Người Việt & Bệnh Sleep Apnea/Ngủ Ngáy

Tác giả: Chu Tất Tiến
Bài số 4146-14-29556vb7022414

Tác giả là một nhà văn, nhà báo, đồng thời cũng từng là nhà giáo, nhà hoạt động xã hội quen thuộc với sinh hoạt văn hóa truyền thông tại quận Cam. Ông đã góp nhiều bài giá trị và từng nhận giải danh dự viết về nước Mỹ. Sau đây là bài viết mới nhất.


Hồi còn ở Việt Nam, chưa hề nghe nói đến căn bệnh quái này bao giờ! Sang Mỹ, người mình đi chữa bệnh “ngáy”, mới nghe Bác Sĩ cho biết là có bệnh “Sleep Apnea”, là căn bệnh liên quan đến “ngáy to”.

Nhiều người lên đài, hoặc viết thư hỏi ý kiến về việc người thân “ngáy hãi hùng quá!”, cứ y như xe lửa lên đàng. Có trường hợp đặc biệt là một em nhỏ mới 13 tuổi đã ngáy vang nhà, tiếng ngáy của em vang trong phòng làm cả nhà không ngủ được, đành dọn chỗ cho em ngủ tại phòng khách, xa phòng ngủ. Không riêng gì đàn ông ngáy, mà đàn bà cũng ngáy. Mấy đứa con của gia đình ông S. cùng cười: “Bố, Mẹ là một ban đại hòa tấu. Bố thổi Trompet “hừ… hú”, mẹ thổi kèn tầu “éc…ọ”. Bèn kéo nhau đi khám bác sĩ, thì được bác sĩ cho đi thử tại một Trung Tâm Điều Trị về Ngủ. Ở đấy, y sĩ cho người bệnh nằm ngủ 8 tiếng trong một phòng riêng, rồi lắp một mặt nạ có cái máy thở vào mặt, từ cái mặt nạ này, mà máy nối kết với một computer ghi chép từng nhịp thở của mình. Buổi sáng, bác sĩ mới cho người bệnh thấy là trong khi ngủ, người bệnh đã ngưng thở bao nhiêu lần, có người bốn, năm chục lần, có người cả trăm lần! Mắc bệnh này thì mệt lắm vì sẽ bị những ảnh hưởng như sau: Cao máu, Stroke, Nhồi máu cơ tim, tim đập thất nhịp, tiểu đường, trầm cảm, mất hứng thú về “sex”, và chết bất thình lình vì não thiếu oxy..

Theo bác sĩ điều trị về bệnh này, thì có hai loại Sleep Apnea:

1- Obstructive sleep apnea (OSA): Hầu hết những người bị bệnh sleep Apnea rơi vào trường hợp này: đường thông mũi và khí quản bị cản trở, thường là do miếng mô mềm ở phía sau cổ đè xuống khí quản.

2- Central sleep apnea: Đường thông khí không bị nghẽn, nhưng vì trung tâm não, nơi kiểm soát hệ thống thở không được ổn định. nên óc không ra lệnh cho bắp thịt thở.

Những người có cơ thể như sau rất dễ bị bệnh: Nặng cân, trên 40 tuổi, có cổ bự (cỡ 17 trở lên với đàn ông, và 16 trở lên với phụ nữ), có hàm bự, mũi bự, hoặc xương hàm nhỏ, gia đình có người bị bệnh, hay bị thực phẩm dội ngược lên miệng, mũi bị lệch, hay bị dị ứng. Thường thì những người này ngáy rất to, và đang ngủ, bỗng bật dậy, há miệng thở gấp như cá mắc cạn.

Để chữa trị bệnh Sleep Apnea này, hiện nay, một phương pháp hay áp dụng nhất là mỗi khi đi ngủ, phải gắn mặt nạ có ống nối liền với một dụng cụ thổi khí Oxy vào mũi. Nhưng phương pháp này có nhiều điều bất tiện, nên người bệnh thường hay bỏ dở chương trình: Oxygen được thổi liên tục vào mũi, khiến cho việc thở ra gặp khó khăn, tiếng máy rù rì bên tai, cũng làm khó ngủ, nhất là những rắc rối đến từ việc lắp máy để thở.

Trong phạm vi bài viết này, dựa trên kinh nghiệm đã học hỏi được từ những bệnh nhân khác, người viết chỉ xin lạm bàn về việc làm giảm âm thanh của tiếng ngáy mà thôi để bảo vệ hạnh phúc gia đình.

