Tác giả tên thật Phạm Đình Ninh, 59 tuổi, cư dân Los Angeles; Công việc: Lắp ráp điện tử. Tựa đề bài viết về nước Mỹ đầu tiên ông gợi nhớ tựa đề bài viết của một tác giả trẻ khác đã được phổ biến từ tháng 10-2004 “Anh đã lầm đưa em sang đây”.
Tối nào cũng vậy, vợ chồng anh chị luôn bận tay bận chân lo chuyện bếp núc cho ngày hôm sau. Tưởng cũng nên mở và đóng thêm dấu ngoặc đơn ở đây là, anh chị thường có mặt ở phòng bếp hơn là phòng khách, thành ra cái phòng bếp đúng là cái... living room của anh chị.
Đột nhiên anh lên tiếng:
- Em ơi...!
- Dạ...ơi! Gì đó anh"
- Nói em nghe này!
- Chuyện gì đây"
- Anh muốn nói là... anh đã mừng đưa em sang đây.
- Ứh...ừh..! Lại giở chứng "nhiều chuyện" rồi!
- Không. Anh không giở chứng "nhiều chuyện" đâu. Nói thiệt, anh mừng thiệt là mừng vậy đó!
- Bộ anh định giở trò nịnh đầm đó hả"
- Không. Anh không nịnh đâu!
- Chớ không phải anh đã... lầm như cái ông nhạc sĩ gì đó sao" Vậy thì mừng là mừng thế nào" Nói nghe coi!
- Em à...! Mừng là mừng như thế này. Số là cả tháng nay anh suy nghĩ nhiều lắm. Với cái lý lịch xám xịt đen ngòm của anh nó sẽ đeo đuổi vợ chồng mình đến suốt đời suốt kiếp...
- Nói nghe ghê quá anh!
- Thì... em nghĩ coi. Nếu mình còn ở bển thì ba đời vợ chồng con cái cháu chít nhà mình chỉ còn có nước là ca bài..." nhất mì, nhì lang, sang...sang thì... củ chuối ", phải không"
- Ối...nhắc lại chuyện cũ nghe buồn quá, anh ơi!
- Anh thì... mỗi lần nhắc lại anh càng thấy vui thấy mừng. Vì sao em biết không"
- Ờ... sao" Anh nói luôn đi!
- Em có thấy là mình đang hít thở cái không khí trong lành và thoải mái này không" Ban ngày, ra đường khỏi phải dòm trước ngó sau xem có ai theo dõi mình hay không (tuy mình không phải là kẻ gian). Đêm đến, ngủ yên giấc khỏi sợ bị gõ cửa lôi đi bất ngờ, lại còn khỏi phải lo...buông mùng nữa...
Anh đang ngon trớn trải bày cùng chị cái vui cái mừng của anh (và cũng là của chị nữa) thì, Gái Em đang học ở phòng bên chạy ào sang, rộn ràng reo lên:
- Thưa cha mẹ, hôm nay là đúng mười một năm mình ở Mỹ.
Anh chồm tới ôm chầm Gái Em, hun một cái thật kêu trên trán nó rồi khen lấy khen để:
- Úi cha...! Gái Em của Ba giỏi quá, con nhớ được ngày này, suýt nữa Ba Má quên mất, cám ơn con nghen!
Anh ngước nhìn tờ lịch trên tường, quả đúng hôm nay là ngày 19 tháng 1 năm 2005. Tính đến nay là đúng mười một năm gia đình anh sống trên đất Mỹ. Chị cũng nhanh tay vừa gắp một miếng đậu mới chiên giòn vừa nói:
- Gái Em, há miệng ra Má thưởng cho miếng đậu chiên nè!
Con bé há miệng ngoạm lấy miếng đậu âm ấm, xuýt xoa:
- Yum...yum...Ngon...quá! Cám ơn Má...!
