Tác giả: Orchid Thanh Le
Bài số 5095-18-30795-vb8041617
Tác giả đã nhận giải Chung Kết Viết Về Nước Mỹ 2015. Cô sinh tại Sài Gòn, hiện là nhà giáo làm việc tại Viện Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, Monterey, Calif. Bài viết tưởng nhớ Tháng Tư Đen sau đây, tường thuật cuộc phỏng vấn Nguyễn Thanh Thủy, Biệt Đội Trưởng Tình Báo Thiên Nga, cùng phu quân của bà là Đại Úy Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa Lê Thành Long.
Hoài niệm về một tháng Tư năm nào luôn nặng trĩu những ngậm ngùi. Ký ức của người kể khởi nhớ thị xã Mỹ Tho, nơi cô sống với tuổi thơ trôi êm đềm bên giòng sông Tiền.
Ngày đó, Thanh Thủy thi đậu có hạng vô lớp Đệ Thất nên được nhận học bổng suốt thời gian theo học trường Trung Học Nguyễn Đình Chiểu, tiền thân là Collège de My Tho, một trong những ngôi trường trung học lâu đời nhất của Việt Nam. Nhưng cô học ở đó chỉ hai năm.
Sau khi trường Nữ Trung Học được xây dựng, các nữ sinh của trường Trung Học Nguyễn Đình Chiểu được chuyển sang ngay khóa đầu tiên, năm học 1957-1958. Từ đó trường Nguyễn Đình Chiểu chỉ dành riêng cho nam sinh cho đến năm 1975.
Thanh Thủy bắt đầu làm quen với ngôi trường Nữ Trung Học mang tên công chúa Lê Ngọc Hân. Hồi tưởng lại, trí cô còn đậm nét hình ảnh ngôi trường ẩn mình dưới những hàng me trên con đường Ngô Quyền, bước qua cổng trường là thấy phượng vĩ nở đỏ rực sau cơn mưa tháng năm.
Tốt nghiệp Tú Tài II, Thanh Thủy thi đậu Đại Học Dược Khoa theo ước muốn của ba cô. Không bao lâu các thầy dạy khuyên Thanh Thủy nên chuyển ngành học do cô bị viêm xoang mũi quá nặng, không thể hoàn tất phần thực tập vì phải tiếp xúc với nhiều hóa chất. Anh Hai của cô lúc đó đang theo học Chính Trị Kinh Doanh ở bên Pháp hướng dẫn cô chọn cùng ngành như anh. Cô ghi danh tại Viện Đại Học Đà Lạt, đồng thời cũng theo học luôn Sư Phạm Công Giáo. Đối với dân miền tây như Thanh Thủy, khí hậu Đà Lạt quá lạnh. Ngoài viêm xoang mũi, cô còn bị bệnh thống phong. Dù có xe đưa rước đến tận cửa lớp nhưng cô vẫn đi đứng khó khăn, phải bỏ học ngang về Sài Gòn chữa trị.
Cùng năm đó Học Viện Cảnh Sát lần đầu tiên mở khóa đào tạo nữ cảnh sát. Một anh bạn học cũ đang làm cảnh sát thấy thông tin niêm yết liền báo cho Thanh Thủy biết. Cô dự thi để cốt ý được theo học ở nơi có khí hậu ấm áp thích hợp cho sức khỏe mặc dùbản thân chưa rõ nghề Biên Tập Viên Cảnh Sát sắp tới của cô sẽ làm công việc cụ thể ra sao.Số lượng thí sinh ghi danh đông nhưng Học Viện chỉ tuyển số ít. Bài thi của cô đạt điểm xuất sắc, sau này các thầy nhắc lại và hỏi thì Thanh Thủy cho biết nội dung thi tập trung vào đề tài chính trị mà cô đã từng học ở Đà Lạt nên cô làm bài hết sức tự tin và vững vàng.
Trúng tuyển vô ngành là một chuyện. Trải qua thời gian huấn luyện cam go và vượt hết các vòng sát hạch đầy thử thách lại là một chuyện khác. Nếu nói đây là khóa đầu tiên và cũng là khóa duy nhất đào tạo chính qui nữ cảnh sát thì không sai bởi vì sau đó Cảnh Sát Quốc Gia chỉ tuyển thành phần đào tạo ngắn hạn mà thôi. Kết quả cho thấy 18 cô Biên Tập Viên có bằng cấp Tú Tài II cùng 30 cô Thẩm Sát Viên với Tú Tài I được công nhận tốt nghiệp. Thanh Thủy được bổ nhiệm về làm việc tại Khối Đặc Biệt.
Tháng 8 năm 1968, Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát Quốc Gia quyết định thành lập Biệt Đội Thiên Nga chỉ gồm các nữ nhân viên nhằm đáp ứng nhu cầu tình báo trên toàn lãnh thổ miền Nam. Thanh Thủy được chỉ định làm Biệt Đội Trưởng cho đến ngày Sài Gòn thất thủ.
Năm 1973 Mỹ rút quân. Họ có kế hoạch cho đàn Thiên Nga vỗ cánh: các cô tốt nghiệp từ Học Viện Cảnh Sát với cấp bậc sĩ quan có tên trong danh sách đưa sang Mỹ. Hạ sĩ quan phải ở lại. Thanh Thủy đã phần nào dự cảm chánh biến sẽ xảy ra nhưng chỉ chưa biết chính xác lúc nào mà thôi.
Vào thời điểm Tháng Tư Đen một chín bảy lăm, Thanh Thủy trằn trọc mất ngủ cả tháng. Hạ sĩ quan không được bốc đi thì các hồ sơ lưu với đầy đủ mật danh và ám số ắt gây nguy hiểm cho họ. Họ gồm đủ thành phần: hồi chánh viên, cộng tác viên, mật báo viên. Họ còn là những sinh viên, học sinh, phụ nữ có con nhỏ.
Khi nghe tin tức dồn dập rằng vị Tư Lệnh và vị Trưởng Khối Đặc Biệt đã rời nhiệm sở, Thanh Thủy hít một hơi dài, mím môi, tự động quyết định. Đôi cánh đầu đàn không đủ rộng để che chở tất cả thì ít ra cô phải tận dụng khả năng của mình để giữ an toàn cho cả đàn Thiên Nga.
Đó là những ngày cùng tháng tận. Thanh Thủy không liên lạc được với tài xế để đưa cô đến sở làm. Cô nhờ chồng chở xe gắn máy đến gần Bộ Tư Lệnh, cô đi bộ vào sở còn anh qua trường Sư Phạm ngồi chờ. Thanh Thủy được cấp một thẻ ưu tiên ra vào Khối Đặc Biệt bất cứ lúc nào. Tự tay cô soạn, và cũng chính tay cô hủy hồ sơ để bảo đảm rằng không hồ sơ nào bị sót lại. Đối với các chị em đã được đưa ra ngoài để làm việc tại các cơ sở khác, Thanh Thủy trấn an rằng họ cứ làm việc bình thường vì cô đã lo mọi chuyện chu toàn. Ngoài ra, cô vẫn giữ bí mật, không hề thổ lộ với ai rằng mình đã hủy hồ sơ.
Giữ bí mật là nguyên tắc bắt buộc của ngành tình báo. Ngay chính người bạn đời trăm năm thân thiết của Thanh Thủy cũng không hề biết vợ mình là Thiên Nga đầu đàn.
Việt Cộng muốn ám sát cô nhiều lần nhưng không tìm ra đúng người. Sau những lần đụng địch, tài liệu của phía địch bị tịch thu cho thấy chúng đã biết đàn Thiên Nga hoạt động nhưng chưa nhận diện được cụ thể người nào vì các Thiên Nga tuổi trạc như nhau, vừa tầm nhau. Thanh Thủy ít khi đi một mình. Cô vô cửa này mà đi ra cửa khác. Đi làm cô mặc thường phục, đôi khi ngụy thức, tức hóa trang đủ mọi thành phần, nên hành tung khó đoán.
Chiều 30 tháng Tư, chúng theo dõi nhưng tìm nhà không ra vì đường hẻm khó kiếm.
Ngay từ ngày 1 tháng 5, chúng đã tống đạt giấy triệu tập trình diện trong khi Thanh Thủy đưa con gái bị sốt cao đi bác sĩ. Chồng ở nhà nhận giấy triệu tập chuyển lại cho vợ. Giấy tờ nêu đích danh Nguyễn Thanh Thủy, Thiếu tá Biệt Đội Trưởng Tình Báo Thiên Nga. Anh chưng hửng. Lần đầu tiên anh đọc thấy cái tên Biệt Đội Thiên Nga. Anh nói ngay khi vợ về đến nhà:
- Hồi sáng có thằng công an xuống đưa cái giấy triệu tập em.
- Làm gì có!
- Anh đọc rành rành đây mà.
Chồng của Thanh Thủy đi từ chưng hửng này đến chưng hửng khác...
“Chưng hửng kể từ lần đầu biết cổ lận!” Anh nhắc nhớ kỷ niệm với những lời trìu mến. Chưng hửng vì cô đã hớp hồn anh từ giây phút mới gặp. Chưng hửng vì cô duyên dáng, mặn mà. Ngay đến giờ này sống bên cô, anh vẫn chưa hết chưng hửng vì người bạn đời của anh lúc nào cũngđằm thắm.Trong lúc chồng còn bồi hồi với ký ức năm xưa thì vợ nối lời: “Ảnh nghĩ cưới một cô giáo chớ đâu có nghĩ cưới cô cảnh sát đâu!” Để rồi tiếng cười ròn rã tiếp theo sau: “Nếu biết sớm chắc ảnh xuống tàu đi mất luôn.”
