Con Bà Tâm

Tác giả Võ Phú tham dự Viết Về Nước Mỹ từ năm 2004. Võ Phú sinh năm 1978 tại Nha Trang-Việt Nam; định cư tại Virginia-Hoa Kỳ, 1994; tốt nghiệp cử nhân Hóa, Virginia Commonwealth University. Tác giả hiện làm việc và học tại Medical College of Virginia. Tác giả đã nhận giải Danh Dự Viết về nước Mỹ từ 2019. Sau đây là bài viết mới nhất.

*

Bà Tâm cầm điện thoại lên, bấm số và gọi cho Tony, cậu con trai của bà:

- Tôn ơi, mày đi làm dìa chưa?

- Dạ con đang trên đường dìa nhà. Má gọi cho con có gì không?

- Má có chút chuyện nhờ mày. Ngày mai mày có đi làm không?

- Dạ không. Ngày mai con được nghỉ.

- Vậy mai mày chở tao đi đám tang bà bạn?

- Ba đâu sao không chở má đi?

- Thôi mày đừng nói tới cái ông đó. Ngày mai ổng có hẹn tới nhà ông Sáu chơi đánh cờ tướng rồi.  Mà mày lạ gì tánh của ổng. Sức mấy mà ổng chở tao đi tới những chỗ đông người.

- Dạ được rồi. Ngày mai con qua.

-oOo-

Hơn một năm nay ông Toán đã nghỉ hưu. Ông Toán là nhân viên dọn dẹp vệ sinh cho trường trung học ở quận Fairfax.

Mấy năm gần đây người ta rủ nhau bán nhà ở thành phố rồi mua nhà ở vùng ngoại ô để sống, nhất là những người về hưu hay những người làm việc tại nhà.

Từ lúc nghỉ hưu, ông Toán chẳng làm gì ngoài việc đọc báo, coi phim, hay tin tức, trên Youtube.  Thấy ông ra vô nhàn rỗi, con gái và con rể bàn tính với nhau để ông ở nhà trông coi cháu ngoại. Còn bà Tâm ra tiệm làm móng giúp vợ chồng chúng dọn dẹp lau chùi bàn ghế để kiếm thêm chút tiền gửi về Việt Nam cho thân nhân hay dưỡng già. Nghe con gái và con rể thủ thỉ bên tai, bà Tâm bàn với chồng để cho bà ra ngoài tiệm nails phụ việc. Bà Tâm đi làm được vài tuần thì nghỉ bởi bà không chịu được mùi nồng của hóa chất làm móng. Mặc dù ở chung với con gái và con rể, mỗi tháng vợ chồng ông Toán bà Tâm đều trả tiền nhà, điện nước, phụ các con. Nhưng kể từ khi ông nghỉ hưu, cậu con rể thấy cha vợ không thuận mắt nên cứ tìm cách nói bóng nói gió, này nọ. Ông Toán buồn bực. Nhiều khi ông ngồi uống bia và nói nhảm một mình. Bà Tâm thấy vậy xót thương chồng. Bà bàn với ông thử dọn về ở chung với thằng Tôn, đứa con trai đang ở ngoại ô thành phố Richmond, cách Hoa Thịnh Đốn gần hai giờ lái xe một thời gian để coi sao. Ban đầu ông cự tuyệt vì ông và cậu con không thuận nhau. Ông luôn gọi đứa con trai là thằng mất gốc. Những suy nghĩ của ông và cậu Tôn luôn đối nghịch.

Ngoài ra ông Toán cũng sợ người ta dị nghị. Ông sợ miệng đời nói gia đình không trên thuận dưới hòa. Ông sợ xa bạn bè. Ông sợ hai vợ chồng nhớ con thương cháu, nhất là con bé Celine và thằng Charlie. Hai đứa cháu ngoại luôn quấn quít ông bà. Ông sợ hai vợ chồng không đủ tiền để trang trải chi phí lo cho cuộc sống nơi đất lạ. Nhưng càng ngày sự mâu thuẫn giữa ông và chàng rể cứ chồng chất.

Gần đây, ông Sáu, một người bạn mà ông Toán quen biết cũng dọn về Richmond cùng con gái, nên ông mới chịu rời khỏi nhà con rể để đến ở với cậu con trai.

Sống ở nhà cậu con trai hơn một tháng, ông bàn với vợ dọn ra riêng. Ông nói với vợ rằng nhà của cha mẹ luôn là nhà của con cái, nhưng nhà của con không bao giờ là nhà của cha mẹ cả. Vì vậy, hai vợ chồng Toán dọn ra riêng và thuê một căn townhouse nhỏ gần nhà Tony để sống. Vui thì vợ chồng ông đến thăm con thăm cháu. Buồn thì đi dạo quanh xóm hay lái xe qua nhà ông Sáu trò chuyện hay đánh cờ tướng với nhau. Từ lúc ông dọn ra riêng, đời sống của vợ chồng ông vui vẻ hơn.

