San Diego, Đất Lành...

• Tháng Tư & Quê Hương Thứ Hai
• Chicago, Cuộc Tàn Sát hụt của Paddock
• Kể Em Nghe Chuyện Này

Tác giả: Phạm Hồng Ân
Bài số 4882-18-30582-vb2080116

Tác giả là một nhà thơ quân đội. Trước 1975, ông là một sĩ quan hải quân, từng tu nghiệp tại Mỹ. Sau năm 1975, ông trở thành người tù chính trị và định cư tại Hoa Kỳ theo diện H.O. Tham dự Viết Về Nước Mỹ ngay từ những năm đầu tiên, Phạm Hồng Ân đã nhận giải Danh Dự Viết Về Nước Mỹ 2012.



Một cư dân Việt tại San Diego tâm sự với tôi, đây là nơi đất lành chim đậu, biết bao người làm thơ, viết văn, soạn nhạc... quây quần sinh hoạt ở chốn này, vậy mà chưa có một dòng chữ, một bài báo nào viết về họ, về những sinh hoạt văn hóa nghệ thuật mà họ đã miệt mài cống hiến trong suốt thời gian qua. Tôi đồng ý với ông bạn cư dân đó, vì tôi cũng là một trong những người làm thơ viết văn bị lãng quên, gần hai mươi lăm năm sinh hoạt văn chương ở đây, chưa hề thấy một ai, hay một nhóm báo chí nào tiếp tay thổi một chút gió, cho người viết được nương cánh, chấp chới bay lên.

Có một lần, khoảng 1997, họa sĩ Vi Vi cùng với nữ sĩ Diễm Châu tập hợp trên 30 người làm thơ ở San Diego lại, in sách lưu niệm và làm báo một thời gian. Rồi chẳng bao lâu cũng tan rã, mạnh ai nấy đi, trở về với vị trí "cô độc" vốn có của họ. Dù "cô độc", họ vẫn âm thầm sinh hoạt nghệ thuật, những cuốn sách vẫn đều đặn ra mắt, những CD, DVD... lần lượt chào đời. Lâu dần, cư dân San Diego đều biết họ, quen họ. Họ là người tiên phong, dựng nên phong trào, như: Trần Huy Sao, Nguyên Phan, Nguyên Hồng, Như Ngọc Hoa, Sông Cửu, Xuân Nhi... Họ là chim đầu đàn, là linh hồn của các hôi, như: Hội người Việt cao niên, hội quán Bến Trăng, Hiên Thư Các, nhóm văn nghệ San Diego, Trăng Viễn Xứ.... Ngoài ra, còn có một ít người hoạt động độc lập, như: Xuân Đà, Nguyễn văn Hưởng - ông này từng đoạt nhiều giải Viết Về Nước Mỹ do Việt Báo tổ chức.

Gần đây, khi Little SaiGon ở San Diego được City Heights công nhận là thành phố của người Việt, các bạn trẻ trong nhóm lãnh đạo như: Frank Vương, Nguyễn Sử... đã cùng nhau ra tờ báo Little SaiGon Today, nói lên tiếng nói của giới trẻ San Diego.

Gần đây nữa, cư dân San Diego bỗng thấy xuất hiện một nhóm ca nhạc, lấy tên là SING FOR JOY, chuyên đem lời ca tiếng nhạc tự nguyện đến các viện dưỡng lão, Senior Center... giúp vui cho các cụ, các đồng bào Việt Nam ở đó. SING FOR JOY là nhóm thiện nguyện, nghĩa là họ tự móc túi ra trang trải những chi phí trong lúc hoạt động.

