Trần Lan Chi

Trần Lan Chi

Tác giả: Nguyễ Đức Quang
Bài số 2736-16208807- vb592409

Tác giả Nguyễn Đức Quang cựu sĩ quan, cựu tù cải tạo, đến Mỹ theo diện H.O., định cư  từ 1990 và là cư dân Renton, tiểu bang Washington. Với bài viết “Thần Đồng” ký bút danh Nguyễn Quang, ông đã nhận giải đặc biệt Viết Về Nước Mỹ 2008. Bài viết mới kể chuyện đặt tên và chào đón cô cháu ngoại thuộc thế hệ thứ ba của gia đình. Ghi chú thêm: Tác giả và nhạc sĩ du ca Nguyễn Đức Quang tại quận Cam, là hai người khác nhau.

***

Măng mọc, măng mọc, măng lại mọc.
Vợ chồng tôi ra đời, các con tôi ra đời, cháu ngoại tôi ra đời.
Cháu ngoại tôi tên Trần Lan Chi.  Lan Chi sinh ra mở đầu cho thế hệ thứ ba của vợ chồng tôi trên đất Mỹ.
Họ hàng đến thăm, bạn bè điện thoại chúc mừng. Sau những câu chúc mừng xã giao,  câu hỏi của họ thường là:
- Baby tên gì "
- Trần Lan Chi
- Tên Mỹ là gì"
- Trần Lan Chi
- Không có tên Mỹ à.  Làm sao gọi"
Làm sao gọi có nghĩa là làm sao người Mỹ phát âm cho đúng tên.  Việc đặt tên cho cháu ngoại khiến chúng tôi rất lo lắng.  Khoảng ba tháng trước ngày em bé ra chào đời, biết ý của con gái không dùng tên Mỹ trong giấy khai sanh cho đứa con đầu lòng của nó, chỉ có tên Việt thôi, vợ chồng tôi ra tay thuyết phục.  Chúng tôi lý luận rằng sống ở Mỹ thì phải có tên Mỹ.  Có tên Mỹ sẽ dễ dàng trong việc giao dịch, tiếp xúc.  Đặt tên Việt Nam để gọi ở nhà .  Không cần phải đặt tên Việt Nam để khẳng định cho mọi người biết con mình là người Việt.  Chỉ cần nhìn vào họ Trần, Lê, Nguyễn ... người Mỹ biết đứa bé là người Việt Nam.
Để thuyết phục con gái tôi bỏ ý định đặt tên Việt cho con, chúng tôi đưa ra nhiều tên Việt bị người Mỹ phát âm sai như con Thy trở thành con Thai, thằng Hải trở thành thằng Hai v. v. đã trở thành đề tài bỡn cợt, chọc ghẹo đứa bé.  Con gái tôi im lặng nghe chúng tôi thuyết phục.  Bị áp lực quá, bà mẹ tương lai chỉ nói :
- Đặt tên Việt Nam, nếu sau này nó không thích thì đổi tên Mỹ.
Chúng tôi tấn công:
- Không có ai đặt tên cho con với ý nghĩ sau này đứa con sẽ có thể không thích cáí tên đó.  Sống ở Mỹ phải đặt tên Mỹ.  Người Tàu, người Đại Hàn thực tế.  Đến Mỹ, họ lấy tên Mỹ, không giữ tên Tàu, tên Đại Hàn mặc dù họ đã lớn tuổi.  Qua Mỹ, bố mẹ đã già, các con đã lớn giữ tên Việt còn chấp nhận được.  Con nên đặt tên Mỹ cho em bé sắp ra đời của con.