Ngày đó, Lê Thành Long, chàng trai quê ở Cần Giuộc, Long An, tốt nghiệp khóa 13 Thủ Đức, biệt phái về Năm Căn, Cà Mau để góp tay thực hiện công tác bình định gom dân lập ấp. Lần đầu tiên Long về phép, chiếc xe đò đưa anh từ Bạc Liêu ghé qua Cần Thơ đón thêm khách trước khi về Sài Gòn. Trước đó Thanh Thủy xuống Cần Thơ thăm người bạn. Vào ngày Long đáp chuyến xe về phép, Thanh Thủy ra bến xe Cần Thơ mua vé về lại Sài Gòn. Bước lên xe, chiếc ghế trống bên cạnh Long được Thanh Thủy tình cờ chọn ngồi. Tưởng chỉ là cuộc chuyện trò đặng quên quãng đường dài, đặng rút ngắn thời gian chờ qua hai bến phà sông Hậu và sông Tiền, có ngờ đâu cú sét ái tình đánh trúng chàng Long trong chuyến xe đò duyên phận này.
Thời xưa con gái giữ ý lắm, không đường đột đưa tên tuổi mình cho người mới quen huống hồ là địa chỉ. Vừa xuống xe đò, Thanh Thủy xăm xăm đón tắc-xi về thẳng nhà. Có biết đâu khi chiếc xe đò chở hai người vừa cập bến xe Chợ Lớn thì Long đón ngay chiếc tắc-xi khác chạy theo chiếc tắc-xi chở Thanh Thủy tận đến con hẻm dẫn vô nhà cô.
Qua hôm sau Long đến đúng chỗ, nói kiếm cô em trong cái nhà này. Ông anh tưởng là bạn của em gái, xăng xái mời vô. Tình cảm đôi bên được dịp bắc cầu.
Khi Long hoàn tất khóa học Chỉ Huy Tham Mưu Trung Cấp tại Đà Lạt, anh được trường Võ Bị tuyển chọn làm Trưởng Ban Nghi Lễ. Đối với sĩ quan độc thân như Long, Trường Võ Bị dành cho anh chỗ ở tại Khách Sạn Thủy Tiên 2, đối diện với Đại Học Xá Đà Lạt nơi Thanh Thủy theo học. Những thắng cảnh thơ mộng của Đà Lạt là nơi hò hẹn của đôi uyên ương trước khi đi đến hôn nhân.
Lấy nhau xong,chồng vẫn đóng tại Đà Lạt còn vợ làm việc tại Sài Gòn. Lâu lâu anh về phép không báo trước. Đôi khi, trong những lần bất ngờ đó Thanh Thủy phải đi kích đêm. Thường thì cô để đồ dã chiến ở trong sở, vô đó mới thay đổi quân phục rồi ra đi với lính có súng ống hẳn hòi vào mật khu. Gặp lúc chồng về phép không báo trước, Thanh Thủy đành nói: “Cho em đi. Mới có lệnh công tác. Giới nghiêm em về tới.”
Long biết vợ làm việc ở Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát, ngoài ra không biết gì hơn. Tin tưởng vợ là đủ.
Tài xế lái chiếc xe mang số ẩn tế, tức loại bảng số dành cho mục đích công vụ, đến đón vợ Long đi. Công tác xong cô trở lại sở thay quần áo, lính lái xe đưa về nhà. Xe ngang qua ngã sáu bùng binh Chợ Lớn, cô nói với lính:
- Cho tui xuống đây đi rồi chú lái trở lại Bộ Tư Lệnh cất xe. Ông xã tui chơ đằng kia.
- Sao chị hay vậy?
- Chớ sao nữa!
Quả nhiên ở đằng quán sinh tố, anh Long đang thấp thỏm, thấy vợ xuất hiện thì mới an lòng. Anh chỉ hỏi:
- Em làm gì mà khuya lắc khuya lơ mới về tới?
Vợ đáp gọn lỏn:
- Em công tác ở Củ Chi mới về.
Vậy là thôi. Không hỏi tới nữa.
Từ ngày 1 tháng 5 năm 1975 cho đến lúc Thanh Thủy chính thức đi tù cải tạo, Việt Cộng liên tục đến nhà xét hỏi, lục soát giấy tờ, đập phá nền nhà để đào bới xem cô có chôn dấu hồ sơ tài liệu về Biệt Đội Thiên Nga hay không. Mỗi ngày cô phải vào Khối Đặc Biệt trình diện. Cô bị kết tội trụ tại một chức vụ liên tục 10 năm nên chắc chắn nắm rất rõ nội dung công việc; tội thứ hai la ắt hẳn cô thấm nhuần lý tưởng Việt Nam Cộng Hòa nên mới gia nhập quân ngũ cùng nam giới trong khi phái nữ không bị bắt buộc động viên. Chưa kể cô bị qui kết là có cấp bậc Trung tá. Thực sự, sau này gặp lại vị chỉ huy cũ ở bên Mỹ, cô mới biết được rằng giấy bổ nhiệm thăng cấp Trung tá cho cô đã về tới nhưng Sở còn chờ đến 1 tháng 6 năm đó, Ngày Truyền Thống Cảnh Sát Quốc Gia, mới gắn lon.
Ngoài Thanh Thủy với cấp bậc Thiếu tá Cảnh Sát Trưởng Biệt Đội Thiên Nga của Khối Đặc Biệt, các anh em trong gia đình của cô lần lượt đi tù cải tạo: anh Ba là Trung úy Công Binh, anh Tư tốt nghiệp Võ Bị khóa 20 là Đại úy Bộ Binh Sư Đoàn 7. Cậu Sáu em trai Thanh Thủy tốt nghiệp Võ Bị khóa 22 là Thiếu úy đã trở thành thương phế binh trong trận đụng địch trước năm 1975. Tuy cậu Sáu không bị vướng tù cải tạo nhưng sau đó bị bắt giam không lý do. Ngày ngày vợ cậu phải đem cơm nuôi tù và cậu chỉ được thả khi bị buộc ký giấy giao cho chính quyền cộng sản căn nhà nhỏ trong hẻm mà vợ chồng Thanh Thủy và vợ chồng cậu đang ở chung.
Phía bên Long cũng chịu kiếp nạn tương tự. Chồng của chị Hai là Thiếu tá làm việc tại Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung, chồng của chị Ba là Đại úy đóng tại Trung Tâm Truyền Tin Viễn Địa; Long là Đại úy Bộ Binh Sư Đoàn 21, chú Sáu em trai Long là Đại úy Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 3/15 Sư Đoàn 9 bị bắt làm tù binh ngay năm 1972 và giải đi tận Yên Bái, tù chục năm có dư.
Mỗi gia đình có bốn người trong quân ngũ. Hai lần bốn là tám, vị chi hai bên sui gia có tám người ở tù: con ruột, con rể, và con dâu. Nữ tù nhân Thanh Thủy lại là người ở tù lâu năm nhất, bóc đến 13 quyển lịch đời. Hai ông sui gia, từng là bạn đồng môn Sư Phạm Sài Gòn khi xưa, vào thời điểm đó trở thành hai ông giáo già ngậm ngùi chia sẻ nỗi đau thời cuộc để rồi không bao lâu lần lượt qua đời. Ông thân sinh của Long đổ bệnh mà chết chỉ vài tháng sau ngày mất miền Nam.
Tư-thục Thủ-Khoa tại thị xã Mỹ Tho do thầy giáo Nguyễn Ngọc Phái, thân sinh của Thanh Thủy, thành lập và là hiệu trưởng từ đầu thập niên 60 đến ngày mất miền Nam,bị cộng sản tịch thu. Chúng đòi chiếm luôn căn nhà ba gian mà hai vợ chồng ông, mấy đứa con, cùng đàn cháu dại đang tạm sống qua ngày. Ông thường xuyên bị kêu hỏi, hăm dọa, khó dễ. Đến ngày nhắm mắt lìa đời ông vẫn không hề biết con gái mình làm việc gì cụ thể trong ngành Cảnh Sát.
Học trò của ông rất đông, đi tù cải tạo cũng nhiều. Ngày trở ra tù, họ đến thăm ông và hỏi: “Thầy có biết con gái Thầy làm gì không?” Nghe mà bần thần, ông hỏi tới. Họ chỉ kết luận: “Con gái Thầy đi không biết khi nào mới về được” để rồi thấy ông nhìn trân trân vào khoảng không trước mặt, lặng im.
Người cha già ngày một sinh bệnh cho đến lúc từ biệt cõi trần vẫn còn khắc khoải rằng con gái yêu của ông đã làm gì mà chịu tù tội đọa đày đến thân tàn ma dại.
Vợ chồng Long và Thanh Thủy đi tù cải tạo mỗi người một ngả. Ba đứa con thơ sắp lớp: bảy tuổi, sáu tuổi, và đứa nhỏ nhất chưa đầy bốn tuổi mà trong đó hai đứa bệnh tật, sớm chịu phận côi cút theo dì Tám về nương náu bên ngoại.
Long ra khỏi trại tù cải tạo ở Suối Máu năm 1981. Anh khiếu nại lấy lại căn nhà bị tịch thu thì nhận câu trả lời: “Nhà anh nay công an ở rồi, anh phải ngủ ở trước cửa thôi.” Nương náu tại nhà chị, nhà em của Long cũng không đặng vì cứ nửa đêm là gia chủ bị đập cửa hoạch họe kiểm tra hộ khẩu. Long đành về quê làm ruộng kiếm sống qua ngày.
Lần đầu tiên Long đi thăm nuôi vợ tại trại tù Long Thành, ngay lúc Thanh Thủyđang bị kỷ luật rút phép thăm nuôi sáu tháng. Năn nỉ cách mấy đều không được, Long đành gửi lại túi đồ thăm nuôi rồi ra về mà buồn tê tái. Phải đợi đến khi Thanh Thủy chuyển sang trại tù khác thì Long mới gặp lại vợ mình, tính ra đã hơn bảy năm xa cách.Tâm cang anhchết lặng vì không thể mường tượng người nữ tù nhân còm cõi, hốc hác đang đứng trước mặt lại làngười vợ thân yêu của mình. Bản thân từng trải qua sáu năm tù đày nên Long càng thấu hiểu sự tình, lòng đau đớn khôn nguôi.