Tổ ấm của anh chị vẫn thường hay có những " tấu khúc " vui cửa ấm nhà như vậy; mà cũng có lúc " nặng mặt nhẹ mày " vì không ăn ý với nhau qua những chuyện cỏn con, nhưng rồi cũng quên đi rất nhanh. Cả nhà rất lấy làm tiếc là đêm nay Cu Anh đang ở nội trú trong trường... Chợt chuông điện thoại reo vang, anh bắt máy, thì ra Cu Anh gọi về, anh nhanh tay ấn nút speaker cho cả nhà cùng nghe:
- Thưa Ba Má, hôm nay là đúng mười một năm mình ở Mỹ. Ba Má và Gái Em có khỏe không" Ở nhà có vui không"
Chị nhanh miệng giành phần trả lời:
- Cám ơn con, cả nhà vẫn khỏe và vui lắm! Gớm... anh em bay có hẹn với nhau không mà hai đứa cùng nhớ mà nhắc đến ngày này vậy"
- Tụi con nhớ chớ, vì tuần trước Ba có nhắc lại với tụi con mà. Ba còn nói là Má đã mua vé cho cả nhà đi coi ca nhạc vào cuối tuần này rồi. Coi như là để kỷ niệm ngày này đó!
Vậy là tối nay gia đình anh chị rất vui. Niềm vui trọn vẹn ấy có được là nhờ hai đứa con đem đến.
*
Nhìn ngược lại thì mười một năm ấy qua đi rất nhanh. Nhưng nếu tẩm nhẩm mà điểm lại từng mốc thời gian kể từ lúc anh chị và hai đứa con dại nhỏ xíu vừa chân ướt chân ráo ngơ ngác quýnh quáng bước xuống sân bay San Francisco, và...và... thì khoảng thời gian ấy chẳng ngắn ngủi chút nào, và cũng chẳng phẳng lặng như mặt nước hồ thu đâu. Cũng giống như bao người di dân tị nạn khác, nó nhiêu khê lắm, trậm trầy trậm trật lắm...
Anh nhớ hoài lời khuyên mộc mạc, chí tình và rất thực tế của một nhân viên làm việc ở sân bay này. Là người Việt gốc Hoa, với giọng ngọng líu ngọng lo, anh ta nhiệt tình khuyên:
- Hầy... Các lị lớn tuổi dồi, lừng có li học làm chi... Li học lâu có tiền lắm!... Li làm như ngộ lè, gặp cái gì cũng làm láng hết... Mau có tiền lắm! Cứ nghe lời ngộ li...!
Anh ghi nhận lời khuyên ấy với một mớ đắn đo trong đầu...
Trong số những người còn ở phòng đợi để chờ bay tiếp về Los Angeles có gia đình anh chị và P., một bạn HO mà anh vừa mới quen đây. Hai đứa con đang ngủ, chúng hồn nhiên và vô tư quá. Anh chị ngồi cạnh nhau, nhưng ít nói chuyện, vẻ uể ỏai do ảnh hưởng của chuyến bay dài vừa qua. Anh vươn vai đứng dậy, bước qua chỗ P., ngồi xuống, gợi chuyện:
- Anh P. này, chị và các cháu đâu, sao không thấy"
Tần ngần một lát, P. chậm rãi đáp nhỏ:
- Bả và sắp nhỏ không chịu theo tôi... Đành vậy thôi...!
Anh sững sờ:
- Ồ... xin... lỗi anh...!
P. trở lại cái im lặng riêng tư của mình; đôi mắt xa xôi nhìn mông vào khoảng không trước mặt, tay vân vê điếu thuốc, rê qua rê lại trước mũi mình như để thưởng thức cái mùi thơm quen thuộc bấy lâu nay; nhưng anh không thể đốt thuốc lên được vì rải rác đó đây là những tấm bảng " No Smocking" trân trọng nhắc nhở.
Anh nhìn xuống, thảo nào, dưới chân P., hành lý chỉ là một cái ba lô căng phồng với một xâu rổ rá bằng nhựa. Im lặng một lát, anh dè dặt hỏi:
- Anh đem mấy cái này theo làm gì"
P. đáp, giọng vui vui một tí:
- Đó là đồ nghề để tôi mưu sinh đó anh à!
- Anh định làm nghề gì đây"
- Nói anh đừng cười. Trước khi đi, tôi học ở chị tôi cách làm đông sương với mấy cái rổ rá này đây. Rồi tôi sẽ đi bỏ mối ở các chợ Việt Nam, hy vọng là mình sẽ có một ít tiền trong những ngày đầu ở đây.