Một số bà vợ đã ly dị chồng vì ông ấy ngáy to quá, vợ không thể ngủ được. Biện pháp nhanh nhất và an toàn nhất, theo các bà vợ Mỹ, là đưa ra ba toà quan lớn, để xin chia tay. Rất nhiều truờng hợp vì lỡ ngáy khi ngủ mà các ông mất vợ. Theo dõi chuơng trình truyền hình “Divorce Court” tức là toà chuyên xử các vụ ly dị do một bà toà da đen chủ trì, thấy mặt mấy ông chồng ngơ ngác trên màn ảnh sau khi bà toà phán quyết cho nguời vợ ly dị, nguời xem thấy tội nghiệp làm sao ấy! Chỉ vì thuốc thang đủ thứ rồi, chỉ vì thử đủ kiểu ngủ rôì, ông chồng thuờng xuyên ngủ ở phòng khách rồi, nhưng vẫn còn trở ngại cho giấc ngủ cuả bà vợ. Bởi vì còn những tối phải... gặp nhau nữa chứ! Những tối ấy, bà vợ lại phải trải qua hai giai đoạn: vui đó rồi buồn đó! “Mây mưa” xong rồi “sấm” dậy ầm ầm! Riết rồi không thể chiụ đựng đuợc, bà vợ đưa ổng ra chốn công đuờng, làm thủ tục tiễn chân ông “một đi không trở lại”. Đuợc phán quyết xong, bà hát ngay: “Lên xe tiễn.. anh đi! Chưa bao giờ... mừng thế!” Nhưng, không rõ tuơng lai bà có chọn đuợc một ông chồng nào không ngáy không?

Theo thống kê cuả một tờ báo... “lá cải”, thì tỷ lệ ngủ ngáy là: Ngáy như sấm dậy 25%, ngáy như kéo gỗ 42%, ngáy như “hít tô phê” nghĩa là ngáy ro ro đều đều giống như hít thuốc phiện 14%, tổng cộng 81%! Còn lại tỷ lệ không ngáy rất nhỏ! Đàn ông ngáy 85%, đàn bà ngáy 72%, con nít ngáy thì ít hơn: 20%, nghiã là cứ năm đưá con nít ngủ ngon lành, có một đưá ngáy! Dĩ nhiên, vì cổ họng nhỏ, nên âm thanh ngáy cuả con nít nghe cũng dễ thuơng hơn là nghe nguời lớn ngáy! Chỉ “rò.. re..” nhẹ nhàng, không “gầm.. gừ... gừ...” như mấy vị liền ông.

Còn nguyên nhân ngáy?

Theo một vị chuyên viên chữa trị “ngáy”, vẫn lên giảng trên truyền hình, để quảng cáo cho bệnh viện tư cuả ông, thì nguyên nhân ngáy là do dây thần kinh điều khiển cục thịt dư ở trong cổ bị “tẩu hoả nhập ma”, nên làm cho miếng thịt này rung lên mỗi khi có hơi thở đi qua. Sự rung động này lại cộng huởng với vòm họng trống thành ra âm thanh. Nói gọn lại, thì miếng thịt tòng teng kia đuợc coi như “sợi dây đàn thịt”, vòm họng trống như cái thùng đàn ghi ta, cổ họng như cái ống bễ, từ nơi này, không khí đuợc phổi thụt qua, gõ vào “sợi giây đàn thịt” kia, tạo ra âm thanh. Loại âm thanh “thịt” này lại đuợc khuyếch đại lên bởi cái vòm họng trống, và tuỳ theo cấu trúc cuả cái luỡi, cuả khe răng, và tuỳ theo khoảng hở cuả cái miệng to hay nhỏ, (ngủ há mồm), mà âm thanh phát ra bổng hay trầm, dài hay ngắn. Cái miệng lúc đó, hoạt động như cái “xì pích cơ”, nghiã là cái loa, dội tiếng vang vào tai nguời ngủ gần. (May mà hệ thống này chỉ có một loa, “mônô”, chứ nếu hai loa, “xì têrêô” thì chắc nguời vợ hay chồng chết sớm!)

Từ đó mà phuơng pháp chữa trị cuả ông là dùng tia laser bắn vào chỗ thần kinh điều khiển ngay cạnh khu vực cuả “sợi dây đàn thịt” kia, chặn đứng sự rung động lại, thì sẽ hết ngáy. Tuy nhiên, thì hình như kết quả không bền vững lắm, và có thể có những hiệu ứng phụ, cho nên chưa thấy rầm rộ phổ biến mấy. Nguời ta sợ rằng tia laser kia mà phóng trúng chỗ thì tốt, phóng trật thì nguy cho mấy cái bắp thịt cổ. Ngoài ra, có thể một thời gian sau, ngaý sẽ tái phát.