Ngoài vô số lần biệt giam lẻ tẻ, Thanh Thủy là nữ tù nhân duy nhất bị chuyển đến trại giam Thủ Đức để chịu cảnh biệt giam hơn một năm: bị cô lập hoàn toàn, ăn uống thiếu thốn, cán bộ chấp pháp luân phiên hỏi cung ngày đêm nên cô phải đấu trí liên tục để bảo mật cho Biệt Đội ThiênNga. Tên Đại tá chấp pháp đã nhiều lần nổi dóa, đập bàn la hét: “Bản tự khai của chị viết cả nghìn trang rồi mà nội dung cứ lửng lơ con cá vàng nghĩa là sao?” Đau yếu quặt quẹo, cô chỉ có thể trườn bò khi di chuyển vì không đủ sức mà đứng lên đi lại dù chỉ là một đoạn ngắn từ chỗ bị giam đến nhà vệ sinh.
Đôi lần tưởng rằng tử thần đã đem cô đi. Lần đó, cơn sốt rét rừng ác tính ở Hàm Tân khiến côrét run vật vã. Một bạn tù là bác sĩQuân Ygom góp thuốc từ các anh emtù để giúp cô cắt cơn. Lần khác thì bao tử cô bị xuất huyết trầm trọng. Lúc đó vào khoảnggiữa năm tù thứ 13, bao tử của cô không còn nghiền nổi bo bo và các lát khoai mì mốc meo khôkhốc được nữa. Nhưng không ăn thì chết đói nên đành phải đưa các thứ khó tiêu hóa đó vô miệng ngậm cho mềm rồi nuốt trệu trạo. Một bạn tù khác làm đội trưởng nhà bếp thấy tội nghiệp mỗi ngày sớt cho một “gô” (các tù nhân gọi tắt cho loại lon đựng sữa bột Guigoz) nước cơm chắt để cô uống cầm cự. Vậy chơ hai hàm răng để đâu mà sao không tiếp sức cho bao tử? Xin thưa: hàm răng trên đã mất hết, hàm dưới còn vài cái răng trồi sụt, làm sao mà nhai? Nướu tụt, lở loét vì những chiếc răng đau được nhổ bởi cái xà beng được chế tác từ cái muỗng kim loại mà tù hình sự quăng lén cho mượn. Cái dụng cụ thô sơ đó được sát trùng bằng cách nhúng vào nước nấu sôi rồi đưa vô miệng nạy, nhổ răng. Đau chết ngất. Máu chảy ròng khó kềm.
Người cùng quê đi thăm nuôi người nhà của họ khi trở về ái ngại nhắn với gia đình cô:
- Phải lo thăm nuôi chỉ đi vì chỉ bị xuất huyết bao tử nặng lắm rồi,còn không thì chỉ chết.
Thanh Thủy chẳng hề dám trông đợi thăm nuôi. Thăm tù đã là chuyện khó mà nuôi tù lại là chuyện xa xỉ đối với hai bên nội ngoại của các con. Dì Tám tụi nhỏ bậm môi cố không khóc để nói với chị mình: “Em thăm chị kỳ này chớ lần sau em không thể thăm được nữa. Chắc chị không hình dung nổi nhà mình nghèo cỡ nào đâu!”
Thơ của dì Út cô gửi vô cho biết khi đến chúc Tết ba mẹ cô chỉ thấy ông bà ăn chuối chấm muối tiêu thay cơm. Còn gia đình bên Long trồng củ cải đem bán nên quà thăm nuôi cô thường là củ cải phơi khô ngâm nước mắm, kế đến là món muối sả, may mắn lắm mới có thêm bịch đường cát. Kiếm tiền mua vé xe cho mấy đứa con để lâu lâu chúng được gặp mẹ là điều ráng hết sức của người chồng rồi.
Sau này có người hỏi Long: “Thời đó các bà đi thăm nuôi chồng tù cải tạo chớ có nghe nói chồng đi thăm nuôi vợ đâu?” thì nhận nụ cười hiền hòa đáp lại: “Người ta ca ngợi những cánh cò lặn lội thăm chồng thì đúng rồi nhưng tui cũng cực khổ không thua gì các bà hết! Cảnh gà trống thăm vợ chăm con ngậm ngùilắm đa.”
Sang năm tù thứ 13, Thanh Thủy lao động khổ sai tại xưởng may. Trại tù ký hợp đồng may quần áo lạnh xuất khẩu sang các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, buộc tù nhân may theo chỉ tiêu bằng vớitốc độ máy may công nghiệp trong khihọ phải làm việc với những chiếc máy may cà rịch cà tang. Gần đến ngày giao hàng, tù nhân phải ăn, ngủ ngay chỗ làm việc để hoàn tất sản phẩm. Đến khi những chiếc xe chở hàng đến lấy xong xuôi thì các tù nhân đều vật ra ngủ tại chỗ, không thể về trại nổi.
Cán bộ coi tù thấy Thanh Thủy sau giờ lao động hoặc trong giờ nghỉ giải lao đều cặm cụi ngồi may tay những miếng vải vụn thành quần áo gửi về cho các con, đã phải động lòng mà thốt: “Ở đây có bà mẹ giờ này vẫn còn nhớ tới con.” Thậm chí, cô còn nhắn gia đình mua lại những áo len cũ gửi vào để cô gỡ ra từng sợi đan lại thành áo chờ gặp dịp nhờ người thăm nuôi cùng quê đem về đưa cho em gái bán lấy tiền mua thức ăn cho các con.
Một ngày kia, một người khách từ Bộ Nội Vụ ghé thăm nhà tù:
- Chị này bịnh gì mà nằm đây?
Trại trưởng đáp lại:
- Báo cáo đồng chí: chị hai này bịnh nặng lắm rồi. Tui đề nghị nhiều lần rồi sao không thấy cho về. Để chỉ chết ở đây mình mang tiếng.
Người khách đi trở lên, yêu cầu lấy hồ sơ ra coi, xétthấy nhân thân Nguyễn Thanh Thủy không vi phạm điều gì nên ký giấy cho về trong số những tù nhân bịnh nặng.
Không còn bộ đồ nào khác, Thanh Thủy đành mặc bộ đồ tù bước ra khỏi trại tù Z30–D Hàm Tân, Thuận Hải. Hai bên túi áo tù còn nhét hai chiếc bao tay may ráp bởi những rẻo vải vụn. Đôi bao tay được dùng để nhổ cỏ ngoài giờ lao động khổ sai tại xưởng may. Kêu về mà có phát giấy ra trại đâu! Khi xe tù đưa về Sài Gòn làm thủ tục tại quận Nhì, cô còn bị phỏng vấn cắc cớ:
- Bà được Mỹ can thiệp hay chánh phủ nhà nước cho về?
Là người sau cùng bước khỏi nơi làm thủ tục ra tù, Thanh Thủycòn đang phân vân: nhà cửa không còn mà hộ khẩu cũng chẳng có, bất ngờ cô nghe tiếng gọi. Vợ chồng cậu Sáu đọc báo thấy có đợt thả tù nhân bèn chạy đến tìm cầu may, nào ngờ gặp được chị mình. Từ quê, anh Long được nhắn tin. Vợ chồng gặp nhaumừng mừng tủi tủi, đưa nhau về ngoại gặp các con. Lúc đó, hai đứa con gái dù bệnh tật cũng gắng sức phụ dì Tám và bà ngoại se cói kiếm cơm. Con trai đi làm công lột vỏ dừa cho người ta, bữa đói bữa no.
Vợ chồng gắng trụ lại Sài Gòn mở quán vỉa hè lây lất nuôi gia đình, chia sẻ cùng nhau bao gian truân cho đến ngày sang Mỹ theo diện tỵ nạn chính trị. Bước đầu định cư nơi xứ người, gia đình Long và Thanh Thủy cũng trải qua những tháng năm vất vả như bao người Việt tỵ nạn khác nhưng cả nhà được sum họp, yên ổn, không bị xách nhiễu. Quán bán thức ăn nhanh mà vợ chồng Long và Thanh Thủy duy trì được bảy năm mang tên Thiên Nga để nhắc nhớ hình ảnh Biệt Đội Thiên Nga thời chiến đã thầm lặnggóp cánh bảo vệ đất nước Việt Nam Cộng Hòa và sắt son giữ vững lý tưởng.
Ngồi kể lại mà nước mắt Thanh Thủy lăn dài. Cô hãnh diện về đàn Thiên Nga trong cảnh tù đày: các chị em rất thương yêu và đùm bọc cho nhau. Dù Biệt Đội Trưởng đã ngầm dặn rằng chị em Thiên Nga cứ đổ hết trách nhiệm cho cô nhưng các cộng sự không hề làm vậy, họ khai báo ngắn gọn và giữ y lời khai. Ra tù cô đạp xe kiếm thăm các chị em Thiên Nga nhưng hầu hết đã hồi hương hoặc cải đổi danh tánh nên không biết tìm đâu mà gặp lại. Đàn Thiên Nga tan tác. Nếu tính tuổi đời, các Thiên Nga hiện nay hầu hết đã mỏi cánh.Từ ngày sang Mỹ nếu liên lạc được với Thiên Nga nào còn ở lại Việt Nam mà biết họ cần giúp đỡ, Thanh Thủy không bao giờ đợi họ phải nói đến lần thứ hai, vấn đề chỉ là giúp được bao nhiêu thôi chớ cô chưa hề từ chối.
Huyền thoại kể rằng vào lúc cuối đời, những con Thiên Nga vốn chỉ im lặng sẽ cất tiếng hót ngọt ngào. Cô đàn trưởng Thiên Nga giờ đây chỉ muốn nói lên tiếng lòng rằng trong suốt bao nhiêu năm nay cô luôn nhớ đến các Thiên Ngacộng sự, ao ước gặp đông đủ các chị em một lần cuối. Mong lắm thay!
Thiên Nga, loài thủy cầm quyến rũ, còn là một trong những biểu tượng của tình yêu và lòng chung thủy vì tập tính kết đôi suốt đời. Con trống luôn đi sau bảo vệ và dõi theo con mái, còn con mái thường âu yếm quay đầu về phía con trống. Cặp đôi Long và Thanh Thủy từ lúc kết duyên đến nay hiểu rằng trái tim họ thuộc về nhau dù có lúc phải chia xa bởi các bước ngoặt lớn nhỏ khác nhau trong đời mỗi người. Tuổi già kèm theo bệnh tật là điều không tránh khỏi, nhất là từ hệ lụy của những năm tháng đọa đày. Ông từng được chữa trị ung thư máu. Từ khi cô con gái đầu lòng của ông bà qua đời sau những chống chọi với căn bệnh, bà đã trải qua thời gian dài trầm cảm, rồi phải cắt bỏ khối u, nay lại cao máu, cao mỡ, tiểu đường nặng, đau bao tử kinh niên,và phải đặt máy trợ tim. Mắt bà mờ không phân biệt được độ cao thấp nên bước hụt và té liên tục nhưng luôn có ông một bên nắm taydắt bà đi.