Như đồng cảm với cái "lo trước" của bạn, anh sôi nổi góp chuyện:
- À...à! Tôi cũng vậy. Tôi đã chuẩn bị cho mình cái nghề hớt tóc. Vợ chồng tôi đã chắt chiu bỏ ra năm phân vàng để học nghề này đó anh!
P. thật tình:
- Anh vậy mà hay. Hớt tóc dạo cũng được lắm. Cứ lấy gía rẻ hơn tiệm một chút là dần dần mình sẽ có nhiều khách, lại còn được tiền " puộc boa " nữa chứ!
Vui miệng, anh "khoe" tiếp:
- Tôi còn có nghề thợ mộc nữa, anh à! Tôi học nghề này hồi còn ở tù. Ra tù, tôi đóng bàn ghế giường tủ trong một tổ hợp tác. Cuối tuần, tôi được hàng xóm thương kêu tới nhà nhờ sửa cái này cái nọ. Cũng đắp đủ qua ngày... À, đến Los rồi anh về đâu, gia đình tôi về Gardena.
- Tôi thì về Santa Monica, anh à! P. trả lời chậm rãi rõ ràng từng âm của nơi mình sắp đến.
Im lặng lại trở về. P. lặng lẽ đảo mắt nhìn quanh, rồi chợt chép miệng:
- Gia đình anh... đầy đủ quá!
Anh nghe, nhưng không đáp lại. Anh bóp chặt lấy vai P. như ngầm nói với bạn là anh hiểu, rất thấu hiểu tâm trạng của bạn lúc này. Tôn trọng sự im lặng cần có của bạn, anh khẽ đứng lên đi về chỗ mình. Thấy chị và hai con đang ngủ ngon lành, anh lại đi về phía bức tường kính trong suốt, nhìn ra ngoài. Từ nơi này anh không có ý quan sát phong cảnh chung quanh, mà chỉ chủ ý định hướng xem quê hương thân yêu hình cong như chữ S của mình ở về hướng nào, nhưng anh chẳng định ra được. Và, anh nhớ rất rõ là, mới đây thôi, mới chỉ trong vòng hai mươi bốn tiếng đồng hồ trước đây thôi, anh chị vừa nói lời chia tay chúc sức khỏe và hẹn ngày về thăm với thân bằng quyến thuộc bạn bè. Nhưng giờ lại cách xa đến nửa vòng trái đất.
Ở nửa bên kia, Má anh đã vĩnh biệt Ba anh và con cháu sau một thời gian dài lâm trọng bệnh trước ngày anh chia tay non ba tháng. Còn lại Ba anh và anh chị em của anh đang dở thầy dở thợ. Ba anh ốm yếu quá! Anh thương ông lắm! Tội nghiệp, thời gian Má anh bệnh, Ba anh lo nhiều lắm. Có khi chính ông bệnh mà ông chẳng chịu lo thuốc thang cho mình. Anh hiểu ý ông là muốn giành đồng tiền ít oi sẵn có trong nhà để lo thầy lo thuốc cho Má anh. Ôi, còn sự hy sinh nào cao quí hơn thế không!
Còn nhiều và nhiều nữa những tình cảnh đau lòng xót dạ của gia đình anh từ ngày anh đi tù. Về phía chị, Má chị vẫn còn nằm trên giường bệnh với đôi chân co quắp đến tận mông vì chứng co cơ mấy năm nay rồi. Con cháu vẫn thường xuyên thay phiên nhau túc trực bên cạnh bà để lo mớm cơm đút cháo và lo việc tiêu tiểu cho bà. Tất cả đều cố gắng lo thầy chạy thuốc đầy đủ cho người mẹ suốt đời đã từng chịu thương chịu khó nuôi dạy con cái mình.
Anh chợt thấy cay cay nơi khóe mắt. Anh biết là mình đang khóc. Anh quay mặt lại nhìn vợ con mình, họ vẫn còn ngủ ngon lành. Anh nhìn chăm chăm vào ba người rất thương yêu này và, với một động tác dứt khoát, anh lau nước mắt mình, hai hàm răng cắn chặt lại, hai bàn tay nắm chặt lại; cái quyết tâm " đứng dậy bước tới " của anh ngấm ngầm từ bao lâu nay chợt bùng lên mạnh mẽ: " Mình không được phép chùn chân!... Mình không được phép bỏ cuộc", anh tự nhủ với mình như thế.
