Chỉ Một Cú Phone
Tác giả: Nguyễn Thị Hữu Duyên
Bài số 28746-1628996-vb60325610
Tác giả là cư dân Santa Ana, công việc : lam nail. Bài viết về nước Mỹ đầu tiên: Chỉ Tại Cái Bằng. Đây là bài viết hai của cô, cho thấy cách viết trẻ trung nhanh nhẹn hơn. Mong tác giả sẽ tiếp tục viết thêm.
***
Quận Cam. Tên một quận hạt mà ai nghe cũng liên tưởng đến hương vị vừa ngọt vừa chua. Tôi vừa trở về sống ở đây được hai tháng. Ngọt ngào và chua chát tôi đã nếm đủ.
Năm 1994, gia đình tôi qua Mỹ theo diện HO. Đây là khúc ngoặt đổi đời của chúng tôi. Việc đầu tiên tôi phải làm: Học lái xe.
Chị tôi vượt biên qua trước, sắm được chiếc xe tàm tạm, tuy cũ nhưng chưa bao giờ bị hư. Mỗi chiều khi chị đi làm về, tranh thủ dạy tôi chạy mấy vòng rồi lại đi học và đi làm thêm job tối cho đến khuya.
Chỉ hai ngày qua, tôi học biết các thao tác nguội và chạy trong hẻm nhỏ, biết dừng ở bảng Stop, de tới, de lui, cách đậu vào lề. Mỗi ngày được tập một tiếng rồi phải rời xe để chị đi học, tôi đứng nhìn theo mà thèm được lái tiếp; như khi còn ở quê nhà thèm cục đường thốt nốt ăn với nắm cơm nguội dẻo sau giấc ngủ trưa, tôi nuốt ực rồi quay vào nhà. Ngày thứ ba chị cho tôi lái ra đường lớn và chỉ cho tôi cách sang len trái, phải, chị khen với giọng hài lòng:
- Em thông minh và gan dạ lắm, tháng sau thi được rồi đó. Bây giờ phải về, chị còn đi học cho kịp.
Tôi chặc lưỡi nhưng cũng đành xuống xe vì sợ chị trễ giờ. Tôi nôn nóng muốn được lái ra xa lộ nhưng chị chưa cho, bảo chờ tuần sau. Suy nghĩ mãi không biết làm sao có xe để dợt thêm cho mau biết lái mà đi thi. Đêm ấy, tôi giả vờ đi ngủ sớm, không đợi chị về như mọi khi. Khoảng hai giờ sáng tôi rón rén lấy chùm chìa khoá xe, nhè nhẹ mở cửa lẻn ra ngoài. Đứng im vài phút, lắng nghe động tỉnh, không thấy ai phát hiện, tôi đi nhanh ra bãi đậu xe. Đây rồi, chiếc xe bốn chỗ màu trắng của chị như đang chờ đợi, tim tôi đập nhanh, hồi hộp, quyết định lên xe, nổ máy chạy một mình.
Thật là mạo hiểm, vì không được phép lái xe khi chưa có bằng lái, cảnh sát mà gặp chắc chắn lãnh ngay còng số tám, rõ ràng “Chưa thấy quan tài chưa đỗ lệ”. Thoạt đầu, chỉ định lái vòng quanh trong các đường nhỏ mà thôi, sau đó tôi quyết định ra đường lớn và vào luôn xa lộ. Nửa đêm về sáng đường vắng vẻ nên không có gì khó quá cho tôi, tôi thầm nhắc: “Không được chạy quá tốc độ cho phép”. Nhớ lời chị dạy “Đi nam về bắc, đi tây về đông” thế là cứ ra xa lộ rồi lại trở về, lúc đầu đi gần, sau đó đi xa hơn.
Bốn giờ, tôi đậu xe vào chỗ củ, đi vội về, mở cửa, khe khẽ từng buớc chân “mèo” êm ái lên giường, ngủ một giấc ngon lành. Khi thức dậy, chị đã đi làm, không ai biết sự việc đêm qua, tôi thầm suy tính: “Đêm nay mình sẽ tiếp tục”.