Con gái tôi vẫn cứng đầu, cứng cổ.  Nghe mọi người nói, nó chỉ im lặng.
 Tôi quay ra  bàn vớí cô chị của nó thì lại được nghe trả lời
- Bây giờ người Việt sống ở Mỹ càng ngày càng đông.  Đặt tên Việt Nam cho baby cũng được.  Tìm tên nào dễ phát âm là được.
Tôi vội vàng đi tìm đồng minh cuối cùng.  Tôi điện thoại cho con trai tôi đang học tại Boston University.  Con trai tôi đến Mỹ năm tám tuổi, nói tiếng Việt lọng cọng, hiểu tiếng Việt lõm bõm, lai từng đi hầu hết các tiểu bang.  Tôi hy vọng anh con trai tôi thức thời hay thân Mỹ hơn.  Anh con trai tôi trả lời ngắn gọn:
- Cha là Việt Nam, mẹ là Việt Nam.  Con tên Việt Nam.
Ra là cả ba anh chị đều thuộc loại khác người.
Thời gian trôi qua, chúng tôi vẫn hy vọng con gái tôi sẽ nghĩ lại vì đại đa số trẻ em Việt sinh tại Mỹ đều có tên Mỹ trong khai sanh và có tên Việt để gọi ở nhà.  Chúng tôi cũng hy vọng áp lực của chồng và phía gia đình chồng, con gái tôi sẽ đặt tên Mỹ cho đứa con đầu lòng.  Chúng tôi chờ đợi trong sự thất vọng thì lớn và hy vọng thì nhỏ.
Cháu ngoại tôi ra đời, chúng tôi quên hết mọi việc.  Niềm vui to lớn làm vợ chồng tôi choáng ngợp. Tôi tràn đầy hạnh phúc khi thấy đứa cháu ngoại nhỏ bé ngủ an lành bên cạnh mẹ nó.  Rồi cháu ngoại tôi sẽ lớn, sẽ lớn, sẽ lớn ... theo giấc mơ của tất cả những người trở thành ông Ngoại lần đầu.  Hai hôm sau, tôi hỏi con gái tôi :
- Làm giấy khai sinh cho baby chưa "
- Dạ chưa
- Chọn tên cho baby chưa "
- Trần Lan Chi
- Bao giờ mới làm giấy khai sinh
- Trước khi ra viện, chắc hai ngày nữa
Nỗi thất vọng lại trở lại với vợ chồng tôi.  Buổi tối,  vợ tôi nói với tôi :
- Anh gọi ngay cho con gái.  Giọng anh đầm ấm may ra có tính  thuyết phục hơn, nhưng phải rào đầu, đón đuôi cho có lớp lang bài bản...Trước hết phải cho nó hiểu rằng, người  lớn khác trẻ con.  Người lớn không muốn có cùng  một thứ mà người khác đã có.  Trái lại, trẻ con thì luôn muốn có thứ mà bạn bè chung quanh đã có, như quần áo, giầy dép, đồ chơi .  Một ngày nào đó Lan Chi có thể  cảm thấy tên của mình weird vì không giống tên những trẻ con ở đây thường có.  Đi theo trào lưu vẫn dễ sống hơn chọn một con đường khác thường.