Lại thấy một phuơng pháp khác đuợc quảng cáo trên tivi là xịt thuốc vào cổ họng truớc khi ngủ. Loại thuốc này có tên là “Snor” gì gì đó, cứ xịt vài hơi rồi lên giuờng là yên chí lớn, không sợ vợ hay chồng đá ra khỏi giuờng hay bị dộng cái gối dầy lên mặt như cái bà quảng cáo cái thứ thuốc đó đã làm. Cũng không biết dùng thuốc xịt mỗi ngày như vậy rồi có gây ra phản ứng phụ hay không, vì theo lý luận thông thuờng thì bất cứ thuốc gì, dù tốt đến đâu chăng nữa, thần kỳ đến đâu đi nữa, mà cứ dùng ngày này qua ngày khác, năm nọ qua năm kia, thì nhất định sẽ đưa đến kết quả không tốt. Một vị linh mục ở trong tù Cộng Sản, vì dùng quá nhiều “sulfamít” để trị bệnh ngưá, đã qua đời vì gan bị chết sau khi ứ đọng quá nhiều thuốc đó.

Còn việc dùng thuốc kích thích “hormôn” nữ để khoẻ mạnh, hết ngáy cũng vẫn còn đang tranh cãi. Có vị khuyên, có vị đừng. Cho nên, dùng thuốc xịt vào cổ họng, theo thiển ý, chỉ dùng nhất thời thôi để tạm thời ngưng cơn ngáy quá xá cỡ lại trong vài truờng hợp, chứ còn dùng mỗi ngày đều đặn như ăn cơm thì coi chừng, sau nhiều năm, có thể toàn bộ mấy cái bắp thịt trong cổ cứng đơ luôn thì hết thuốc chưã! Há miệng, ngậm mồm đều không đuợc nữa, lúc đó thì đành gia nhập gia đình “Adams family” luôn.

Như vậy thì làm sao chữa đuợc cơn bệnh kinh niên, mãn tính này để đem lại hạnh phúc gia đình? Không lẽ chịu thua sao? Dựa vào những kinh nghiệm vưà mới trình bầy ở trên, nguời viết mới suy nghĩ rằng, nếu không có cách trị dứt hẳn căn nguyên cuả “ngáy”, thì tại sao không tìm ra phuơng pháp làm bớt nghe tiếng ngáy? Ta biết rằng cái vòm miệng là chỗ chưá âm thanh, cái miệng là cái loa, cổ họng là chỗ không khí đi ra đi vào, cò cưa kéo nhị, gây ra âm thanh. Nếu ta bịt cái miệng loa lại, thì âm thanh phát ra sẽ nhỏ đi. Hơn nữa, khi cái chỗ.. thông hơi bị bịt lại, gió sẽ không còn luà ra luà vào ào ạt như truớc, thì “sợi dây đàn thịt” kia sẽ không rung mạnh nữa, nguyên nhân gây ra “ngáy” sẽ bị giảm đi. Vậy, bịt cái loa kia bằng cách nào? Chỉ cần một cuộn băng keo dán giấy nhỏ, loại bề ngang chừng một xăngtimét (chưa tới nưả inch, chưa bằng một đốt ngón tay), thuờng thì đựng trong một cái khuôn tròn có luỡi dao để cắt, có dán giấy mầu xanh, bán hà rầm tại Office Depot hay Staples, trên duới một đôla. Mua về, để bên cạnh giuờng. Mỗi tối, truớc khi đi ngủ, xé ra một miếng bằng hơn đốt ngón tay, dán.. miệng lại, dọc từ trên mũi xuống, cắt ngang qua miệng. Thế là xong! Âm thanh, chắc vẫn còn, nhưng không đuợc khuyếch đại nữa, nếu có, thì chỉ đêù đều như tiếng trẻ ngủ ngáy mà thôi. Lâu dần, cơ thể sẽ quen với tập quán mới, ngủ sẽ khép miệng, vưà lịch sự, đẹp “giai”, đẹp “gái”, hay đẹp “lão”, không còn há mồm toang hoác, ruồi muỗi sẽ không rớt vào miệng, dãi nhớt sẽ không dàn duạ ra ngoài, nhất là bớt ngáy! Dĩ nhiên, truờng hợp âm thanh vẫn rù rù như mèo kêu thì mỗi khi đi ngủ, nên mặc áo cổ lọ, tức là cổ rùa ấy, để cho âm thanh dịu nhẹ đi nữa. Bằng không thì quấn một khăn nhẹ quanh cổ thì âm thanh sẽ bớt hẳn. Nhớ rằng phương pháp này không phải làm cho hết ngáy, nhưng làm giảm âm thanh cho người bên cạnh, đồng thời cũng giúp Chữa Bệnh Ngáy Giật Mình, nghĩa là có người ngáy to quá, “Rôồ” một cái, bỗng giật nẩy mình dậy, hết hồn hết vía. Dán băng keo vào miệng, sẽ hết cảnh này.