-oOo-

Buổi sáng sớm ngày thứ Bảy xa lộ 95 về hướng Bắc vắng xe hơn mọi ngày. Biết bà Tâm thích nghe nhạc của cố ca sĩ Phi Nhung, Tony mở nhạc cho má nghe. Khi Phi Nhung cất tiếng hát, bà Tâm mỉm cười, nói:

- Lạ nha. Thằng này hôm nay biết nghe nhạc Việt nữa.

- Thì con thấy má nghe hoài, nên mở cho má nghe đó.

- Ờ...

- Mà má nè, ai mất vậy?

- Bà Chi, bạn má, cũng là mẹ của cô chủ tiệm nails của con Thủy hồi nó mới qua Mỹ này.

- Dạ. Bà ấy bao nhiêu tuổi rồi má? Bịnh gì mà chết vậy?

- Cũng già rồi.  86 tuổi. Nghe nói bị stroke.

- Dạ.

Tony cho xe vào parking ở Fairfax Memorial Park trên đường Braddock. Cậu xuống mở cửa xe, rồi cùng bà Tâm vào viếng đám tang. Nơi hành lang, cậu thấy rất nhiều vòng hoa, những lời chia buồn. Một vài người đến viếng dùng điện thoại di động chụp ảnh chung với vòng hoa và thân nhân người quá cố. Tony đang đọc tên và chương trình tang lễ trên bức ảnh, thì một người phụ nữ chít khăn tang tới kéo bà Tâm và gọi người thợ chụp ảnh tới để chụp hình cùng. Ánh đèn chớp nháy liên tục. Đèn của máy quay phim chóa lòa cả một góc phòng. Tony thấy lạ và ngạc nhiên cậu cứ tưởng đâu là đang tham dự một buổi tiệc cưới chứ không phải là một đám tang. Cậu thấy lạ nên hỏi nhỏ với bà Tâm:

- Má, sao con thấy nhiều máy quay phim chụp hình vậy kìa?

- Ờ thì chắc họ quay phim chụp hình để gửi cho thân nhân gia đình bên Việt Nam coi đó.

- Dạ.

Tony đi theo bà Tâm và thân nhân người quá cố để thăm viếng. Ở giữa phòng, bát hương nghi ngút khói làm mờ luôn cả di ảnh người quá cố. Khói hương mịt mù đến nghẹt thở. 

Khi thấy hai má con Tony đến, một người thanh niên chít khăn tang lấy nhang trong bình, đưa lên ngọn lửa của cây nến đốt rồi đưa cho bà Tâm và Tony. Cậu nhận lấy cây nhang, nhìn qua bà Tâm chờ đợi. Bà Tâm vái lạy rồi cắm nhang vào lư.Tony nhìn bà Tâm rồi làm theo như một người máy.  Cắm cây nhang xuống bát hương xong, Tony nhẹ nhàng ra khỏi phòng tang lễ. Cậu cảm thấy ngột ngạt bởi sự đông đúc của rừng người và mùi khói bịt bùng. Cậu mở cửa ra bên ngoài nhà tang lễ.  Bên ngoài là nghĩa trang Fairfax. Vừa đẩy cánh cửa, hơi lạnh lùa vào. Những bông tuyết nhỏ li ti làm cho Tony cảm thấy mát mẻ và dễ chịu. Chưa bao giờ Tony thấy bông tuyết mát mẻ và dễ chịu như hôm nay. Mặc cho những bông tuyết nhỏ bay lên tóc, lên áo, cậu đi dạo một vòng ở nghĩa trang. Tony dừng chân ở trước một ngôi mộ có cây thánh giá lớn, nhẩm đọc tên người nằm dưới mộ. Tony tiếp tục đi dạo khu nghĩa trang cho đến khi hơi lạnh thấm vào da thịt, cậu trở vô trong nhà quàn tìm bà Tâm. Lúc này bên trong phòng tang lễ đang đọc kinh. Bốn vị sư thầy và rất nhiều đạo hữu râm ran đọc kinh trước bàn thờ người đã khuất. Tony đưa mắt tìm bà Tâm. Cậu thấy bà Tâm đang ngồi ở dãy ghế gần những người chít khăn trắng, Tony thì thầm nói nhỏ:

- Con ra xe đợi má.  Khi nào má xong, thì con chở má dìa.

- Ừa. Mày ra đó ngủ một giấc đi. Đi từ sáng giờ chắc cũng mệt.

- Dạ.

Tony ra xe, cậu nổ máy xe và mở nhạc lên nghe. Bản nhạc giao hưởng êm dịu làm tinh thần cậu lắng đọng. Cậu chợt suy nghĩ miên man về cuộc sống vô thường này rồi chàng ngủ thiếp đi. 

Có tiếng gõ cửa ngoài xe. Tony mở mắt rồi nhấn nút mở cửa.  Bà Tâm bước vào xe, hỏi:

- Mày đói bụng không?  Má có lấy ổ bánh mì và chai nước cho mày nè.

- Dạ. Đám tang người ta mà má lấy chi vậy?

- Tao sợ mày đói. Thôi ăn đỡ đi.