Mỗi đêm tôi đều lén tập như vậy, cám ơn Thượng Đế không hề có trục trặc gì. Tuần sau chị cho ra xa lộ. Tôi lái ngon lành khiến chị vô cùng ngạc nhiên, chị nhìn tôi giọng khâm phục:
- Em giỏi quá, lái rất vững và cẩn thận, giống như em đã từng lái lâu rồi vậy. Lúc chị mới tập không được bạo dạn như em. Mấy ngày đầu đang chạy chị sợ quá dừng ngay giữa đường, xe sau bóp còi inh ỏi, ông thầy hú vía tưởng bán rẻ sinh mạnh cho chị rồi. Cứ ra xa lộ là chị run, Thầy nổi nóng la um sùm, càng la lại càng khớp. Khi thi, đến lần thứ ba mới đậu. Nhớ lại mà buồn cười.
- Em chẳng sợ…” (tôi định nói bên Việt nam tôi từng đua xe gắn máy ngoài xa lộ nhưng sợ bị la nên thôi)
Chị thăm dò:
- Tuần tới em thi được chưa" Em dám không"
Tôi nhanh nhẩu, sợ chị đổi ý:
- Sao lại không, chắc chắn em thi được mà.
Chị vỗ vai tôi:
- OK! Chị sẽ phone làm hẹn cho em.
Tôi mừng rơn trong lòng, tự nhủ: “Phải im luôn, đừng bao giờ cho chị biết chuyện mình lấy xe tập một mình”. Sở dĩ tôi liều lĩnh như vậy vì chưa hiểu rõ luật pháp nghiêm ngặt của Mỹ nhất là về luật giao thông. (Bây giờ, mỗi lần nhớ lại tôi muốn phát rét, cũng may không gặp tai nạn gì trong lúc ấy). Tôi chỉ làm theo suy nghĩ nông cạn của mình. Ở Mỹ, không biết lái xe không làm được gì và vô cùng phiền toái, lái xe là ưu tiên hàng đầu cho mọi người.
Tuần sau tôi đi thi, đậu ngay. Chỉ hai tuần, tôi đã biết lái xe. Chị mua hai ổ Pizza về ăn mừng. Mẹ và em trai tôi không ăn được, Bố thích lắm, tôi cố tập ăn, Mỹ mà. Nín mũi, nuốt chửng không nhai kỹ, không biết ngon hay dở, chỉ biết mình cũng ăn được đồ Mỹ như chị là giỏi rồi.
Tôi tìm job. Chị xin cho tôi vào làm ở một hãng máy đấm bóp. Bắt đầu chuỗi ngày, vừa học, vưà làm. Tám giờ sáng đón xe bus đi làm, bốn giờ chiều đón xe bus đi học, về nhà thức khuya mò mẫm học bài mãi 2-3 giờ sáng đi ngủ. Được một năm tôi ốm như còm ma, thôi thì “Thân tiên lúc túng cũng liều, Huống chi thân cú quản điều tanh hôi”.
Tôi để dành tiền được $500.00 chị cho thêm $500.00 mua một chiếc xe cũ, rõ thật là cũ. Xe nổ máy, cuối phố cũng nghe, body trầy trụa, móp méo tùm lum. Cửa bên phải không mở được, khi tôi chở ai, người đó phải ngồi phiá sau, vô tình tôi trở thành tài xế riêng cho gia đình.
Chị an ủi:
- Bây giờ còn khó khăn, em đi tạm xe này khi nào học thành tài đi làm có tiền mua xe tốt tha hồ chạy. Em biết không, xe cũ bảo hiểm rẻ lại không mất công gìn giữ, cầu xin cho nó đừng bị nằm đường là được rồi.
- Em nghĩ xe củ quá đừng mua bảo hiểm được không chị"
- Cũ hay mới cũng phải mua. Chạy xe không bảo hiểm nguy lắm, móc tiền túi bồi thường cho đối phương cả đời chưa hết nợ còn bị phạt nặng nữa.
Chị giải thích về các loại bảo hiểm: Bảo hiểm một chiều, một chiều rưỡi và bảo hiểm hai chiều, cuối cùng hai chị em quyết định mua bảo hiểm một chiều vì xe quá cũ.
Vừa làm vừa học được hai năm, tôi thật sự mệt mỏi, cùng thời điểm đó hàng Trung Quốc ùa vào Mỹ cạnh tranh. Doanh thu cuả hãng xuống trầm trọng, nhiều nhân viên bị sa thải trong đó có tôi.