Ông quan niệm: “Thương yêu nhau thì phải giúp đỡ nhau”.Đơn giản!
Bà nhắc nhở ông lịch hẹn khám bịnh, uống thuốc; ông đi lâu chưa về tới là ngóng là chờ. Chăm chút vậy thôi. Bà cũng có phần trăn trở riêng mình. Vẫn biết rằng Chúa thương cho bà sống đến ngày hôm nay nhưng bà vẫn chưa sẵn sàng ra đi khi Chúa gọi vì bà mong được ở bên những người thân yêu càng lâu càng tốt, nhất là bên cô con gái út bệnh tật.
Có đàn có đôi. Thiên Nga muôn đời là thế!
Orchid Thanh Lê
* Chú thích của người viết: “ngụy thức”, “kích đêm”, “ẩn tế” là thuật ngữ dùng trong ngành Cảnh Sát Quốc Gia Việt Nam Cộng Hòa.
Bài số 5095-18-30795-vb8041617
Tác giả đã nhận giải Chung Kết Viết Về Nước Mỹ 2015. Cô sinh tại Sài Gòn, hiện là nhà giáo làm việc tại Viện Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, Monterey, Calif. Bài viết tưởng nhớ Tháng Tư Đen sau đây, tường thuật cuộc phỏng vấn Nguyễn Thanh Thủy, Biệt Đội Trưởng Tình Báo Thiên Nga, cùng phu quân của bà là Đại Úy Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa Lê Thành Long.
* * *
Thanh Thủy theo học tại Viện Đại Học Đà Lạt, 1964-1965.
Hoài niệm về một tháng Tư năm nào luôn nặng trĩu những ngậm ngùi. Ký ức của người kể khởi nhớ thị xã Mỹ Tho, nơi cô sống với tuổi thơ trôi êm đềm bên giòng sông Tiền.
Ngày đó, Thanh Thủy thi đậu có hạng vô lớp Đệ Thất nên được nhận học bổng suốt thời gian theo học trường Trung Học Nguyễn Đình Chiểu, tiền thân là Collège de My Tho, một trong những ngôi trường trung học lâu đời nhất của Việt Nam. Nhưng cô học ở đó chỉ hai năm.
Sau khi trường Nữ Trung Học được xây dựng, các nữ sinh của trường Trung Học Nguyễn Đình Chiểu được chuyển sang ngay khóa đầu tiên, năm học 1957-1958. Từ đó trường Nguyễn Đình Chiểu chỉ dành riêng cho nam sinh cho đến năm 1975.
Thanh Thủy bắt đầu làm quen với ngôi trường Nữ Trung Học mang tên công chúa Lê Ngọc Hân. Hồi tưởng lại, trí cô còn đậm nét hình ảnh ngôi trường ẩn mình dưới những hàng me trên con đường Ngô Quyền, bước qua cổng trường là thấy phượng vĩ nở đỏ rực sau cơn mưa tháng năm.
Tốt nghiệp Tú Tài II, Thanh Thủy thi đậu Đại Học Dược Khoa theo ước muốn của ba cô. Không bao lâu các thầy dạy khuyên Thanh Thủy nên chuyển ngành học do cô bị viêm xoang mũi quá nặng, không thể hoàn tất phần thực tập vì phải tiếp xúc với nhiều hóa chất. Anh Hai của cô lúc đó đang theo học Chính Trị Kinh Doanh ở bên Pháp hướng dẫn cô chọn cùng ngành như anh. Cô ghi danh tại Viện Đại Học Đà Lạt, đồng thời cũng theo học luôn Sư Phạm Công Giáo. Đối với dân miền tây như Thanh Thủy, khí hậu Đà Lạt quá lạnh. Ngoài viêm xoang mũi, cô còn bị bệnh thống phong. Dù có xe đưa rước đến tận cửa lớp nhưng cô vẫn đi đứng khó khăn, phải bỏ học ngang về Sài Gòn chữa trị.
Cùng năm đó Học Viện Cảnh Sát lần đầu tiên mở khóa đào tạo nữ cảnh sát. Một anh bạn học cũ đang làm cảnh sát thấy thông tin niêm yết liền báo cho Thanh Thủy biết. Cô dự thi để cốt ý được theo học ở nơi có khí hậu ấm áp thích hợp cho sức khỏe mặc dùbản thân chưa rõ nghề Biên Tập Viên Cảnh Sát sắp tới của cô sẽ làm công việc cụ thể ra sao.Số lượng thí sinh ghi danh đông nhưng Học Viện chỉ tuyển số ít. Bài thi của cô đạt điểm xuất sắc, sau này các thầy nhắc lại và hỏi thì Thanh Thủy cho biết nội dung thi tập trung vào đề tài chính trị mà cô đã từng học ở Đà Lạt nên cô làm bài hết sức tự tin và vững vàng.
Trúng tuyển vô ngành là một chuyện. Trải qua thời gian huấn luyện cam go và vượt hết các vòng sát hạch đầy thử thách lại là một chuyện khác. Nếu nói đây là khóa đầu tiên và cũng là khóa duy nhất đào tạo chính qui nữ cảnh sát thì không sai bởi vì sau đó Cảnh Sát Quốc Gia chỉ tuyển thành phần đào tạo ngắn hạn mà thôi. Kết quả cho thấy 18 cô Biên Tập Viên có bằng cấp Tú Tài II cùng 30 cô Thẩm Sát Viên với Tú Tài I được công nhận tốt nghiệp. Thanh Thủy được bổ nhiệm về làm việc tại Khối Đặc Biệt.
Tháng 8 năm 1968, Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát Quốc Gia quyết định thành lập Biệt Đội Thiên Nga chỉ gồm các nữ nhân viên nhằm đáp ứng nhu cầu tình báo trên toàn lãnh thổ miền Nam. Thanh Thủy được chỉ định làm Biệt Đội Trưởng cho đến ngày Sài Gòn thất thủ.
Năm 1973 Mỹ rút quân. Họ có kế hoạch cho đàn Thiên Nga vỗ cánh: các cô tốt nghiệp từ Học Viện Cảnh Sát với cấp bậc sĩ quan có tên trong danh sách đưa sang Mỹ. Hạ sĩ quan phải ở lại. Thanh Thủy đã phần nào dự cảm chánh biến sẽ xảy ra nhưng chỉ chưa biết chính xác lúc nào mà thôi.
Vào thời điểm Tháng Tư Đen một chín bảy lăm, Thanh Thủy trằn trọc mất ngủ cả tháng. Hạ sĩ quan không được bốc đi thì các hồ sơ lưu với đầy đủ mật danh và ám số ắt gây nguy hiểm cho họ. Họ gồm đủ thành phần: hồi chánh viên, cộng tác viên, mật báo viên. Họ còn là những sinh viên, học sinh, phụ nữ có con nhỏ.
Khi nghe tin tức dồn dập rằng vị Tư Lệnh và vị Trưởng Khối Đặc Biệt đã rời nhiệm sở, Thanh Thủy hít một hơi dài, mím môi, tự động quyết định. Đôi cánh đầu đàn không đủ rộng để che chở tất cả thì ít ra cô phải tận dụng khả năng của mình để giữ an toàn cho cả đàn Thiên Nga.
Đó là những ngày cùng tháng tận. Thanh Thủy không liên lạc được với tài xế để đưa cô đến sở làm. Cô nhờ chồng chở xe gắn máy đến gần Bộ Tư Lệnh, cô đi bộ vào sở còn anh qua trường Sư Phạm ngồi chờ. Thanh Thủy được cấp một thẻ ưu tiên ra vào Khối Đặc Biệt bất cứ lúc nào. Tự tay cô soạn, và cũng chính tay cô hủy hồ sơ để bảo đảm rằng không hồ sơ nào bị sót lại. Đối với các chị em đã được đưa ra ngoài để làm việc tại các cơ sở khác, Thanh Thủy trấn an rằng họ cứ làm việc bình thường vì cô đã lo mọi chuyện chu toàn. Ngoài ra, cô vẫn giữ bí mật, không hề thổ lộ với ai rằng mình đã hủy hồ sơ.
Giữ bí mật là nguyên tắc bắt buộc của ngành tình báo. Ngay chính người bạn đời trăm năm thân thiết của Thanh Thủy cũng không hề biết vợ mình là Thiên Nga đầu đàn.
Việt Cộng muốn ám sát cô nhiều lần nhưng không tìm ra đúng người. Sau những lần đụng địch, tài liệu của phía địch bị tịch thu cho thấy chúng đã biết đàn Thiên Nga hoạt động nhưng chưa nhận diện được cụ thể người nào vì các Thiên Nga tuổi trạc như nhau, vừa tầm nhau. Thanh Thủy ít khi đi một mình. Cô vô cửa này mà đi ra cửa khác. Đi làm cô mặc thường phục, đôi khi ngụy thức, tức hóa trang đủ mọi thành phần, nên hành tung khó đoán.
Chiều 30 tháng Tư, chúng theo dõi nhưng tìm nhà không ra vì đường hẻm khó kiếm.
Đôi bạn Long-Thanh Thủy trước cổng Trường Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt, 1967.
Ngay từ ngày 1 tháng 5, chúng đã tống đạt giấy triệu tập trình diện trong khi Thanh Thủy đưa con gái bị sốt cao đi bác sĩ. Chồng ở nhà nhận giấy triệu tập chuyển lại cho vợ. Giấy tờ nêu đích danh Nguyễn Thanh Thủy, Thiếu tá Biệt Đội Trưởng Tình Báo Thiên Nga. Anh chưng hửng. Lần đầu tiên anh đọc thấy cái tên Biệt Đội Thiên Nga. Anh nói ngay khi vợ về đến nhà:
- Hồi sáng có thằng công an xuống đưa cái giấy triệu tập em.