Người sáng lập viên cũng là trưởng nhóm thiện nguyện, chị Như Ngọc Hoa. Chị đã từng sáng tác nhạc và từng đem lời ca tiếng nhạc của chị đi giúp vui trong các buổi sinh hoạt cộng đồng khắp nơi trên đất Mỹ. Nhạc sĩ Nguyên Hồng, có một thời nổi tiếng với bản nhạc Anh Cali - Em Sài Gòn do ca sĩ Giao Linh trình bày, làm cố vấn cho nhóm này. Và ca sĩ trẻ Mai Phương phụ tá. Tiếp xúc với chị Như Ngọc Hoa, ngoài ban lãnh đạo nhóm, tôi còn biết thêm các thiện nguyện viên khác, như: Cẩm Sa, Ánh Nga ( bà bác sĩ Đức), Hải Yến, Quý Châu, Miên Thụy (bà dược sĩ Hùng), Mỹ Nhung, Bích Vân và Cẩm Xuân.

SING FOR JOY đã đem lại niềm vui, nụ cười cho các lão nhân đang cảm thấy lẻ loi, cô độc, vì phải tách rời mái ấm gia đình, cách xa hạnh phúc con cháu. Tôi rất thán phục sáng kiến chị Như Ngọc Hoa, và mong rằng bài viết này như một chút gió, chắp cánh cho ước nguyện chị mãi bay xa.

San Diego có một thời nổi đình nổi đám, phong trào văn nghệ văn chương dấy lên mãnh liệt. Những buổi ra mắt sách tưng bừng. Những đêm văn nghệ ấm cúng. Những bài hát do chính tay các nhạc sĩ địa phương sáng tác được ca sĩ địa phương nâng niu truyền đạt. Những buổi bình thơ, ngâm thơ rất thơ mộng, chân tình.

San Diego cũng có một thời, phong trào tan rã. Các nghệ nhân lo cho miếng cơm manh áo trước sự suy thoái của nền kinh tế Mỹ, nên tạm thời bỏ dở cuộc chơi. Những buổi ra mắt sách trống vắng khách văn chương. Những bài hát không hồn, gượng gạo ép vào khuôn nhạc. Đồng thời có những nghệ nhân vĩnh viễn ra đi, để lại sự xót thương cho bằng hữu. Nhà thơ Trần Quốc Bình, nữ nghệ nhân Hoàng Yến, nhạc sĩ Hoàng Thy Trần Triệu Đông, nữ sĩ Linda Tran... đã nằm xuống, ban tặng cho đời nhiều tác phẩm, nhiều hình ảnh, nhiều kỷ niệm quí báu.

San Diego gần đây, phong trào tự dưng nổi lên rầm rộ. Hội quán Bến Trăng ra đời, SING FOR JOY xuất hiện, Hiên Thư Các trở lại với hàng loạt tác phẩm sắp in ấn, chi nhánh Câu Lạc Bộ TÌNH NGHỆ SĨ hình thành, báo Little SaiGon Today với số ra mắt phong phú, tờ báo Hồn Việt của Thiên Vương lăm le chào mừng độc giả... Các tác giả ngày xưa còn trẻ, nay đã trở thành lão nhân đầu bạc, vẫn hăm hở trở lại phong trào, với nhiệt huyết cũng như xưa.

Hiện tại, chưa đầy một năm, San Diego đã ra mắt sách và nhạc ba lần. Chưa kể sự ra mắt của SING FOR JOY và các ban văn nghệ tự nguyện khác.

Lần thứ nhất, thi phẩm Ngất Ngưởng Một Đời Mây của tôi được đồng hương San Diego tiếp đón nồng nhiệt. Buổi đó, gần 200 vị khách ngồi chật hội trường Hội Thánh Tin Lành Wesley. Ngoài các diễn giả được chọn lựa để phát biểu như: Sông Cửu, Khiếu Long, Nguyên Phan - ban nhạc Thương Ca San Diego đã thay phiên nhau luân ca, làm buổi chiều thơ nhạc rất sôi nổi và sống động, khiến khách văn chương phải ngồi lại luyến lưu, không nỡ bỏ ra về.