Chị rủ tôi học nails:
- Em làm nails giờ giấc rất dể dàng để vừa làm vừa học, vả lại nghề nails kiếm được nhiều tiền hơn.
Tôi hơi ngại, vốn “thân nữ nhi nhưng tính khí đàn ông”, tôi nghĩ rằng mình không thể làm được những việc tỉ mỉ như những người con gái khác. Khi còn ở trung học đến giờ nữ công gia chánh tôi luôn nhờ bạn làm dùm, ngược lại tôi sẽ dạy họ toán hoặc văn. Nghe lời chị, tôi đến tiệm nails để xem cho biết. Thấy đây cũng là môi trường tốt để thực hành Anh văn vả lại có mấy anh chàng thanh niên cũng làm được, tôi quyết định.
- Con đi học nails" Thật sao"
Me tôi tròn mắt khi nghe tôi nói vì bà biết tính con rõ lắm. Bà e rằng chỉ hai ba ngày nó bỏ cuộc, tốn tiền.
- Dạ, chỉ ba tháng thôi mẹ. Giọng tôi chắc nịch.
Vui, buồn đời học nails, đủ thứ chuyện: “xin nhau tí huyết” khi làm chân, tay nước, ai cũng trải qua, đắp cục bột như cái núi lên móng bạn, ai cũng vậy, kềm kéo rớt lộp độp, ai cũng bị và xoa xoa, bóp bóp, ai cũng mỏi tay.
Phần lý thuyết khó thật, nhất là các từ không dịch ra tiếng Việt được thì xúm nhau mà tìm cách nhớ, mỗi người một cách chỉ riêng mình hiểu thôi. Tôi thì hay đặt cho các chữ theo ý nghĩ về thức ăn hoặc gợi hình.
Ví dụ:
- Từ ngữ về cơ xoè và cơ khép ngón tay, giống y như nhau nhưng chỉ khác nhau chữ b và chữ d kế chữ a, đó là chữ “abductor” (cơ xoè) và chữ “adductor” (cơ khép) để cho dễ nhớ tôi nghĩ: bàn tay xoè ra nhìn xấu nên gọi là “bị xoè” (chữ b sau chữ a) còn bàn tay khép lại nhìn đẹp, cho là “được khép” (chữ d sau chữ a) như vậy là đúng bóc.
- Con vi trùng tên Cocci có hình dạng gì" (Ống, xoắn, tròn, vuông) Tôi nhớ bằng cách liên tưởng đến cái bánh ngọt mà người Mỹ hay nói “Cooky” hình tròn là chính xác. Đọc theo cách Việt nam thì cocci hay cooky đều giống nhau.
- Viết tắt của bảng An toàn sản phẩm là M.S, D.S. Khi thi, câu trả lời sẽ cho bốn lựa chọn cuả bốn mẫu tự ấy đổi tới đổi lui như: D.S.M.S, hay S.M.D.S…, Làm sao nhớ chữ nào đúng, tôi đặt ra cách nhớ: M.S.D.S là “Mực Sào Đậu Sống”. Có cô bạn, khi thi chẳng nhớ nổi, lại chọn “Đậu Sống Sào Mực” (D.S.S.M) bị sai, về còn la tôi đặt kiểu gì dễ lộn quá. Cả bọn cười đến tức bụng.
Thời gian trôi thật nhanh, ba tháng sau tôi “rinh” được cái bằng. Ghé qua mua ba ổ Pizza, nay thì ai cũng thích món ăn này, đặc sản của Ý mà, em trai tôi ăn nhiều nhất.
Đọc báo tìm chỗ làm, tiểu bang Michigan cần thợ: “bao ăn, bao ở, chở đi làm trả $500.00 một tuần/ Mới ra trường OK.” Tôi mừng rơn, phóng ra bếp tìm mẹ, xin mẹ đi làm “xuyên bang”, mẹ không đồng ý:
- Can gái mới chân ướt chân ráo qua Mỹ đi xa xôi như vậy, không được đâu.
Tối chị về, giải thích cho mẹ với giọng pha trò một chút:
- Mẹ à, Thanh đi làm ở nhà chủ, không tốn chi phí gì cả, người ta bao hết: “cơm ăn ngày ba bữa, quần áo mặc tối ngày”. Cuối tuần lãnh trọn số tiền, tính luôn tiền tip khoảng $ 2,200.00 / tháng bình quân, làm kiếm vài chục ngàn rồi về đi học lại, không sao đâu mẹ.