- Dạ. Con tính chờ má ra rồi hai má con đi nhà hàng Hải Dương ăn trưa luôn cho tiện.

- Thôi...Ăn đỡ bánh mì rồi dìa con ơi chứ nhà hàng chi cho mất công lại tốn tiền. Ba mày chắc cũng dìa nhà rồi. Thôi chở má dìa cho sớm để chuẩn bị cơm chiều cho ổng. Hồi sáng tao đi chỉ nấu cơm trưa chứ không nấu cơm chiều.

- Má lo chi cho mệt. Ba đói thì tự nấu cũng được mà. Cứ ôm chi vô mình cho khổ. Mà má không tính ghé tiệm con Thủy hả

- Thôi khỏi. Để hôm nào nó xuống chứ giờ tao ghé rồi nó không chịu dắt hai đứa nhỏ xuống thăm ba mày.

- Dạ.

Tony vừa ăn bánh mì vừa lái xe về lại Richmond. Cậu ăn xong ổ bánh mì và uống hớp nước. Thấy con trai ăn xong, bà Tâm hỏi:

- Lần đầu mày đi đám tang hả?  Sao lúc nãy mày hỏi mấy câu ngớ ngẩn...

- Dạ không.  Con đi đám tang cũng mấy lần, nhưng đây là lần đầu con đi đám tang của người Việt.

- Rồi mày thấy sao?

- Con thấy người Việt làm đám tang rình rang giống đám cưới quá.  Những đám tang mà con đi trước đây rất nghiêm trang và im lặng.  Người tới viếng cũng đến để nhìn mặt người đã khuất lần cuối.  Chia buồn, rồi ra về...

- Ờ... Đó là phong tục của người Mỹ.  Còn mình là Việt Nam, nên khác. 

Im lặng một hồi, bà Tâm nói:

- Ờ mà tao thấy bà Chi tính ra cũng có phước ghê. Đám tang rình rang, đầy đủ nghi thức Phật giáo.  Nghe con gái bà Chi kể thì rước thầy từ Texas và Cali dìa đọc kinh hôm qua đến giờ mấy lần rồi. Kinh xong, sẽ chôn ở nghĩa trang này luôn. Con gái bà Chi năn nỉ tao ở lại để đưa tiễn ra nghĩa trang, nhưng đợi tới bốn giờ tao sợ về không kịp nấu cơm cho ba bây với lại trời đang tuyết tao sợ đi đường trơn trợt nên từ chối để dìa sớm. Nghe họ nói tốn mấy chục ngàn để mua đất chôn đó.  Chết mà có cái mã cái mồ yên ấm vậy chắc con cháu mai này ăn nên làm ra.

Nghe bà Tâm thao thao nói về đám tang người bạn mà Tony không mấy gì hứng thú với phong tục ấy. Từ nhỏ cậu đã rời xa gia đình và theo đạo Mormon (Mặc Môn) một thời gian dài nên tín ngưỡng Phật giáo trong đầu cậu rất mơ hồ. Cậu cảm thấy những thủ tục rườm rà ấy không cần thiết. Cậu nghĩ chết là hết. Tuy nghĩ vậy, nhưng không muốn làm bà Tâm buồn, nên cậu không nói ra. Thấy con trai im lặng, bà Tâm chợt hỏi:

- Mày có nghĩ gì về những nghi thức khi chết?

- Má muốn con nói thiệt?

- Ừa. Thì mày nói tao nghe thử.

- Theo con thì chết là hết. Nếu con chết, con không muốn một đám tang rình rang như vậy. Con sẽ hiến tặng thân thể mình cho khoa học. Rồi phần xác còn lại đem thiêu rải xuống sông xuống biển gì cũng được. Con thích tro cốt của mình được rải xuống một bãi biển vắng người ở California.  Nơi đó được yên tĩnh để nghe tiếng sóng, ngắm nhìn cảnh thiên nhiên còn hay hơn là chôn thân xác ở trong một cái hộp xi măng...

Bà Tâm im lặng lắng nghe con trả lời. Bà bỡ ngỡ. Đây là lần đầu tiên bà nghe tâm sự của con trai về một đề tài như vầy. Qua chuyện này, bà mới hiểu được con trai. Thì ra những suy nghĩ của con khác với bà hoàn toàn. Bà chợt thở dài. 

Nghe má thở dài, Tony quay qua nhìn bà Tâm rồi nói:

- Dạ đó là những suy nghĩ của riêng con. Nhưng con sẽ tôn trọng quyền chọn lựa của người khác.  Mọi người ai cũng có suy nghĩ riêng về những chuyện sau khi chết, người Mỹ gọi đó là “will”. Nên mình tôn trọng ý nguyện người đã khuất.

- Ờ... Mày nói cũng phải.

Hai má con bà im lặng. Mỗi người một suy nghĩ riêng cho đến khi chiếc xe về đến bãi đậu xe trước cửa nhà bà Tâm.

Võ Phú

• Thư Gửi Người Chết
• Bão Về
• Mùa Hè Đã Qua
• Những Cuộc Di Cư