Tác giả NVK đã 73 tuổi, hiện đã nghỉ hưu, cư trú tại Westminster, California.
Vào khoảng thời gian nào đó, người viết bài này không còn nhớ rõ, đã đọc một cuốn truyện mô tả người phải bỏ xứ ra đi. Khi bước chân xuống thuyền, người đi chỉ tay vào đất liền mà thốt lên rằng: "Hỡi quê hương vô hậu, sẽ không bao giờ ta gởi nắm xương tàn cho ngươi đâu (Patrie ingrate tee n'auras pas mes os).
Hồi đó và cả sau này nữa, nhất là sau khi cộng sản cưỡng chiếm miền Nam, bọn chúng đã đày đọa hằng trăm ngàn người, vì vận nước nổi trôi, đã xô đẩy những người ngã ngựa trong một cơn mê sảng đầy oán hờn, oan khiên vào các ngục tù, các vùng kinh tế mới mà chúng thiết lập khắp từ Bắc vào Nam, người viết đã rất đắc ý với câu nói này. Nó mô tả đúng tâm trạng đau đớn, tủi hờn, uất ức, ngào nghẹn của những người đã phải xa lìa quê hương.
Mãi sau này, khi phải sống cuộc đời viễn xứ, người viết mới đích thực cảm nhận được rằng câu nói đó chỉ là một biểu lộ tâm tình, trong một giai đoạn quá đau khổ, quá dồn nén của một con người bị quá nhiều áp bức đến nổi phải bỏ xứ ra đi. Thực ra thì quê hương bao giờ cũng là một cái gì thiêng liêng cao cả, thắm thiết không dễ gì mà rũ bỏ được dễ dàng.
Người xưa đã có câu nói "Bất ly cố hương nhất thốn" không thể xa rời quê hương, dù chỉ là một tấc. Thế mà oan nghiệt thay, chúng ta đã để đánh mất quê hương, đánh mất thiên đường của chúng ta. Tội lỗi đó, chúng ta đừng đổ cho ai. Hãy cam đảm và thẳng thắn mà nhận lấy là do chúng ta gây nên.
Nam Bắc chia cắt năm 1954, không do các định mệnh an bài, mà do sự sắp xếp của các thế lực không trọng nghĩa. Tuy vậy miền Nam chúng ta đã có được một cuộc sống tuy không hoàn toàn tuyệt hảo, nhưng phải nói rằng chúng ta đã có một thiên đường nho nhỏ. Miền Nam mưa nắng hai mùa, thiên nhiên ưu đãi, đời sống dễ dàng, thóc lúa đầy đồng, hoa trái đầy vườn, tôm cá đầy sông rạch.
Người miền Nam chúng ta đã có một thời chỉ làm chơi mà ăn thiệt. Tuyệt nhiên không có bóng dáng của đói nghèo. Kinh tế phồn vinh, nhân dân sống an bình hạnh phúc, tương thương, tương nhượng, bất kể là do gốc gác từ miền Bắc di cư, hay từ gốc Triều Châu- Chân lạp- một miền Nam đa văn hóa, tôn giáo hài hòa. Phải công nhận rằng miền Nam chúng ta đã thật sự có dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc. Nhưng oan nghiệt thay, chúng ta đã không được hưởng diễm phúc này trong bao lâu, chúng ta đã phải đánh mất quê hương, đánh mất thiên đường ngay trên quê hương của chúng ta.
Thời gian như bóng câu qua cửa sổ, chốc đã hai mươi mấy năm trời, kể từ những ngày bánh xe molotova dày xéo, dẫm nát quê hương. Những con người mộng du, vẫn là không biết đến bao giờ mới biết tự soi bóng mình trước tấm gương lịch sử để hồi tâm, cải hóa, cho con Lạc cháu Hồng chúng ta ngẩng cao mặt với đời. Gần tám chục triệu sinh linh ruột thịt của chúng ta vẫn đêm ngày ngậm đắng nuốt cay trong xiềng xích của bọn thiểu số hung tàn, suốt đời chỉ biết nhai lại và lại nhai.
Xin chân thành thắp một nén hương lòng nguyện cầu cho đồng bào hẩm hiu của chúng ta sớm được ra khỏi kiếp nô lệ mà bọn cộng sản đã dăng mắc, thiết lập trên khắp quê hương.
Chúng ta đã đánh mất quê hương, đánh mất thiên đường. Nhưng may mắn thay, hơn một triệu đồng bào chúng ta, nhất là những người ở đây hiện nay đã nhận nơi này làm quê hương thứ hai, nước Mỹ sau khi đau những cơn đau dằn vặt lương tâm đã hướng thượng để có một tầm nhìn và những suy nghĩ thức thời quảng đại, đầy tình người để bao dung chúng ta với một tâm hồn rất cởi mở, cao thượng, bình đẳng và bác ái.
"All men are created equal" mọi người sinh ra đều bình đẳng. Người Mỹ xưa đã nói được như vậy. Người Mỹ ngày nay đã giữ được như vậy, cao quý thay.
Nếu nói rằng thiên nhiên đã ưu đãi miền Nam của chúng ta, thì phải công nhận thêm rằng thiên nhiên đã ưu đãi nước Mỹ cả ngàn lần hơn. Đất rộng, người thưa, tài nguyên phong phú. Nhân dân Mỹ giỏi học và cũng giỏi hành. Do đó, chỉ mới lập quốc hơn hai trăm năm, mà nước Mỹ đã thống lãnh được hoàn cầu trên khắp các địa hạt. Từ khoa học đến kinh tế, từ quốc kế dân sinh đến bảo trọng nhân quyền. Người Mỹ ngưỡng mộ và noi gương người xưa, rèn luyện người đời nay và chăm lo cho thế hệ tương lai. Được sống trong một môi trường tốt lành và sáng lạn như vậy, đúng là chúng ta đã tìm lại được thiên đường.
Thiên đường nguyên gốc của chúng ta đã lỡ để đánh mất. Phúc đức làm sao ta lại tìm được thiên đường ở nơi đây. Xin cám ơn nước Mỹ, người Mỹ và xin thượng đế phù hộ cho thiên đường tìm lại của chúng con.
Mùa giáng sinh 2001.
NVK