Tôi cũng theo ỉ ôi, năn nỉ, cuối cùng mẹ đồng ý. Hôm sau tôi hí hửng đến trường bán chiếc xe cho người bạn để có tiền mua vé máy bay, tôi đòi $700.00, bạn chỉ có $500.00, OK, vừa bán vừa cho, chẳng mấy chốc mình sẽ làm vài ba ngàn một tháng thì hai trăm nhằm nhò gì, vả lại bạn cũng còn khó khăn.
Sáng chủ nhật, Chị đưa tôi ra sân bay, dặn dò đủ thứ về cách cư xử với chủ, với bạn đồng nghiệp và với khách của mình. Đến nơi, chị nhìn tôi cười tin tưởng:
- Chị chắc chắn em sẽ gặp nhiều điều bất đồng trong thực tế vì thợ nails đủ mọi thứ thành phần, có học cũng như thất học. Chủ tiệm cũng nhiều loại chủ, nói chung ai sống ở Mỹ lâu họ sẽ cư xử theo kiểu Mỹ, gặp phải chủ cư xử theo kiểu Việt Nam sẽ có bất công và bóc lột. Khách có người dễ, người khó, quan trọng là biết phục vụ tốt cho họ, mọi việc sẽ OK hết. Chị biết tính em thẳng thắn nhưng nhịn nhục tốt, muốn yên thân để kiếm tiền thì cố nhịn cho xong. Chị tin em sẽ thành công.
- Chị yên tâm, em sẽ cố yêu thương họ như anh chị em thì chắc họ chẳng nỡ xấu với mình. Nhưng cư xử theo kiểu Việt Nam và kiểu Mỹ khác nhau thế nào"
- Chủ Mỹ họ biết giới hạn công việc và luật lệ thế nào, em làm ăn chia thì mục đích làm cho tốt công việc của em, em chỉ dọn dẹp sạch sẽ phạm vi em làm. Còn chủ Việt nam thì họ bắt em quét cả tiệm, giặt khăn, lau chùi cả cầu tiêu nữa, hiểu chưa"
Tôi nghiêm nghị:
- Em sẽ dạy cho họ biết thế nào là lễ độ.
- Sẽ không có lợi cho em khi em mất lòng chủ.
- Em đi làm tiệm khác.
- Em sẽ mất công bill lại khách, vì thế mà phải nhịn nhục cho yên thân.
- Để thử xem .
Chị em bịn rịn chia tay, vì mấy năm nay đoàn tụ với nhau chưa có ngày nào xa cách. Mắt tôi cay cay khi khuất bóng chị, vừa lo lắng vừa thương thân, tôi lấy khăn tay chậm hai giọt lệ nóng hổi. Tôi nhủ thầm: “Bắt đầu cuộc sống mới, một mình. Phải mạnh mẽ lên, không được yếu đuối, không được khóc, khóc là hèn”.
Suốt năm giờ trên máy bay tôi không thể nào chợp mắt, hết buồn đến hy vọng, cả một vườn hồng đang nở rộ trong tim. Tôi nhìn bầu trời xanh bao la, cánh cửa tương lai đang rộng mở như khoảng không mênh mông trước mắt. Tôi nhẩm tính, sau ba năm, ôm số tiền lớn trở về Cali tôi sẽ làm nhiều việc. Tôi nhắm mắt, thấy mình lái chiếc xe Mẹc- xi- đì mới toanh chạy về nhà, ai nấy sẽ sung sướng với những món quà ao ước đã lâu nhưng chưa có. Em trai, sẽ nhìn tôi với ánh mắt thán phục. Bố mẹ sẽ hài lòng lắm vì đứa con ngoan đã trở về, mẹ chắc sẽ khóc khi thấy chiếc nhẫn hột xoàn lấp lánh trên ngón tay gầy guộc. Bố sẽ mân mê chiếc đồng hồ Rađô trị gía năm ngàn đô la rồi lẩm bẩm: “Một năm tiền già chỉ đáng giá bằng này”, đeo vào rồi sẽ cởi ra cất, khi nào đi đám tiệc mới mang. Chị sẽ hạnh phúc với món quà như ý. Tôi sẽ đi học lại và trở thành bác sĩ để chăm sóc cho gia đình, đồng bào. Tôi buột miệng: “Ôi, 100 ngàn đô la…”, bà khách ngồi bên cạnh quay nhìn, tưởng tôi nói gì với bà. Tôi xin lỗi, chuẩn bị rời máy bay.