- Làm gì có!
- Anh đọc rành rành đây mà.
Chồng của Thanh Thủy đi từ chưng hửng này đến chưng hửng khác...
“Chưng hửng kể từ lần đầu biết cổ lận!” Anh nhắc nhớ kỷ niệm với những lời trìu mến. Chưng hửng vì cô đã hớp hồn anh từ giây phút mới gặp. Chưng hửng vì cô duyên dáng, mặn mà. Ngay đến giờ này sống bên cô, anh vẫn chưa hết chưng hửng vì người bạn đời của anh lúc nào cũngđằm thắm.Trong lúc chồng còn bồi hồi với ký ức năm xưa thì vợ nối lời: “Ảnh nghĩ cưới một cô giáo chớ đâu có nghĩ cưới cô cảnh sát đâu!” Để rồi tiếng cười ròn rã tiếp theo sau: “Nếu biết sớm chắc ảnh xuống tàu đi mất luôn.”
Ngày đó, Lê Thành Long, chàng trai quê ở Cần Giuộc, Long An, tốt nghiệp khóa 13 Thủ Đức, biệt phái về Năm Căn, Cà Mau để góp tay thực hiện công tác bình định gom dân lập ấp. Lần đầu tiên Long về phép, chiếc xe đò đưa anh từ Bạc Liêu ghé qua Cần Thơ đón thêm khách trước khi về Sài Gòn. Trước đó Thanh Thủy xuống Cần Thơ thăm người bạn. Vào ngày Long đáp chuyến xe về phép, Thanh Thủy ra bến xe Cần Thơ mua vé về lại Sài Gòn. Bước lên xe, chiếc ghế trống bên cạnh Long được Thanh Thủy tình cờ chọn ngồi. Tưởng chỉ là cuộc chuyện trò đặng quên quãng đường dài, đặng rút ngắn thời gian chờ qua hai bến phà sông Hậu và sông Tiền, có ngờ đâu cú sét ái tình đánh trúng chàng Long trong chuyến xe đò duyên phận này.
Thời xưa con gái giữ ý lắm, không đường đột đưa tên tuổi mình cho người mới quen huống hồ là địa chỉ. Vừa xuống xe đò, Thanh Thủy xăm xăm đón tắc-xi về thẳng nhà. Có biết đâu khi chiếc xe đò chở hai người vừa cập bến xe Chợ Lớn thì Long đón ngay chiếc tắc-xi khác chạy theo chiếc tắc-xi chở Thanh Thủy tận đến con hẻm dẫn vô nhà cô.
Qua hôm sau Long đến đúng chỗ, nói kiếm cô em trong cái nhà này. Ông anh tưởng là bạn của em gái, xăng xái mời vô. Tình cảm đôi bên được dịp bắc cầu.
Khi Long hoàn tất khóa học Chỉ Huy Tham Mưu Trung Cấp tại Đà Lạt, anh được trường Võ Bị tuyển chọn làm Trưởng Ban Nghi Lễ. Đối với sĩ quan độc thân như Long, Trường Võ Bị dành cho anh chỗ ở tại Khách Sạn Thủy Tiên 2, đối diện với Đại Học Xá Đà Lạt nơi Thanh Thủy theo học. Những thắng cảnh thơ mộng của Đà Lạt là nơi hò hẹn của đôi uyên ương trước khi đi đến hôn nhân.
Lấy nhau xong,chồng vẫn đóng tại Đà Lạt còn vợ làm việc tại Sài Gòn. Lâu lâu anh về phép không báo trước. Đôi khi, trong những lần bất ngờ đó Thanh Thủy phải đi kích đêm. Thường thì cô để đồ dã chiến ở trong sở, vô đó mới thay đổi quân phục rồi ra đi với lính có súng ống hẳn hòi vào mật khu. Gặp lúc chồng về phép không báo trước, Thanh Thủy đành nói: “Cho em đi. Mới có lệnh công tác. Giới nghiêm em về tới.”
Long biết vợ làm việc ở Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát, ngoài ra không biết gì hơn. Tin tưởng vợ là đủ.
Tài xế lái chiếc xe mang số ẩn tế, tức loại bảng số dành cho mục đích công vụ, đến đón vợ Long đi. Công tác xong cô trở lại sở thay quần áo, lính lái xe đưa về nhà. Xe ngang qua ngã sáu bùng binh Chợ Lớn, cô nói với lính:
- Cho tui xuống đây đi rồi chú lái trở lại Bộ Tư Lệnh cất xe. Ông xã tui chơ đằng kia.
- Sao chị hay vậy?
- Chớ sao nữa!
Quả nhiên ở đằng quán sinh tố, anh Long đang thấp thỏm, thấy vợ xuất hiện thì mới an lòng. Anh chỉ hỏi:
- Em làm gì mà khuya lắc khuya lơ mới về tới?
Vợ đáp gọn lỏn:
- Em công tác ở Củ Chi mới về.
Vậy là thôi. Không hỏi tới nữa.
Từ ngày 1 tháng 5 năm 1975 cho đến lúc Thanh Thủy chính thức đi tù cải tạo, Việt Cộng liên tục đến nhà xét hỏi, lục soát giấy tờ, đập phá nền nhà để đào bới xem cô có chôn dấu hồ sơ tài liệu về Biệt Đội Thiên Nga hay không. Mỗi ngày cô phải vào Khối Đặc Biệt trình diện. Cô bị kết tội trụ tại một chức vụ liên tục 10 năm nên chắc chắn nắm rất rõ nội dung công việc; tội thứ hai la ắt hẳn cô thấm nhuần lý tưởng Việt Nam Cộng Hòa nên mới gia nhập quân ngũ cùng nam giới trong khi phái nữ không bị bắt buộc động viên. Chưa kể cô bị qui kết là có cấp bậc Trung tá. Thực sự, sau này gặp lại vị chỉ huy cũ ở bên Mỹ, cô mới biết được rằng giấy bổ nhiệm thăng cấp Trung tá cho cô đã về tới nhưng Sở còn chờ đến 1 tháng 6 năm đó, Ngày Truyền Thống Cảnh Sát Quốc Gia, mới gắn lon.
Ngoài Thanh Thủy với cấp bậc Thiếu tá Cảnh Sát Trưởng Biệt Đội Thiên Nga của Khối Đặc Biệt, các anh em trong gia đình của cô lần lượt đi tù cải tạo: anh Ba là Trung úy Công Binh, anh Tư tốt nghiệp Võ Bị khóa 20 là Đại úy Bộ Binh Sư Đoàn 7. Cậu Sáu em trai Thanh Thủy tốt nghiệp Võ Bị khóa 22 là Thiếu úy đã trở thành thương phế binh trong trận đụng địch trước năm 1975. Tuy cậu Sáu không bị vướng tù cải tạo nhưng sau đó bị bắt giam không lý do. Ngày ngày vợ cậu phải đem cơm nuôi tù và cậu chỉ được thả khi bị buộc ký giấy giao cho chính quyền cộng sản căn nhà nhỏ trong hẻm mà vợ chồng Thanh Thủy và vợ chồng cậu đang ở chung.
Phía bên Long cũng chịu kiếp nạn tương tự. Chồng của chị Hai là Thiếu tá làm việc tại Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung, chồng của chị Ba là Đại úy đóng tại Trung Tâm Truyền Tin Viễn Địa; Long là Đại úy Bộ Binh Sư Đoàn 21, chú Sáu em trai Long là Đại úy Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 3/15 Sư Đoàn 9 bị bắt làm tù binh ngay năm 1972 và giải đi tận Yên Bái, tù chục năm có dư.
Mỗi gia đình có bốn người trong quân ngũ. Hai lần bốn là tám, vị chi hai bên sui gia có tám người ở tù: con ruột, con rể, và con dâu. Nữ tù nhân Thanh Thủy lại là người ở tù lâu năm nhất, bóc đến 13 quyển lịch đời. Hai ông sui gia, từng là bạn đồng môn Sư Phạm Sài Gòn khi xưa, vào thời điểm đó trở thành hai ông giáo già ngậm ngùi chia sẻ nỗi đau thời cuộc để rồi không bao lâu lần lượt qua đời. Ông thân sinh của Long đổ bệnh mà chết chỉ vài tháng sau ngày mất miền Nam.
Tư-thục Thủ-Khoa tại thị xã Mỹ Tho do thầy giáo Nguyễn Ngọc Phái, thân sinh của Thanh Thủy, thành lập và là hiệu trưởng từ đầu thập niên 60 đến ngày mất miền Nam,bị cộng sản tịch thu. Chúng đòi chiếm luôn căn nhà ba gian mà hai vợ chồng ông, mấy đứa con, cùng đàn cháu dại đang tạm sống qua ngày. Ông thường xuyên bị kêu hỏi, hăm dọa, khó dễ. Đến ngày nhắm mắt lìa đời ông vẫn không hề biết con gái mình làm việc gì cụ thể trong ngành Cảnh Sát.
Học trò của ông rất đông, đi tù cải tạo cũng nhiều. Ngày trở ra tù, họ đến thăm ông và hỏi: “Thầy có biết con gái Thầy làm gì không?” Nghe mà bần thần, ông hỏi tới. Họ chỉ kết luận: “Con gái Thầy đi không biết khi nào mới về được” để rồi thấy ông nhìn trân trân vào khoảng không trước mặt, lặng im.
Người cha già ngày một sinh bệnh cho đến lúc từ biệt cõi trần vẫn còn khắc khoải rằng con gái yêu của ông đã làm gì mà chịu tù tội đọa đày đến thân tàn ma dại.
Vợ chồng Long và Thanh Thủy đi tù cải tạo mỗi người một ngả. Ba đứa con thơ sắp lớp: bảy tuổi, sáu tuổi, và đứa nhỏ nhất chưa đầy bốn tuổi mà trong đó hai đứa bệnh tật, sớm chịu phận côi cút theo dì Tám về nương náu bên ngoại.
