầu ông vài niên. Ông đã ngôì gỡ lịch mấy cuốn rồi, bây giờ lại muốn thêm mấy chục cuốn nữa thì nhào dzô!
Nghe nói mà hãi hùng, đành cáo lui. Nhưng vẫn chưa tin, lại kiếm một anh cố vấn nữa, anh nầy nói rõ ràng hơn:
-Này nhé! Dậy học bên này rất khác biệt với dậy ở quê mình. Nhất là vấn đề ngôn ngữ. Chẳng may ông nói lộn chữ làm học trò hiểu lầm, nó về nói với bố mẹ nó, thế là ông ra toà. Ở đây không có chiêú nên không phải vác chiếu, nhưng lại có còng cuả cảnh sát, nặng hơn nhiều. Lại còn những cử chỉ cuả ông, đôi khi ông ngụ ý một đằng, nó lại hiểu ra một kiểu, thì nguy lắm. Những cử chỉ cuả ngón tay, ngón chân rất quan trọng.
Rồi ông ta cuời:
-Nhưng nói vậy mà không phải vậy, không phải muốn hù ông cho hết can đảm. Nếu ông muốn dậy học thì ông nên dậy Đại học, đừng dâỵ Trung Học, vưà phải đối phó với hoc trò vừa với truờng.. Mệt lắm đấy! Rất nhiều thầy cô bỏ cuả chạy lấy nguời rồi!
Nghe mấy ông cố vấn này tả oán, nản quá, đành bỏ cuộc. Nhưng sau này, càng nghe nói về những bí hiểm "thâm cung" cuả mấy truờng học, càng tò mò muốn biết cái chi đang xẩy ra đàng sau những cánh cổng đóng kín kia, xem con cháu mình học hành như thế nào, nên nghiên cứu kỹ, thấy nghề dậy học này khó khăn thiệt, nhất là với dân H.Ô, nhưng không lẽ dân tị nạn ta chịu thua sao, nên nộp đơn xin thi Sư Phạm, xong là làm đơn xin đi dậy. Nhờ thế mà hiểu đuợc đôi điều về cách dậy học ở bên Mỹ này, và cố viết ra cho bà con có một cái nhìn sơ sơ về lớp học để hiểu tại sao con mình giỏi hay hư, tốt nghiệp hay dở dang.
1- Học sinh giỏi hay dở là ở chính mình: Cách dậy học bên này "quái" lắm. Khi đi học Sư Phạm (Teaching Credential), đuợc huấn luyện rằng: đừng giảng bài nhiều, đừng nói lắm (Don't lecture! Don't talk much!) mà phải dùng sáng kiến thật nhiều. Cho nên vào lớp, thầy cô chỉ giảng vưà phải, còn lại bắt học sinh đọc sách lấy. Có những lớp, ông thầy, bà thầy cho học sinh đọc sách một mình (silent reading) cả nưả tiếng đồng hồ. Đưá nào học chăm thì lấy sách ra đọc thiệt, đưá nào luời thì đọc báo, đưá nào mệt thì lăn ra ngủ! Ông thầy cũng mặc kệ! Khi thầy giảng bài, thì tuỳ ông thầy, bà thầy dữ hay hiền. Dữ thì không cho học trò ngủ gật. Hiền thì mặc kệ nó gục đầu xuống bàn, miễn là đừng ngáy to thì thôi! Làm bài ở nhà cũng thế. Làm xong thì nộp cho thầy, không nộp thì trừ điểm, chứ thầy không la mắng gì và cũng chẳng hỏi tại sao. Chỉ có những học sinh chăm chỉ thì cứ tỉnh queo ngồi học một mình, không chơi với ai và cũng không coi các cuộc chuyện trò bên cạnh có ảnh huởng gì đến bài mình học. Vậy, bố mẹ nào có con học giỏi, đuợc "straight As", nghiã là toàn điểm A không thôi, và đuợc giấy khen thuởng thì nên thuơng chúng nhiều hơn vì chúng là dân "học sinh thứ thiệt" đó! Chúng đã tự mình gồng lên và học trong một môi truờng tùm lum tà la nhiều hình ảnh "xếch xiếc" cũng như những guơng xấu.
2- Ít kỷ luật gắt gao: Nhiều thầy cho học sinh chơi bài tây trong lớp tỉnh bơ. Trong khi thầy giảng góc này, thì góc khác tụ tập năm sáu đưá, lấy bài ra chơi! Chỗ này nói chuyện ì xèo, chỗ kia đánh cờ carô! Mấy đứa con gái lớp 9 đến lớp 12 thì cứ tàn tàn lấy guơng luợc ra tô môi son, đánh phấn! Vaì đưá khác lại lôi "snack" ra đớp nhồm nhoàm! Chuyện trò trong lớp thì chỉ nói về "boy friend" với "girl friend" mà thôi. Thầy giáo Việt bực mình nhất là cách đi "toa lét", một số truờng cho phép học trò tự nhiên đi ra, không cần hỏi xin phép gì cả! Một số truờng khác có bắt học trò phải cầm miếng bià cứng có vẽ cái "toalét" như tấm giấy chứng minh nhân dân vậy, một truờng bắt học trò mang theo một cái "bô" bằng nhựa nho nhỏ làm dấu hiệu là đi tiểu! Đến trễ khỏi cần chào hỏi, chỉ cần đưa ra một tờ giấy cuả văn phòng cho biết là trò đó đi trễ. Trò lừng lững đi vào lớp, chả cần nói một câu xin lỗi nào! Có truờng cấm nói chuyện trong lớp, có truờng lại cho phép nói thả dàn. Thuờng thuờng thì lớp nào cũng có video để chiếu phim ầm ĩ cho học trò khỏi ngủ gật.
Chu Tất Tiến