Trời tháng tư, Michigan thật nóng, tiệm mở máy lạnh mát rượi. Sau khi làm thử cho bà chủ bộ móng bột bà phán một câu như tạt nước đá lạnh vô mặt khiến lòng tôi tê tái:
- Chết rồi, làm như vầy sao được, em làm quá tệ tôi không thể nào nhận em được, sẽ bị mất khách hết.
Rồi bà ta ca cẩm, nào là tưởng tôi đã hành nghề lâu năm, ai ngờ mới tốt nghiệp ra trường. Tôi nổi nóng:
- Thế sao trong báo chị đăng thợ mới ra trường cũng OK"
Giọng bà tỉnh queo:
- Ờ, thì cũng nhận, nhưng không bao lương, làm bao nhiêu ăn bấy nhiêu và chỉ được chia 5/ 5 thôi.
Tôi ở trong thế “trót leo lưng cọp”, đã qua đến đây rồi không chịu thì cũng vất vả với chỗ ăn, chỗ ở, trong túi chỉ có ít tiền, lại không có xe đi. Đành “ngậm đắng nuốt cay” mà làm với bà chủ ti tiện ấy. Bà ta thuộc típ chủ Việt nam, nhưng thấy tôi có vẻ rành luật nên không dám bắt chùi cầu tiêu.
Hai tháng sau, có được hơn hai ngàn trong tay. Tôi mua chiếc xe và mướn chỗ khác ở rồi tìm chỗ làm mới. Bây giờ thu nhập cao hơn vì được chia 6/4 với chủ như bao nhiêu thợ khác.
Chuyện dài làm nails không biết kể sao cho hết, chuyện thợ với thợ, chuyện thợ với chủ, chuyện thợ với khách, vui có, buồn có, nhục có, vinh có. Chuyện lớn nhất là tôi được trưởng thành hơn trong cuộc sống tự lập ở nước Mỹ này.
*
Sau hai năm làm mướn có được số vốn kha khá, tôi mở tiệm làm chủ với 10 thợ. Vào thời điểm ấy ngành nails đang trong đà phát triển mạnh ở các vùng miền đông, tôi phất lên như “diều gặp gió”. Quên đi ý định về lại Cali lo học hành như đã hứa với gia đình, tôi nghĩ: “Đang gặp thời thì tội gì lại ngưng, mà đi học có ra kỹ sư hay bác sĩ cũng còn lâu lắm, làm ăn vài năm nữa rồi tính”.
Thế là, hai năm, rồi bốn năm tôi đắm chìm trong cơn say “làm tiền”, đến năm thứ sáu, cầm trong tay số vốn hơn trăm ngàn, tôi toan tính chuyễn hướng sang nghề khác, nhớ đến câu “Phi thương bất phú” bèn bán tiệm nails được 100 ngàn nữa, bắt đầu cho công việc làm ăn mới.
Tôi mở tiệm Nails Supply.
Ở tiểu bang này có hơn 2,000 tiệm nails, nhưng chỉ có bốn tiệm nails supply. Khu vực tập trung người Việt nhiều nhất có ba tiệm, còn một tiệm ở xa cách hơn hai giờ lái xe. Tôi thuê được mặt bằng ở khu trung tâm đông người Việt nhất bắt đầu cho công việc làm ăn mới.
Không phải là dân làm ăn và cũng chưa từng học qua một khoá kế toán nào nên tôi không tính được đồng vốn lưu động trong nghành supply phải có gấp ba. Một vốn nằm tại tiệm, một vốn đặt hàng và một dành bán thiếu cho những người mở Salon nails. Nếu họ muốn mở một tiệm nails trị giá 50 ngàn thì họ chỉ trả cho mình khoảng 10 ngàn còn bao nhiêu trả góp dần hàng tháng hoặc hàng tuần. Một số ít người có tiền sẵn thì không mua thiếu, đa số thì tiệm supply phải cho khách hàng nợ để mở Salon.