Phuơng pháp này vừa rẻ tiền, (chỉ có một đô la cho cả vài tháng), vừa không có phản ứng phụ, và nhất định mang lại hạnh phúc gia đình cho những cặp có nguy cơ đổ vỡ vì ngáy! Hơn nữa, nhiều cặp không sống lâu với nhau đuợc vì sau một thời gian, sẽ thấy rằng ban ngày anh complê cà vạt, lịch sự như ông Hoàng Brunê; em thắt đáy lưng ong, điệu đà như nàng “Sê hê sa rát”, nhưng khi ngủ anh (hay em) nằm vật ra một bên, tay chân co quắp, tóc anh bù xù, tóc em rối bù, mặt em không trang điểm, mồm há hốc, trên khoé mép và trên cái gối ngoằn ngoèo những đuờng trắng trắng... Từ cái miệng há hốc đó mà tiếng sấm phát ra rồn rồn rảng rảng. Có những cái loa lại phát ra âm thanh to nhỏ không chừng, lúc cao lúc thấp, lúc nhặt lúc khoan, khi thì rít lên như còi tầu hoả, khi vỗ về như sóng nuớc trên nguồn... Ôi! Ớn lạnh! Từ đó mà chán nhau. Chưa kể có những nguời lúc ngủ thì mắt mở trừng trừng, trông như mắt ma trơi trong đêm tối!

Về cách “chống lại” bệnh Sleep Apnea, thì cũng có, nhưng mà khó kiểm chứng được, chỉ xin chỉ cách cho bớt Sleep Apnea khi ngủ, là tập hít thở thật nhiều trước khi đi ngủ.

Đến giờ lên giường thi nằm thẳng, theo kiểu Thiền, và hít sâu, nén hơi (đếm 1, 2,3) sau đó thở ra cũng cố gắng cho thật dài, càng tập Thở nhiều càng tốt. Có anh bạn đã áp dụng phương pháp dán miệng này từ gần chục năm nay,mà không thấy triệu chứng “đang ngủ, bật dậy và há mồm cố hớp lấy hớp để khi Oxy như cá lên cạn.

Vậy bài viết này mong phục vụ cộng đồng, nếu lỡ mà không ép phê, hoặc gặp phản ứng nào đó, cũng xin thứ tha. Muốn thử thì cứ việc thử, người viết không ép đâu nhé. Để: “lâu rồi, đời người cũng.. qua. Xin em, xin em thật thà, xin em, xin em mặn mà..” Nếu lỡ lấy chồng hay vợ ngáy thì xin rộng luợng thứ tha, từ từ tìm cách trị liệu, truớc mắt, nên mua một cuộn băng keo.. cột đời nhau laị cho dính chắc như sam.. Cùng lắm thì đến khi đi ngủ, bật cát sét lên, nghe nhạc hoà tấu nhè nhẹ át đi âm thanh khô khốc kia, không nên ly di chỉ vì chồng ngáy to...

Chu Tất Tiến

Lưu Ý: Thông báo về lớp Thiền, Khí Công, và Yoga tự trị bệnh: Sau kỳ nghỉ Tết, lớp đã mở lại để phục vụ cộng đồng tại số 10706 Garden Grove Bl, Garden Grove (đối diện xéo với Home Depot) mỗi sáng Chủ nhật từ 8 giờ 15 đến 9 giờ 45. Kính mời quý đồng hương đến tập để bảo vệ sức khỏe. Điện thoại: 714-398-3678.

• Gặp Lại ở Công Viên Tropical Park
• Những Ánh Sao Đêm
• Tết Mậu Thân: Ký Ức Về Lính Mỹ
• Định Mệnh Đã An Bài