Ba ngày sau,  vợ tôi hỏi con gái
- Có gạch ngang giữa Lan Chi không "
- Mẹ, tiếng Việt không có gạch ngang giữa Lan Chi.
- Không có gạch ngang giữa Lan Chi .  Mỹ sẽ gọi nó là Lan, không gọi là Chi
Vợ tôi nói tiếp :
- Vậy phải viết là Chi L. Trần, hay là Trần, Chi L.  Gọi là con Chi Eo. 
Ra là vợ tôi vẫn còn hậm hực.
Văn phòng tôi làm việc gồm mười người : tám Mỹ trắng, một Mỹ đen và một Mỹ vàng là tôi.  Cũng như bà con, bạn bè của tôi, họ chúc mừng tôi và hỏi tôi :
- Tên baby là gì "
Tôi không trả lời.  Tôi yêu cầu mọi người tập họp chung quanh bàn tôi.  Tôi viết vào tờ giấy lớn tên cháu ngoại tôi :  Trần Lan Chi.  Tôi chỉ từng người và bảo họ đọc.  Tất cả đều phát âm Lan Chi chuẩn xác như người Việt.  Tôi rất mừng.  Tôi vẫn lo ngại người Mỹ phát âm Lan Chi thành Lăn Chai.  Câu hỏi kế tiếp của họ :
- Lan Chi có ý nghĩa gì "
Sở dĩ họ có câu hỏi này vì có một lần tôi nói với họ : Tên của người Mỹ thì không có ý nghĩa như John, Robert.  Họ của người Mỹ hiếm khi có ý nghĩa. Tôi chỉ tìm thấy một vài họ có ý nghĩa như Shoemaker ...  Trái lại, họ Việt Nam không có ý nghĩa, nhưng hầu hết tên Việt Nam có ý nghĩa .  Tôi trả lời họ :
- Lan Chi có hai nghĩa.  Nghĩa thứ nhất là bông hoa Lan đẹp.  Nghĩa thứ hai là    baby được sinh ra từ bông hoa Lan.
Tôi giải thích như trên cho họ vì tôi cho rằng :  Lan là hoa lan.  Chi là chi bảo.  Trước năm 1975 giới Cải Lương Miền Nam đặt cho Bạch Tuyết là Cải Lương Chi Bảo nghĩa là diễn viên cải lương thật hay, thật xuất sắc.  Vậy thì Lan Chi là hoa Lan đẹp.  Nghĩa thứ hai :  Lan là hoa lan.  Chi là cành cây, cũng còn có nghĩa là nhánh của một dòng họ.  Lan Chi là một nhánh của giòng họ hoa Lan.  Vậy baby được sinh ra từ một bông hoa Lan.
Tôi kể cho những đồng nghiệp trong sở nghe cuộc thảo luận về việc đặt tên cho cháu ngoại tôi.  Tôi kết luận :  Tôi muốn cháu ngoại tôi có tên Mỹ.  Bà giám đốc ngắt lời tôi .  Bà nói :
- Anh nhớ rằng anh đang sống tại Seattle.  Seattle là thành phố có nhiều dân tộc sinh sống .  Trong tương lai, cháu ngoại của anh sẽ hạnh phúc, hãnh diện, thích thú vì có tên Việt hơn là tên Mỹ .  Cháu ngoại của anh sẽ cám ơn mẹ nó đã đặt cho nó tên Việt Nam vừa đẹp vừa có ý nghĩa .
 Bà giám đốc đã bảo tôi sai lầm trong việc chống đối con gái tôi đặt tên Việt cho đứa con của nó.  Có thêm một người đồng ý với con gái tôi.  
Một buổi tối, tôi ngồi ngắm Lan Chi đang ngủ.  Tâm hồn tôi rúng động.  Tôi bỗng nhận ra rằng Lan Chi là cô bé gái Việt Nam.  Tôi tự hỏi:  Thế thì trước đây mình không biết nó là đứa bé Việt Nam hay sao"  Tôi không trả lời được câu hỏi này.  Có thể bởi vì trước khi Lan Chi sinh ra đời, tôi đã cố ép cho Lan Chi phải có một chút ít gì Mỹ chăng"   Để giảm nhẹ tầm quan trọng của việc đặt tên Mỹ hay tên Việt đã gây ra những nóng giận, hờn dỗi trong gia đình, tôi kể lại cho mọi người sự việc xẩy ra trong sở tôi quanh câu truyện về Lan Chi.  Tôi kể đúng 100%, không bớt.  Tôi chỉ thêm một chi tiết nhỏ trong lời bà giám đốc nói với tôi.  Tôi thêm:  "Tên không tạo nên con người.  Tài năng và đạo đức mới là nền tảng của một người.  Tên Barack Hussein Obama không giúp ông Obama trở thành tổng thống mà nhờ tài năng và đạo đức của ông ta."
Người chống đối quyết liệt nhất việc đặt tên Việt cho cháu ngoại tôi là vợ tôi nay cũng nhận thấy tên Lan Chi hay hay, sang sang.  Nay vợ tôi luôn gọi:  Cô-Lan-Chi-Yêu-Quí-Của-Bà.
Cháu ngoại tôi là Trần Lan Chi.  Tôi yêu quí cháu ngoại tôi, do đó tôi yêu quí tên Lan Chi.  Tôi hy vọng và ước mong Lan Chi sẽ là bông hoa Lan đẹp bao gồm đạo đức và tài năng. 
Nguyễn Đức Quang

• Chuyện Giấy Tờ Đi Mỹ
• Chào Em, Sàigòn 40
• Cái Áo Ca Rô Tha Về Từ Chợ Trời
• Trở Về Từ Cõi Chết