Long ra khỏi trại tù cải tạo ở Suối Máu năm 1981. Anh khiếu nại lấy lại căn nhà bị tịch thu thì nhận câu trả lời: “Nhà anh nay công an ở rồi, anh phải ngủ ở trước cửa thôi.” Nương náu tại nhà chị, nhà em của Long cũng không đặng vì cứ nửa đêm là gia chủ bị đập cửa hoạch họe kiểm tra hộ khẩu. Long đành về quê làm ruộng kiếm sống qua ngày.
Tư-thục Thủ-Khoa tại Mỹ Tho.
Lần đầu tiên Long đi thăm nuôi vợ tại trại tù Long Thành, ngay lúc Thanh Thủyđang bị kỷ luật rút phép thăm nuôi sáu tháng. Năn nỉ cách mấy đều không được, Long đành gửi lại túi đồ thăm nuôi rồi ra về mà buồn tê tái. Phải đợi đến khi Thanh Thủy chuyển sang trại tù khác thì Long mới gặp lại vợ mình, tính ra đã hơn bảy năm xa cách.Tâm cang anhchết lặng vì không thể mường tượng người nữ tù nhân còm cõi, hốc hác đang đứng trước mặt lại làngười vợ thân yêu của mình. Bản thân từng trải qua sáu năm tù đày nên Long càng thấu hiểu sự tình, lòng đau đớn khôn nguôi.
Ngoài vô số lần biệt giam lẻ tẻ, Thanh Thủy là nữ tù nhân duy nhất bị chuyển đến trại giam Thủ Đức để chịu cảnh biệt giam hơn một năm: bị cô lập hoàn toàn, ăn uống thiếu thốn, cán bộ chấp pháp luân phiên hỏi cung ngày đêm nên cô phải đấu trí liên tục để bảo mật cho Biệt Đội ThiênNga. Tên Đại tá chấp pháp đã nhiều lần nổi dóa, đập bàn la hét: “Bản tự khai của chị viết cả nghìn trang rồi mà nội dung cứ lửng lơ con cá vàng nghĩa là sao?” Đau yếu quặt quẹo, cô chỉ có thể trườn bò khi di chuyển vì không đủ sức mà đứng lên đi lại dù chỉ là một đoạn ngắn từ chỗ bị giam đến nhà vệ sinh.
Đôi lần tưởng rằng tử thần đã đem cô đi. Lần đó, cơn sốt rét rừng ác tính ở Hàm Tân khiến côrét run vật vã. Một bạn tù là bác sĩQuân Ygom góp thuốc từ các anh emtù để giúp cô cắt cơn. Lần khác thì bao tử cô bị xuất huyết trầm trọng. Lúc đó vào khoảnggiữa năm tù thứ 13, bao tử của cô không còn nghiền nổi bo bo và các lát khoai mì mốc meo khôkhốc được nữa. Nhưng không ăn thì chết đói nên đành phải đưa các thứ khó tiêu hóa đó vô miệng ngậm cho mềm rồi nuốt trệu trạo. Một bạn tù khác làm đội trưởng nhà bếp thấy tội nghiệp mỗi ngày sớt cho một “gô” (các tù nhân gọi tắt cho loại lon đựng sữa bột Guigoz) nước cơm chắt để cô uống cầm cự. Vậy chơ hai hàm răng để đâu mà sao không tiếp sức cho bao tử? Xin thưa: hàm răng trên đã mất hết, hàm dưới còn vài cái răng trồi sụt, làm sao mà nhai? Nướu tụt, lở loét vì những chiếc răng đau được nhổ bởi cái xà beng được chế tác từ cái muỗng kim loại mà tù hình sự quăng lén cho mượn. Cái dụng cụ thô sơ đó được sát trùng bằng cách nhúng vào nước nấu sôi rồi đưa vô miệng nạy, nhổ răng. Đau chết ngất. Máu chảy ròng khó kềm.
Người cùng quê đi thăm nuôi người nhà của họ khi trở về ái ngại nhắn với gia đình cô:
- Phải lo thăm nuôi chỉ đi vì chỉ bị xuất huyết bao tử nặng lắm rồi,còn không thì chỉ chết.
Thanh Thủy chẳng hề dám trông đợi thăm nuôi. Thăm tù đã là chuyện khó mà nuôi tù lại là chuyện xa xỉ đối với hai bên nội ngoại của các con. Dì Tám tụi nhỏ bậm môi cố không khóc để nói với chị mình: “Em thăm chị kỳ này chớ lần sau em không thể thăm được nữa. Chắc chị không hình dung nổi nhà mình nghèo cỡ nào đâu!”
Thơ của dì Út cô gửi vô cho biết khi đến chúc Tết ba mẹ cô chỉ thấy ông bà ăn chuối chấm muối tiêu thay cơm. Còn gia đình bên Long trồng củ cải đem bán nên quà thăm nuôi cô thường là củ cải phơi khô ngâm nước mắm, kế đến là món muối sả, may mắn lắm mới có thêm bịch đường cát. Kiếm tiền mua vé xe cho mấy đứa con để lâu lâu chúng được gặp mẹ là điều ráng hết sức của người chồng rồi.
Sau này có người hỏi Long: “Thời đó các bà đi thăm nuôi chồng tù cải tạo chớ có nghe nói chồng đi thăm nuôi vợ đâu?” thì nhận nụ cười hiền hòa đáp lại: “Người ta ca ngợi những cánh cò lặn lội thăm chồng thì đúng rồi nhưng tui cũng cực khổ không thua gì các bà hết! Cảnh gà trống thăm vợ chăm con ngậm ngùilắm đa.”
Sang năm tù thứ 13, Thanh Thủy lao động khổ sai tại xưởng may. Trại tù ký hợp đồng may quần áo lạnh xuất khẩu sang các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, buộc tù nhân may theo chỉ tiêu bằng vớitốc độ máy may công nghiệp trong khihọ phải làm việc với những chiếc máy may cà rịch cà tang. Gần đến ngày giao hàng, tù nhân phải ăn, ngủ ngay chỗ làm việc để hoàn tất sản phẩm. Đến khi những chiếc xe chở hàng đến lấy xong xuôi thì các tù nhân đều vật ra ngủ tại chỗ, không thể về trại nổi.
Cán bộ coi tù thấy Thanh Thủy sau giờ lao động hoặc trong giờ nghỉ giải lao đều cặm cụi ngồi may tay những miếng vải vụn thành quần áo gửi về cho các con, đã phải động lòng mà thốt: “Ở đây có bà mẹ giờ này vẫn còn nhớ tới con.” Thậm chí, cô còn nhắn gia đình mua lại những áo len cũ gửi vào để cô gỡ ra từng sợi đan lại thành áo chờ gặp dịp nhờ người thăm nuôi cùng quê đem về đưa cho em gái bán lấy tiền mua thức ăn cho các con.
Một ngày kia, một người khách từ Bộ Nội Vụ ghé thăm nhà tù:
- Chị này bịnh gì mà nằm đây?
Trại trưởng đáp lại:
- Báo cáo đồng chí: chị hai này bịnh nặng lắm rồi. Tui đề nghị nhiều lần rồi sao không thấy cho về. Để chỉ chết ở đây mình mang tiếng.
Người khách đi trở lên, yêu cầu lấy hồ sơ ra coi, xétthấy nhân thân Nguyễn Thanh Thủy không vi phạm điều gì nên ký giấy cho về trong số những tù nhân bịnh nặng.
Quán Thiên Nga nhắc nhớ hình ảnh Biệt Đội Thiên Nga thời chiến.
Không còn bộ đồ nào khác, Thanh Thủy đành mặc bộ đồ tù bước ra khỏi trại tù Z30–D Hàm Tân, Thuận Hải. Hai bên túi áo tù còn nhét hai chiếc bao tay may ráp bởi những rẻo vải vụn. Đôi bao tay được dùng để nhổ cỏ ngoài giờ lao động khổ sai tại xưởng may. Kêu về mà có phát giấy ra trại đâu! Khi xe tù đưa về Sài Gòn làm thủ tục tại quận Nhì, cô còn bị phỏng vấn cắc cớ:
- Bà được Mỹ can thiệp hay chánh phủ nhà nước cho về?
Là người sau cùng bước khỏi nơi làm thủ tục ra tù, Thanh Thủycòn đang phân vân: nhà cửa không còn mà hộ khẩu cũng chẳng có, bất ngờ cô nghe tiếng gọi. Vợ chồng cậu Sáu đọc báo thấy có đợt thả tù nhân bèn chạy đến tìm cầu may, nào ngờ gặp được chị mình. Từ quê, anh Long được nhắn tin. Vợ chồng gặp nhaumừng mừng tủi tủi, đưa nhau về ngoại gặp các con. Lúc đó, hai đứa con gái dù bệnh tật cũng gắng sức phụ dì Tám và bà ngoại se cói kiếm cơm. Con trai đi làm công lột vỏ dừa cho người ta, bữa đói bữa no.
Vợ chồng gắng trụ lại Sài Gòn mở quán vỉa hè lây lất nuôi gia đình, chia sẻ cùng nhau bao gian truân cho đến ngày sang Mỹ theo diện tỵ nạn chính trị. Bước đầu định cư nơi xứ người, gia đình Long và Thanh Thủy cũng trải qua những tháng năm vất vả như bao người Việt tỵ nạn khác nhưng cả nhà được sum họp, yên ổn, không bị xách nhiễu. Quán bán thức ăn nhanh mà vợ chồng Long và Thanh Thủy duy trì được bảy năm mang tên Thiên Nga để nhắc nhớ hình ảnh Biệt Đội Thiên Nga thời chiến đã thầm lặnggóp cánh bảo vệ đất nước Việt Nam Cộng Hòa và sắt son giữ vững lý tưởng.