*
Tại sân bay Los Angeles, từ tàu bay bước ra đi theo đường ống, anh gặp Sơn -- người bạn thân, sponsor của mình -- đang đứng đón anh ở cuối đường ống. Sơn reo vui lên tiếng:
- Chà, vừa thoát khỏi địa ngục hả...! Chúc mừng..chúc mừng...! À, nghỉ ngơi vài hôm rồi chuẩn bị bước vào...siêu địa ngục, nghe...!
Anh mừng quá, ôm chặt lấy bạn thay cho lời cám ơn sâu đậm nhất.
- Sơn, mày khác quá...Tao nhìn không ra!
- Hai mươi năm rồi chớ ít sao!
- Nếu mày không lên tiếng chắc tao chẳng nhận ra đâu, vì mày " nói rất hay ".
- Hà...hà, lại trổ tài nói lái hả...! Mày chọc tao " nay rất hói " hả...!
Cả hai phá lên cười giòn tan. Đôi bạn vẫn giữ được cái máu tếu như xưa.
Khoảng hai tháng sau khi ổn định chuyện ăn ở, hơi quen nước quen cái ở thành phố này rồi, anh chị lo cho Cu Anh đi học, trường cũng gần nhà, đi bộ chừng mươi phút thôi. Ngày đầu tiên đến trường thật là khổ sở cho cha con anh. Với cái vốn liếng tiếng Mỹ không đủ " ăn đong " của mình, anh đã xin được cho con vào học ba tháng cuối lớp Hai sau khi đã gôm tới gôm lui muốn... lủng cái đơn xin nhập học. Chưa hết đâu, ở trường, con anh bị mấy đứa trẻ cùng lớp chọc phá và ăn hiếp, trong đó có cả thằng bé người Việt, có lần nó bảo: " Mày về Việt Nam mà ở! ". Nghe con kể lại anh chị buồn và giận lắm. Hôm sau, đưa con đến trường, gặp cô giáo, anh vừa nói vừa dùng động từ “ tu quơ “ để trình bày cho cô giáo biết là con anh mới đến Mỹ nên gặp rất nhiều khó khăn và trở ngại. Anh chỉ nghe cô giáo nói toàn là Ừh ứh!...Yes!... Ứh ừh!...No!..., thế thôi. Những ngày kế tiếp, mỗi lần ra khỏi cửa để đi học là con anh ríu chân lại rồi nhìn má nó như...cầu cứu, nước mắt chảy dài. Anh đau lòng lắm, cũng chực rơi nước mắt, nhưng cố nén để chứng tỏ rằng mình vẫn là cái trụ cột vững chắc của gia đình. Gái Em thì mới có hai tuổi, còn nhờ má đút cơm mà.
Một hôm, đi chợ mua một miếng đậu mà hai đứa con rất thích ăn gía một đô, qui ra tiền Việt lúc đó là mười ngàn đồng, chị chùn tay, nhưng không mua thì lấy gì cho con ăn nên chị phải bấm bụng mà mua...Vì là dân tị nạn chính trị và có con mọn nên gia đình anh chị được chính phủ trợ cấp hằng tháng. Nhưng đâu có đủ. Anh bàn với chị:
- Em à, chẳng lẽ mình ngồi nhà mà lãnh trợ cấp hoài sao. Sơn nó nói nửa đùa nửa thật là mình đừng có... "nằm đó mà nghiên cứu... đẻ" để được hưởng tiêu chuẩn có con mọn, sẽ không có lối thoát đâu!
Chị chép miệng thở dài:
- Em hiểu chớ..., nhưng mà mình mới qua mà anh! Chỉ sợ mình bị ra khỏi trợ cấp sớm thì chỉ có nước... ôm con mà khóc.
Anh quả quyết:
- Nhưng anh phải đi làm, phải đi làm thôi! Ở nhà làm... Mr. Mom riết chắc anh... điên mất!
Biết tính anh lúc nào cũng như nước sôi, chị khéo léo nhỏ nhẹ góp ý:
- Đừng gấp anh! Để từ từ rồi tính chớ! Hay là như thế này..., mình nhờ người quen chở áo quần ở shop may về cho mình cắt chỉ.
*
“Anh mừng là mừng như vậy đó, em ơi! “.
X.Y.Z