Lần thứ hai, DVD Giai Điệu & Hình Ảnh của nhóm thi nhạc sĩ San Diego cũng được đồng hương ủng hộ không kém. Đây là một video nhạc, quy tụ 12 bản nhạc của những thi nhạc sĩ địa phương, như: Hải Yến, Lê Bảo Kỳ, Hồ Hương Lộc, Nguyên Hồng, Trang Ánh, Ly Hoàng Thao, Nguyễn Hữu Triều, Như Ngọc Hoa, Phạm Hồng Ân và Khánh Hưng. Trong phần phụ diễn văn nghệ, ca sĩ Quân Anh Trí làm xúc động khán giả qua bản nhạc Cha Tôi của chị Như Ngọc Hoa phổ thơ Phạm Hồng Ân. Bản nhạc phổ thơ có đoạn kết:

Cha là sách gối đầu con vinh hiển
Là nước nguồn làm trong sạch đời con
Là ca dao đưa con về nguồn cội
Là quê hương vang dội tiếng khoan hò.

Và lần thứ ba, thi phẩm “Hạt Nắng” của Sông Cửu được nhận nhiều giấy khen và quà tặng nhất từ các cơ quan lãnh đạo thành phố San Diego.

Năm 2006, kinh tế Mỹ trên đà suy thoái, tôi có ý định bỏ San Diego, ngược lên phương bắc tìm kế sinh nhai. Chicago là thành phố đầu tiên tôi dừng chân. Đó là thành phố bề thế, cổ kính, có nhiều tòa nhà chọc trời, như vươn thẳng tới mây xanh. Tôi trải qua mùa đông ở đó. Kinh hoàng với những cơn bão trắng xóa, dìm thành phố xuống lòng tuyết ẩm mênh mông. Tối ngày vùi người trong căn phòng có gắn máy sưởi, lấm lét nhìn ra bên ngoài, qua ô cửa kính, chỉ thấy bầu trời âm u, xám ngoét như màu da của một xác chết. Khu Oak Forest bạt ngàn, nay bị chôn vùi dưới hàng khối tuyết, trắng xóa một màn tang ảm đạm, thê lương. Lạnh lùng quá, tôi vội tìm cách trở lại San Diego, mang theo một bài thơ tức cảnh sinh tình:

Chicago. Bão tuyết. Tan.
Rừng cung tay đứng bạt ngàn. Khẳng khiu.
Sông đong băng giá. Buồn thiu.
Phố nằm vùi dưới tịch liêu. Bạc đầu.
Sầu ta trắng xóa đỉnh cao
Đời buông thạch nhũ lao đao cội nguồn
Cuộn nhau trong đất trời buồn
Đôi chân Bắc Mỹ.
Linh hồn Cửu Long.
(thơ PHA)

Lời người xưa quả thật không sai. Nơi nào đất lành, nơi đó chim đậu. San Diego có là đất lành, mới sản sinh hoặc qui tụ các nghệ nhân về đây quây quần sinh hoạt.

Đã 41 năm trôi qua, kể từ lúc người Việt đặt bước chân đầu tiên trên thành phố nắng ấm hiền hòa này, đã có nhiều tác giả thời danh trước 1975 chọn nơi đây làm đất sống. Theo như tôi được biết, các tác giả: Nghiêu Đề, Vi Vi, Lê Tất Điều, Phan Lạc Tiếp, Nguyễn văn Minh, Việt Chí Nhân... từng định cư và sinh hoạt nghệ thuật ở San Diego này.

Ngoài các tác giả thời danh kể trên, còn có một số tác giả không nhỏ, âm thầm góp phần vào các sinh hoạt văn chương nghệ thuật, trực tiếp duy trì và bảo tồn tiếng Việt nơi xứ người. 41 năm qua, chưa có một dòng chữ, một bài báo nào nói về họ. Thì hôm nay, bài viết này của tôi, coi như bài giới thiệu, bài tuyên dương những đóng góp của họ trong năm tháng vừa qua. Xin hết lòng trân trọng.

(San Diego, 20/07/2016)

Phạm Hồng Ân

• Hạnh Phúc Bất Ngờ
• Ba Trong Một
• Chốn Dừng Chân
• Ra Đi - Đất Mới - Trở Về