Ngồi kể lại mà nước mắt Thanh Thủy lăn dài. Cô hãnh diện về đàn Thiên Nga trong cảnh tù đày: các chị em rất thương yêu và đùm bọc cho nhau. Dù Biệt Đội Trưởng đã ngầm dặn rằng chị em Thiên Nga cứ đổ hết trách nhiệm cho cô nhưng các cộng sự không hề làm vậy, họ khai báo ngắn gọn và giữ y lời khai. Ra tù cô đạp xe kiếm thăm các chị em Thiên Nga nhưng hầu hết đã hồi hương hoặc cải đổi danh tánh nên không biết tìm đâu mà gặp lại. Đàn Thiên Nga tan tác. Nếu tính tuổi đời, các Thiên Nga hiện nay hầu hết đã mỏi cánh.Từ ngày sang Mỹ nếu liên lạc được với Thiên Nga nào còn ở lại Việt Nam mà biết họ cần giúp đỡ, Thanh Thủy không bao giờ đợi họ phải nói đến lần thứ hai, vấn đề chỉ là giúp được bao nhiêu thôi chớ cô chưa hề từ chối.
Huyền thoại kể rằng vào lúc cuối đời, những con Thiên Nga vốn chỉ im lặng sẽ cất tiếng hót ngọt ngào. Cô đàn trưởng Thiên Nga giờ đây chỉ muốn nói lên tiếng lòng rằng trong suốt bao nhiêu năm nay cô luôn nhớ đến các Thiên Ngacộng sự, ao ước gặp đông đủ các chị em một lần cuối. Mong lắm thay!
Thiên Nga, loài thủy cầm quyến rũ, còn là một trong những biểu tượng của tình yêu và lòng chung thủy vì tập tính kết đôi suốt đời. Con trống luôn đi sau bảo vệ và dõi theo con mái, còn con mái thường âu yếm quay đầu về phía con trống. Cặp đôi Long và Thanh Thủy từ lúc kết duyên đến nay hiểu rằng trái tim họ thuộc về nhau dù có lúc phải chia xa bởi các bước ngoặt lớn nhỏ khác nhau trong đời mỗi người. Tuổi già kèm theo bệnh tật là điều không tránh khỏi, nhất là từ hệ lụy của những năm tháng đọa đày. Ông từng được chữa trị ung thư máu. Từ khi cô con gái đầu lòng của ông bà qua đời sau những chống chọi với căn bệnh, bà đã trải qua thời gian dài trầm cảm, rồi phải cắt bỏ khối u, nay lại cao máu, cao mỡ, tiểu đường nặng, đau bao tử kinh niên,và phải đặt máy trợ tim. Mắt bà mờ không phân biệt được độ cao thấp nên bước hụt và té liên tục nhưng luôn có ông một bên nắm taydắt bà đi.
Ông quan niệm: “Thương yêu nhau thì phải giúp đỡ nhau”.Đơn giản!
Bà nhắc nhở ông lịch hẹn khám bịnh, uống thuốc; ông đi lâu chưa về tới là ngóng là chờ. Chăm chút vậy thôi. Bà cũng có phần trăn trở riêng mình. Vẫn biết rằng Chúa thương cho bà sống đến ngày hôm nay nhưng bà vẫn chưa sẵn sàng ra đi khi Chúa gọi vì bà mong được ở bên những người thân yêu càng lâu càng tốt, nhất là bên cô con gái út bệnh tật.
Có đàn có đôi. Thiên Nga muôn đời là thế!
Orchid Thanh Lê
* Chú thích của người viết: “ngụy thức”, “kích đêm”, “ẩn tế” là thuật ngữ dùng trong ngành Cảnh Sát Quốc Gia Việt Nam Cộng Hòa.
Thật nực cười. Có nhiều người không biết lượng sức mình.
Bài làm:" Khi xưa lòai người chỉ biết đi bộ. Sau này, lòai người phát minh ra xe đạp. Xe đạp gíup con người di chuyển nhanh hơn và vì thế xe đạp là phương tiện di chuyển tốt hơn đi bộ. Tuy xe đạp sường ngang chạy nhanh hơn xe đạp sườn thường, em không thích xe đạp sườn ngang vì nhiều khi nhạy xuống đất, sườn ngang đâm vào háng đau lắm. Kết luận, xe đạp là một trong những phát minh lớn của lòai người"
Thầy giáo:" lạc đề. Bài viết chẳng liên quan gì đến xe hơi"
Trò:" đâu có lạc đề. Trước khi phát minh ra xe hơi con người phát minh ra xe đạp. Nói cách khác, xe đạp là tổ tiên xe hơi"
Không biết đáng buồn hay đáng vui trong câu chuyện này. Tùy theo cách nhìn. Nếu bi quan như tôi thì đáng buồn vì học trò không hiểu đề bài. Đề bài rất đơn giản nhưng trò lại không hiểu chính tiếng mẹ đẻ của mình. Còn những vị văn chương chữ nghĩa đầu mình thì có lẽ chuyện này đáng vui học sinh trong câu chuyện có óc sáng tạo (hay trí tưởng tượng) xuất chúng: cỡ nào cũng giải thích là bài không lạc đề.
đúng ra tôi không muốn đôi co với những người bảo thủ, độc tài như anh cho nên tôi đã không trả lời anh khá lâu. Tuy nhiên, hôm qua lại đem tôi ra nói xỏ nói xiên, xin cho phép tôi được đáp từ không thôi anh lại hiểu lầm là tôi sợ anh nên câm mồm.
Trước tiên, ngày 17/4/2017 lúc 23:34:53, lời bình luận đầu tiên của anh, anh viết nhừ thế này:"Tôi rất đồng ý với bạn Khách về vấn đề ý kiến của bạn mở thêm nhiều chủ đề như viết về VNCH, viết về VN hay viết văn Việt Báo"
Tuy vậy, chỉ ngày hôm sau, anh quay 180 để chỉ trích tôi nào là d0ã đọc báo chùa lại còn đòi hỏi. Chính vì sự thay đổi 180 độ này mà tôi nghĩ là ai đó giả danh Lê Như Đức. Nếu tất cả các bình luận trong đây đều là của Lê Như Đức thì cho tôi xin lỗi đã nghi là ai đó giả danh anh.
Còn về chuyện lạc đề thì tôi xin phép thưa với anh và những người vẫn khăng khăng cho là VB bỏ tiền ra làm VVNM thì họ có quyền cho đăng nhhững gì họ muốn, dù chẳng liên quan gì đến nước Mỹ như sau.
1. Bọn VC chúng nó đặt ra luật pháp cho vui thôi vì khi cần đàn áp những người bất đồng, CSVN vi phạm ngay chính pháp luật cua chúng đặt ra. Không lẽ chúng ta cũng tệ như VC sao? Đặt ra mục VVNM với thể lệ là viết về chuyện hội nhập vào Mỹ nhưng lại cho đăng và trao giải cho các bài chẳng ăn nhậu gì với nước Mỹ.
2. Anh cứ than vãn là VB không có tài chính để thanh lọc bài. Tôi sẵn sàng xung phong làm việc này, không ăn lương, nếu VB cần thiện nguyện
3. Anh và một số người cho rằng nếu chỉ viết vè nước Mỹ thì sẽ hết đề tài. Xin lỗi quí vị, chỉ vì quí vị có cuộc sống buồn tẻ tại Mỹ không có nghĩa là mọi người VN tại Mỹ không có nhiều câu chuyện thú vị để viết về nước Mỹ. Anh thách tôi ngồi xuống xem tôi có viết nổi hơn 1 bài về nước Mỹ. Nếu muốn, tôi có thể viết ít nhất 20 bài dài hòan tòan liên quan về nước Mỹ ngay lúc này. Mỗi năm, tôi có thể viết ít nhất 5 bài và sẽ không bao giờ hết đề tài. Anh xem thường sự sáng tạo của người Việt nam quá.
4. Anh viết là:"VB mở giải thưởng để khuyến khích độc giả viết hầu bảo vệ và gìn giữ tiếng Việt trên đất người". Bảo vệ tiếng Việt bằng cách treo đầu dê bán thịt chó thì thà đừng làm còn hay hơn. Cái này là phá họai tiếng Việt chứ bào vệ tiếng Việt ở chỗ nào.
5. Thì cứ cho là vì VB thiếu tài chính, thiếu nhâ lực cho nên không thể lược bài cho đúng chủ đề. Cứ cho là phải mở rộng thể lệ cho ai muốn chọn đề tài gì cũng được vì người Việt không có khả năng viết hơn 1 bài về nước Mỹ. Điều đơn giản và chẳng tốn kém gì là đổi cái tên thành "Giải văn chương Việt báo" và bỏ đi cái thể lệ "miển liên quan đến nước Mỹ". Có lẽ anh sẽ mắng tôi là tôi đọc VB chùa thì làm gì có quyền đòi VB thay đổi. Vâng, tôi không đòi hỏi. Tôi chỉ góp ý cho VB mà thôi. Thấy anh Đức thích trích dẫn danh ngôn, tôi xin tặng anh một câu nói của một người vô danh mà tôi đọc được đâu đó:" Stand up for what is right even if you are standing alone". Dù trong này số người chửi tôi rất nhiều, nhưng chuyện bài lạc đề là sự thật và tôi vẫn tiếp tục góp ý cho VB.
Đây là cái link: https://vvnm.vietbao.com/a239020/hop-mat-viet-ve-nuoc-my-16-thang-8-2015-20-tac-gia-se-nhan-giai-nam-thu-xvi
Tự nghĩ và nhận thấy người đọc cũng nên đóng góp ý kiến để xây dựng như các bạn đọc trên cho có tình đồng hương và cùng chiến tuyến nên xin được đề nghị danh xưng mới là:
Viết Về Nước Mỹ/VN - Viết Về Nước Mỹ hoặc VN
cho danh xưng của cột báo này lúc nào cũng hợp tình, hợp lý, hợp không gian và thời gian.
Viết Về Nước Mỹ là một ý tưởng phổ quát, bao gồm khía cạnh con người, văn hóa, lịch sử, địa lý, thể chế chính trị, v.v. Người Việt mà viết về nước Mỹ thì đương nhiên phải liên hệ đến cái gốc gác của mình, cụ thể nhất là lịch sử của đất nước hơn bốn mươi năm trở lại đây với những biến chuyển đưa đến hoàn cảnh họ phải bỏ xứ ra đi hội nhập vào vùng đất mới. Đố ai viết về nước Mỹ mà không nhắc lại quá khứ hoặc bối cảnh lịch sử của sự việc diễn ra. Nào có phải “hội nhập nước Mỹ” chỉ vỏn vẹn ở mảng miếng học lái xe, thi quốc tịch, nói tiếng Mỹ gây ngộ nhận, v.v. mà thôi?
