Tác giả CMPN danh tính đầy đủ là Christine Mai Phương Nguyễn, cho biết bà và gia đình là cư dân Westminster và làøm việc tại California. Lần đầu dự viết về nước Mỹ, CMPN gửi một loạt ba bài viết. Sau đây là bài thứ nhất.
*
Hợp là con trai đầu của ông bà Phong. Anh rất có hiếu với cha mẹ. Ngày Hợp lấy Hiền về làm vợ, nàng đã học xong lớp 12. Hiền còn là một thiếu nữ rất trẻ, vừa xinh và duyên dáng, mới 18 tuổi đầu, nàng đã lên xe hoa về nhà chồng. Hiền là con của ông bà Tấn, một gia đình giàu có vào thời đó, gia đình nàng là một gia đình rất lễ giáo. Thảo cha, kính mẹ, thương yêu chồng con và hoà hợp với mọi người là đúng cung cách của mội người đàn bà đức độ và công dung ngôn hạnh như Hiền.
Ông bà Phong có 4 người con, 2 cậu con trai, và 2 cô út là cặp song sinh. Trong nhà chồng, có ông Phong cũng như các em của chồng, ai cũng thương và rất quí nàng dâu.Vì tính tình của nàng rất là hiền lành, nhu mì và ít nói. Khách khứa ra vào, nhìn nàng dâu phong cách, ai cũng không tiếc lời ca ngợi và khen Hợp là một người có phước mới lấy được Hiền. Vợ chồng Hợp và Hiền đã có được 2 con, Huy là đứa con trai đầu, và con gái thứ hai là Thục. Cả gia đình cũng như họ hàng bên chồng đều quí trọng Hiền. Chỉ một điều là Hiền rất ngại mẹ chồng! Cả hai cháu Huy và Thục cũng không dám nói chuyện với bà nội. Ngay cả chú Hào và 2 cô út cũng tỏ ra rất sợ bà. Quyền hành trong gia đình một tay bà định đoạt, ngay cả ông Phong cũng ngại có ý kiến. Ông không hèn kém hay sợ hãi gì cả, nhưng chỉ muốn dĩ hòa vi quí trong gia đình.
Làm dâu bao nhiêu năm trời, mà Hiền không có một tiếng cười. Công việc trong nhà, bà Phong hành con dâu như một người đi ở. Sáng nào gà gáy, Hiền cũng phải dậy sớm nấu nước cho mẹ chồng rửa mặt, cơm bưng, nước rót, coi như mọi việc nhà bà đều sai Hiền làm cho bà và cả gia đình. Khi bà không bằng lòng điều gì, là bà chửi Hiền như tát nước vào mặt. Làm sao quên được, có lần bà Phong túm tóc nàng dâu, đánh xong còn định trói Hiền lại. Rồi lại lôi cả cháu Huy và Thục vào mắng nhiếc. Hai đứa chỉ biết thương Mẹ rồi đứng khóc. Hợp cũng hiểu là vợ mình rất khổ với mẹ, tuy nhiên, anh cũng không dám lên tiếng vì ngại mẹ lại cho là minh bênh vợ. Ngày Hiền về bên nhà để thăm cha mẹ, và kể sự tình cho cha mẹ nghe về cảnh làm dâu của mình, ông bà Tấn rất đau lòng và thương con, nhưng biết làm sao hơn mà chỉ biết khuyên con:
- Vì thương cha mẹ, con chịu khó đi, chẳng lẽ họ chửi con cả đời à! Bây giờ mình lên tiếng thì làng nước người ta cười, bảo là “mình không có mắt khi gả con, bổn phận đi làm dâu thì phải rán chịu chứ”. Bố mẹ cũng khổ lắm con ạ!
- Nhưng mà con khổ quá, làm sao con sống nổi hả bố mẹ" Bố mẹ có thể làm cách nào cho con ở nhà với bố mẹ được không"
- Không được con ạ! Người đời, người ta sẽ nói mình là con nhà thiếu giáo dục, thì mang tiếng và khổ cho cha mẹ lắm.
Hiền lắc đầu cay đắng: tại sao đời mình lại lâm vào ngõ tối thế này. Rồi nức nở:
- Con đâu có muốn lấy chồng, sao bố mẹ lại để đời con như vậy.
Ông bà nhìn thân xác con quá tiều tuỵ, nên bảo con ở nhà mấy ngày, bố mẹ săn sóc thuốc thang cho con lại sức, rồi hãy về bên nhà chồng.
Hiền muốn ở nhà với cha mẹ luôn khi nghĩ tới sự hành hạ của mẹ chồng, Hiền càng khóc tức tưởi:
- Con lậy bố mẹ, cho con được ở nhà, bố mẹ bắt con làm gì cũng được.
Bà Tấn ngẹn ngào:
- Con ở thế nào được hả con" Con ơi! Cái gì rồi cũng sẽ qua, nếu con không làm dâu, thì làm sao con được làm mẹ chồng.
Hiền nhìn mẹ:
- Mẹ ơi, nếu con là mẹ chồng, thì con không có ác như vậy đâu. Con sẽ thương con dâu lắm, thương như chính con mình. Vì người ta đã phải rời cha mẹ người ta, để mà về làm dâu nhà mình.
Làm sao con có thể hành hạ tàn nhẫn con người ta được. Tay dứt ruột xót, Mẹ ơi!
*
Sau cuộc đổi đời năm 1975, Hiền đã cùng gia đình nhà chồng rời khỏi đất nước.
Hiền nhớ cha mẹ thật nhiều trong những câu nói cuối cùng của mẹ: “Con phải đi với chồng và các con con, chồng đâu thì vợ đấy. Có thế bố mẹ mới yên lòng”.
Cả gia đình ông bà Phong đều tới được đất Mỹ trong một chuyến tàu do gia đình tổ chức.
Sau khi xong thủ tục giấy tờ nhập cảnh, Huy và Thục thì đi học bằng xe bus. Hợp thì đi làm ban ngày và đi học lớp tối. Hiền đã ghi danh vào chương trình ESL để đi học và học thêm lớp đánh máy chữ. Hiền học hành rất thông minh và hòa nhập vào cuộc sống mới rất là mau.
Một thời gian sau, Hiền đã hoàn tất xong chương trình ESL và cũng xong luôn môn học đánh máy chữ. Hiền đánh được 50 chữ một phút. Hiền được người quen biết giới thiệu để đi làm việc trong một văn phòng tại một trường tiểu học.
Với đồng lương khiêm tốn của Hiền đem về để chia sẻ tiền nhà, cơm đóng gạo góp chung với gia đình chồng.
Cả gia đình vẫn sống chung với nhau trong cùng một nhà. Sau khi tạm ổn định đời sống, chú Hào, em thứ hai của Hợp cũng đã lập gia đình. Lan là bạn học chung lớp ESL với Hiền. Hai chị em dâu rất là thương nhau. Hiền cũng rất giữ ý, không bao giờ dám hé môi để lộ một điều gì về cảnh làm dâu của mình ngày xưa.
Lan mới về nhà chồng được 4 tháng trời, nàng đã hiểu được một phần nào về tính tình của mẹ chồng. Có những lúc Hiền thấy Lan không ăn cơm cũng như tránh mặt bà Phong. Bà tức tốc gọi chú Hào vào để dằn mặt và phê bình Lan thế này thế kia. Vài lần đầu thì chú còn nhịn mẹ cho êm cửa, êm nhà.