Thiết nghĩ, khái niệm trên cần được hiểu bao quát của một người đọc với tư tưởng hội nhập vào nước Mỹ hơn là sự chê bai tách bạch.
Trước hết muốn hỏi bạn Khách tôi đã có viết câu nào nói bạn nói lạc đề là sai không? Tôi có viết: bạn viết là bài lạc đề và thất vọng cho ban biên tập VB rồi tôi giải thích câu của bạn theo tôi đọc thì hiểu như thế này chứ không hề nói bạn nói lạc đề là sai hay đúng. Tôi còn viết nếu ai thấy bạn nói đúng cứ lên tiếng để chúng ta tìm đáp số đúng nhất. Mời bạn đọc lại những gì tôi đã viết. VB mở giải thưởng 17 năm nay. Chả lẽ VB và độc giả không thấy được ngay từ năm đầu đã có người viết lạc đề rồi, để 17 năm sau đợi bạn cho biết hay sao?
Khi bạn có một ý kiến gì cho chính bạn làm thì bạn khỏi phải đắn đo lắm vì tự động bạn sẽ biết bạn có đủ khả năng về cả tài chánh lẫn nhân sự để làm. Khi bạn có một ý kiến gì cho một người khác làm thì bạn làm ơn phải suy nghĩ kỹ coi cái ý kiến đó có là một vấn đề cho người ta hay không? Nói thì lúc nào cũng dễ lắm, này nhé cứ việc phân các bài ra từng mục và mở thêm nhiều chủ đề khác, nhấn con chuột mấy cái cho chúng vào từng mục là xong.
Mở thêm chủ đề mới chả lẽ không phát giải cho nó, mà tổ chức phát giải chắc dễ ợt hà. Đăng báo rồi đợi TV tới năng nỉ ký hợp đồng kiếm được 100 triệu đô la như đài ABC qua giải Oscar là xong. Trời ơi, không biết bạn nghĩ sao khi so sánh giải thưởng VB với giải Oscar? Một bên tổ chức phát giải chỉ thấy chi không thấy thu, một bên chi 44 triệu thu về 144 triệu. Bạn đang so sánh kích thước và sức nặng của một con voi với một con..thỏ đó. Bộ bạn nghĩ làm báo hốt bạc như mở casino hay sao? Bạn nghĩ VB có tiền chi 44 triệu mướn cả ngàn người sắp xếp cho phát giải à? Lúc trước chưa có báo điện tử, làm báo giấy thì bị coi cọp, bỏ 25 xu ra mở thùng lấy hết sạch báo mang ra trước cửa chợ ABC bán. Giờ thì báo điện tử cho bạn và tôi coi…chùa. Tiền đâu để mướn thêm người làm theo ý bạn, ngồi đọc cả trăm bài mỗi ngày rồi chia mục để phát giải? Bạn chi tiền nhé?
Đề nghị với bạn cuối tuần này thử lấy 100 bài trong VVNM và ngồi phân loại từng mục ra như bạn đề nghị. Tôi chắc bạn sẽ có khoảng 20 mục. Bạn thử ngồi tính xem tổ chức những giải cho từng mục tốn kém bao nhiêu thì sẽ hiểu tại sao tôi phản đối bạn.
Đề nghị thêm với bạn thử ngồi viết môt bài chuyên về chủ đề hội nhập vào nước Mỹ rồi coi xem bạn có ý để viết nổi thêm bài thứ hai hay không? Nếu cứ cứng ngắt phải viết theo đúng tiêu đề đã đề ra thì giải thưởng sẽ bị phá sản ngay từ năm thứ hai vì thiếu bài. Các tác giả cũ hết ý, tác giả mới ít lần đi thì lấy bài đâu cho bạn ngày ngày đọc chùa rồi đưa ý kiến. Chị Bảo Xuân thắng giải bài “32 năm người Mỹ và tôi” chả lẽ năm sau sửa tên thành “33 năm người Mỹ và tôi” rồi cứ mỗi năm cộng thêm một số đăng lại cho bạn đọc. Hai tháng trước chị viết bài “Màu thời gian” kể chuyện đưa mẹ về VN. Chuyện không những lạc đề mà còn…ngược đề vì không hội nhập vào Mỹ mà xuất phát về VN. VB mở giải thưởng để khuyến khích độc giả viết hầu bảo vệ và gìn giữ tiếng Việt trên đất người chứ không phải để tranh giựt giải nhất nhì. VB đưa ra tiêu đề hội nhập vào nước Mỹ với mục đích gợi ý chứ không phải đúng ý mới nhận. Chả lẽ ra đề “muốn viết gì thì viết”.
Hy vọng bạn hiểu được ý bóng của giải thưởng chứ đừng hiểu sai cái nghĩa đen của đề bài.
tôi không dám đi xa như ông để khẳng định là ban giám khảo thiên vị cho những người quen biết dù rằng tôi để ý từ những năm đầu, những người thắng giải đều là những người tiếng tăm như Orchid Lâm Quỳnh, bà Trùng Quang, em ruột của nhạc sĩ Trung Nghĩa. Có thể họ thắng giải không phải là vì họ nổi tiếng nhưng do họ có tài thật sự. Riêng bản thân tôi, tôi thấy có rất nhiều bài của những người vô danh tiểu tốt hay và đúng chủ đề VVNM hơn các nhân vật nổi tiếng kia nhưng không thắng. Tuy nhiên, đó là ý kiến riêng của tôi. Hay đối với tôi không có nghĩa là hay với người khác. Vì vậy, xin nói rõ một lần nữa là tôi không dám lạm bàn chuyện ban giám khảm có vô tư khi chấm giải hay không. Ai thắng giải không quan trọng. Cái quan trọng là nội dung thắng giải phải đúng đề tài.
Vấn đề làm tôi muốn góp ý ở đây là VB là một tờ báo lớn của người Việt xa xứ. Các thành viên trong ban giám khảo đều là những cây viết có tiếng và có tài. Nếu các vị đật ra điều lệ cho cuộc thi được gọi là Viết Về Nước Mỹ nhưng lại làm ngơ cho các bài lạc đề được đăng và nhiều khi trúng giải thì quả đó là điều làm ảnh hưởng đến uy tín của VB. Xin nhấn mạnh để những ai quá nhạy cảm là khi tôi nói các bài lạc đề, ý tôi nói là tất cả các bài lạc đề dù đó là viết về quân đội, về đi du lịch mà không liên quan đến nước Mỹ, về các chuyến đi VN.
Tôi chỉ là một người vô danh tiểu tốt, bất tài, không thể so sánh với ban giám khảo. Tuy nhiên, với vốn tiếng Việt nghèo nàn, tôi vẫn dễ dàng nhận ra bài nào là lạc đề, dựa theo tên của giải thưởng và điều lệ của cuộc thi. Hòan tòan không có ý chê bai VNCH hay bất cứ ai. Tôi rất quí trọng các chiến sĩ VNCH. Tôi rất quí trọng các tác giả của các bài lạc đề vì tôi biết các tác giả bỏ rất nhiều công sức để ngồi xuống viết bài. Có điều, các bài viết cần phải được đăng đúng chỗ. Nếu không thì tiếng Việt của chúng ta không còn trong sáng nữa vì nói một đàng, làm một nẻo
Tui đọc những cái còm qua lại tui cười muốn đứt chến . Mém hui nhị tỳ . Ở đây có cả một "đội ngủ"(dấu hỏi) với văn hóa sửng cồ .Đi không mang theo quê hương mà mang theo cái văn hóa sửng cồ . Không thích là chửi . Thấm chí có một người tự nhận là Nhà văn là Anh Thư , Khoa học gia từng thắng cái giải gì đó ở đây bị tui chê bèn sửng cồ phong cho tui chức dư luận viên cấp thấp rồi sẵn trớn downgrade tui xuống thua con chó . Một ông lớn khác lấy tên là Trần Du Sinh cũng đã thắng cái giải gì đó . Lúc tui đang bị quần hùng sửng cồ ông ta nhảy vào bề hội đồng . Bị trúng chỉ mới 3 chưởng trong Giáng Long Thập Bát Chưởng của tui . Ông ta chỉ biết thều thào và chửi tui là Chí Phèo . Tui cười muốn tắt thở luôn . Nếu Ông không thể cười trước những hỉ nộ ái ố thì ông đừng còm . Còn tui thì trước những cái còm sửng cồ đó thì tui diễu , tui chọt lét chơi cho đở buồn đời tỵ nạn
Chuyện rất đơn giản mà mấy anh hùng sửng cồ (làm bộ) không biết (có lẻ ở nhà bị bợp tai đá đít quá nên vào đây xả xui chăng ?) Ý kiến của ông là ý kiến với Việt Báo không với độc giả . Việt Báo thích đổi đề tài hay không là chuyện của Việt Báo . Đây là giải viết văn của Việt Báo . VB thích đặt tiêu đề nào là chuyện của VB . Độc giả chỉ có đọc , hoặc tham dự hoặc cho ý kiến . Ý kiến độc giả là với Ban Tổ Chức giải Viết Văn và ý kiến với tác giả . Chấm hết . Nếu đọc giả nào thích cái tiêu đề " Viết Về Nước Mỹ thì cũng có ý kiến đến Việt Báo yêu câu giữ lấy tiêu đề đó . Chứ chửi ông Khách thì cái đó VC kêu là bỏ bóng đá người . Rất là nhảm nhí
Cái quan trọng , theo tui, không phải là tiêu đề VVNM mà là ở mấy quan giám khảo . Những quan giám khảo thường ăn nhậu kết tình thân thiết với những tác giả dự thi . Lại cùng nhóm Việt Bút Việt Béo gì đó . Cho nên tui không tin là các quan giám khảo công bằng khi chấm giải .
hôm nọ tôi yêu cầu đổi "Viết Về Nước Mỹ" thành giải "Văn Chương Việt Báo" mà bị nghe giảng một bài mô ran rất dài với rất nhiều dẫn chứng và ví dụ, đọc xong muốn té xỉu luôn. Hy vọng bạn không bị nghe mô ran giống tôi.